<< Retour

Cartulaire de l’abbaye de Solignac

 

Nous n’avons pas eu encore sous les yeux ce cartulaire publié en 1933 par P. Morel dans sa thèse (Ecole des Chartes) . Néanmoins deux documents de cette abbaye, dont un pouillé, conservés dans le cartulaire de l’abbaye d’Uzerche nous permettent de savoir que cette abbaye avait des possessions en Périgord. Les numéros des chartes sont ceux du cartulaire de l’abbaye d’Uzerche.

 

 

Charte 948 - sans date, bien avant 1300

Haex sunt nomina ecclesiarum quas debet habere locus Solemniacus[1]

 

Monasterium Sanctae Faustae de Brivaciaco[2] cum duabus ecclesiis Canalico[3] et Sancti Martini Caufurno[4].

Monasterium Sancti Petri Petri Vosias[5].

Ecclesia de Camboliva[6] quae est sanctorum Cosmae et Damiani.

Ecclesia d’Espartinac[7].

Ecclesia Sancti Clementis[8].

Castellum de Margarida[9] et tota Castellania.

Ecclesia Sancti Nazarii[10].

Ecclesia Sanctae Mariae de Peirafica[11].

Ecclesia Sancti Martialis de Corresia[12].

Ecclesia Sancti Juniani de Cella[13].

Ecclesia Sancti Martini Aneta[14].

Ecclesia Sancti Pardulphi[15].

Ecclesia Sancti Hilarii de Corbas[16].

Ecclesia Sancti Petri de Cella[17].

Ecclesia Sancti Petri de Auriaco[18].

Ecclesia Sancti Justi[19].

Ecclesia de Afio[20].

Ecclesia de Cautan[21]. (corrigez Cantau)

Ecclesia Sancti Michaelis de Veca[22].

Ecclesia Sancti Boneti[23].

Ecclesia Sanctae Mariae Genestos[24].

Ecclesia Sancti Prejecti Ligora[25].

Ecclesia de Glandon Sancti Saturnini[26].

Ecclesia de Colsorn[27] ; istam proclamavit abbas Guido Ademari abbati Sancti Martialis.

Ecclesia Sancti Martialis[28].

Ecclesia Sancti Aredii de Conseza[29].

Ecclesia Sancti Boneti[30]  prope Comborn.

Ecclesia Sancti Galli[31].

Monasterium Sanctae Mariae Magdalenae d’Ahen[32].

Monasterium Sanctae Crucis Petrabuferiae[33].

Capella Sanctae Mariae de Petrabuferiae[34].

Fevus presbiteralis de ecclesia Sancti Martini Vico[35].

Ecclesia Sancti Hilarii Bonavalde (sic)[36].

Ecclesia Sancti Petri de Ullac[37].

Ecclesia Sancti Martini d’Angoissa[38].

Castrum de Axa[39].

Ecclesia Sancti Martini Juvenis[40].

Capella Sancti Petri Liviniaco[41].

Capella de Gombran[42].

Ecclesia Sancti Amandi de Maravalde[43].

Ecclesia de Monume[44] quae est in Marcha.

Castrum de Porcharia[45], cum silva quae adjacet ei.

Silva de Plana[46].

Silva de Melzac[47].

Silva de Tren[48].

Capella Sancti Amandi de Castro de Corpso[49].

Ecclesia de Montgibau[50].

Ecclesia Sancti Jacobi de Boissoil[51].

Ecclesia Sancti Christophori archapiteira Crosatge (sic)[52].

Ecclesia Sancti Stephani de Lusde[53].

Ecclesia Sancti Caprasii[54] super flumen Dordoniae.

Ecclesia Sancti Baudilii[55] super Dostne.

Ecclesia de Nonnars[56].

Ecclesia d’Asnac[57].

Ecclesia Sancti Prejecti de Vila caslana[58].

Capella Sancti Tillonis de Segura[59].

Ecclesia Sancti Sulpitii[60] in Petrag.

Ecclesia Sancti Boneti de Artigas[61].

Ecclesia Sancti Sebastiani de Profunda Valle[62].

Ecclesia de Pansols[63].

Ecclesia Sancti Martini de Veirac[64].

Ecclesia Sancti Elegii Cataliaco[65].

Ecclesia Sanctae Gaudentiae[66].

