<<Retour
Testament de Raymond du Fraysse, paroissien de Terrasson, rédigé en 1333
(Copie de la fin du XVIIe ou du début du XVIIIe siècle)
 
Source : Archives départementales de la Dordogne, document sous la cote 2 E 597.

 

Transcription : Mme Hélène Rodriguez, novembre 2013.

(fol. 1 r°)

In nomine et individua trinit[arrachement]

Trinitatis Patris et Filii et Spiritus [arrachement]

sancti amen, noverint universsi et singu[arrachement]

presentis publici instrumenti seriem visuri

et audituri quod anno domini millezimo

trecentezimo trigezimo tertio, die dominica

post festum beati Bartholomei apostoli

regnante excellentissimo principe domino

Philippo Dei gratia francorum rege in mei

infrascripti notarii et testium subscriptorum

presentia, personaliter constitutus Ramundus

de Frayxini, domicellum castri de Terrassinio,

parrochianus ejusdem loci de Terrassinio, eger

corpore, sanus tamen mente, et in sua bona

et sana memoria constitutus et existense

ut prima facie apparebat, testamentum suum

nuncupatum, seu suam ultimam voluntatem

et dispositionem extremam fecit, condidit et

de bonis ac rebus suis disposuit et ordinavit

coram me notario et testibus infra scriptis

videlicet in hunc modum [croisette] In nomine

patris et filii et spiritus sancti amen, ego,

Ramundus de Fraxini eger corpore sanus

tamen mente et per Dei gratiam in mea bona

memoria constitutus et existens, considerans de

supremis cum lex humana dicit, quod nihil

est morte certices, nihilque incertius hora mortis

ne illa hora preveniat dies meos penitus provide

considerationis attendens a deo fore statum

humano conditionis instabilem ut d[rature]sse videtur

in eo solito tasbitur ad noncem id circo ne videat

in testatus decedere testamentum meum ultimum

nuncupatinum, despositionem ordinationem meam

sine voluntatem extremam, condo declaro facio

et ordino de bonis ac rebus meis dispono statuo ac

(fol. 1 v°)

ordino in hunc modum, imprimis omnipotenti

deo et gloriosa Virgini matri ejus et beatissimo

sancto Soro et omnibus sanctis Dei, animam meam

commendo, mei vero propris corporis in claustro monasterii

Terrassinii una cum parentibus meis in tumulo

parentum meorum meam eligo sepulturam

et lego omnibus monachis qui meo interfuerint

sepultura cuilibet duos solidos moneta curventis

semel solvendos.

Item lego capellano sancti Juliani

de Terrassino duos solidos moneta curventis semel

solvendos, omnibus presbiteris qui meo interfuerint

sepultura cuilibet duodecim denarios moneta

curventis, diaconibus cuilibet sex denarios

moneta pradicta semel, subdiaconibus

quatuor denarios, clericis mediocribus duos

denarios minoribus unum denarium moneta

curventis semel.

Item lego ecclesiis circumvicinis

cuilibet sex denarios dicta moneta, cappella

castri de Terrasso quinque solidos moneta

curventis semel.

Item lego cuilibet pauperi

affluenti et venienti ad Elemozinam die qua

corpus meum sive cadaver tradetur ecclesiastica

sepultura cuilibet duos denarios vel duas

denariatas panis semel, et septenarium et

trecennarium prout est fieri consuetum.

Item lego pro anima mea et parentum meorum

remedio et salute monasterio et conventus dicti

monasterii de Terrassino pro uno anniverssario

in dicto monasterio