Ecclesia de Bonac[67].

Ecclesia de Fallac[68].

Ecclesia de Teuzac[69].

Ecclesia Sancti Elegii de Bodullas[70].

Ecclesia Sancti Vincentiani de Pairac[71].

Ecclesia de Savinac[72].

Ecclesia Sancti Petri de Lurnac[73].

Ecclesia de Bolcac[74].

Ecclesia de Julac[75].

 

[1] Le cahier A a si bien emprunté au cartulaire d’Uzerche ce pouillé de l’abbaye de Solignac, Haute-Vienne, située entre Limoges et Pierrebuffière, que le cartulaire de Solignac, aux archives départementales à Limoges mentionne le même pouillé comme figurant audit cartulaire d’Uzerche.

[2] Brivezac, Corrèze.

[3] Chenaliers, Corrèze.

[4] Chaufour, Corrèze.

[5] Vigeois, Corrèze.

[6] Chamboulive, Corrèze.

[7] Espartignac, Corrèze.

[8] Saint-Clément, Corrèze.

[9] Margeride, Corrèze.

[10] sans doute en aval de Bort et de Sarroux, Corrèze.

[11] Pierrefitte, Corrèze.

[12] Corrèze, Corrèze.

[13] Lacelle, près Treignac, Corrèze.

[14] Nedde, Haute-Vienne.

[15] Il y a plusieurs Saint-Pardoux en Limousin. Difficile de savoir lequel est cité ici.

[16] Saint-Hilaire-les-Courbes, Corrèze.

[17] La Celle, près Gouzon, Creuse.

[18] Auriac, Creuse.

[19] Saint-Just, Haute-Vienne.

[20] Affieux, Corrèze.

[21] Chanteix, Corrèze.

[22] Saint-Michel de Vaisse, Creuse.

[23] Saint-Bonnet la Rivière ?, Corrèze.

[24] La Geneitouse, Haute-Vienne.

[25] Saint-Priest-Ligoure, Haute-Vienne.

[26] Glandon, Haute-Vienne.

[27] Coubjours, Dordogne.

[28] Il y a plusieurs Saint-Martial en Limousin. Difficile de savoir lequel est cité ici.

[29] Concèzes, Corrèze.

[30] Saint-Bonnet l’Enfantier, Corrèze.

[31] Saint-Jal, Corrèze.

[32] Ayen, Corrèze.

[33] Pierrebuffière, Haute-Vienne.

[34] Pierrebuffière, Haute-Vienne.

[35] Vic, Haute-Vienne.

[36] Saint-Hilaire-Bonneval, Haute-Vienne.

[37] Juillac ?, Corrèze.

[38] Angoisse, Dordogne.

[39] Aixe, Haute-Vienne.

[40] Saint-Jouvent, Haute-Vienne.

[41] Lavignac, Haute-Vienne.

[42] Monbran, Haute-Vienne.

[43] Marval, Haute-Vienne.

[44] Mounimes ?, Haute-Vienne.

[45] La Porcherie, Haute-Vienne.

[46] La Plagne, sans doute près Saint-Mesmin, Corrèze.

[47] Meuzac, Haute-Vienne.

[48] Trein, commune de Saint-Priest-sous-Aixe, Haute-Vienne.

[49] Saint-Amand-le-Petit, Haute-Vienne. La forme Château-Coursou ou Château-Courson n’a subsisté que peu de temps. La forteresse était rasée au XVe siècle.

[50] Montgibaud, Corrèze.

[51] Boisseuil, Haute-Vienne.

[52] Chasteaux, Corrèze.

[53] Liourdre, Corrèze.

[54] Commune d’Altillac, Corrèze.

[55] Saint-Basile-de-Laroche, Corrèze.

[56] Nonars, Corrèze.

[57] Le Puy-d’Arnac, Corrèze.

[58] Saint-Priest-de-Villecharlane, près Pluviers et Piégut, Dordogne.

[59] Segure, commune de Saint-Sornin-la-Volps, Corrèze.

[60] Saint-Sulpice d’Excideuil, Dordogne.

[61] Saint-Bonnet-la-Rivière, Corrèze.

[62] Profond-Val, Mareuil, canton de Lanouaille, Dordogne.

[63] Pensol, Haute-Vienne.

[64] Veyrac, Haute-Vienne.

[65] Chaptelat, Haute-Vienne.

[66] Lieu non identifié, sans doute en Haute-Vienne.

[67] Bonnat, Haute-Vienne.

[68] lieu non identifié.

[69] lieu non identifié.

[70] Saint-Eloi de Drouilles ?, Creuse.

[71] Peyrat-le-Château, Haute-Vienne.

[72] Meilhac, Haute-Vienne.

[73] Louignac, Corrèze

[74] Boussac, Creuse.

[75] Juillac, Corrèze.

 

 

Charte 1306 - 18 juillet 924 [872] [1]

Praeceptum regis Karoli, simplicis, pro monasterio Solemniacensi.

 

In nomine Sanctae et individuae Trinitatis. Ego Karolus, gratia Dei rex, considerans molem meorum peccaminum, et Dominum dicentem : Date eleemosinam et ecce omnia munda sunt vobis, et : operemur bonum ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei, dum tempus habemus. Quamobrem condolens volo compati, quia ait Apostolus : si compatimur, et conregnabimus, Ecclesia solempniaci, quam Beatus Elegius, Noviomensis episcopus, jussu nostri praedecessoris, videlicet incliti Dagoberti regis, in honore Sanctae Dei genetricis Mariae et apostolorum Petri et Pauli et martyrum Dionysii atque Pancratii et sanctorum confessorum…. atque Medardi, omniumque sanctorum, mirabiliter construxit atque adornavit. Hoc tale tantumque coenobium dum, Deo favente, ….fere ducentis et X. annis religione polleret, supervenere Normanni, igne combusserunt, et funditus destruxerunt. Quam destructionem graviter ferens, quoniam debeo gaudere cum gaudentibus et flere cum flentibus, mea copia istius jam dicti monasterii volo sit…. Reaedificare et construere cum officinis et omni supellectili jubeo, et de meis reditibus… monachorum inibi Deo famulantium condono, videlicet ecclesiam Sancti Martini de Aneta cum XL. mansis, ecclesiam Sti Juliani de Cella cum XII. mansis, ecclesiam Sti Hilarii de Corbas cum XV. mansis, ecclesiam Sti Martini de Trainiaco cum VIIII. mansis, ecclesiam Sti Galli cum X. mansis, ecclesiam Sti Clementis cum XXX. mansis, ecclesiam Sti Maxentii cum V. mansis, ecclesiam Sti Germani cum XV. mansis, ecclesiam S. Vincentii de Bar cum VIII. mansis, ecclesiam S. Boniti cum V. mansis, ecclesiam de Cantau cum tribus mansis, ecclesiam S. Saturnini de Perpeziaco cum XX. mansis, ecclesiam de Colsorn cum VII. mansis, S. Pardulfi de Suisiaco cum XI. mansis, ecclesiam S. Saturnini de Glandom cum XII. mansis.

De istis quasdam alii monasterio ante me dederant. Omnes vero has ego regia dignitate cum sibi adjacentiis concedo. Et ut firmiter in perpetuum maneat, impressione anuli mei consigno. Signum Karoli gloriosissimi regis. Gamonocarius ad vicem regis recognovit. Datum XV. kal. Augusti, anno XXXIII. Regante Karolo gloriosissimo rege, et in successione Lotharii quarto anno. Actum apud Lemovicas civitate, adstante et consentiente Turpione episcopo in Dei nomine feliciter. Amen.

 

[1] Charte tirée d’un vieux parchemin conservé dans le cartulaire de l’abbaye d’Uzerche, même s’il concerne l’abbaye de Solignac (voir charte 948). Baluze croit devoir l’attribuer à Charles le Simple ; Bréquigny à Charles le Chauve en 872.

L’abbaye de Solignac a été fondée en 631. Ici le roi ordonne la reconstruction de l’abbaye après sa destruction par les normands et la dote de diverses églises situées en Haute-Vienne (Nedde, Sussac, Glandon), en Corrèze (La Celle, Saint-Hilaire-les-Courbes, Treignac, Saint-Jal, Saint-Clément, Saint-Mexant, Saint-Germain-les-Vergnes, Bar, Saint-Bonnet-l’Enfantier, Chanteix, Perpezac-le-Noir, Saint-Martin-Sepers), en Dordogne (Coubjours = Colsorn).

<< Retour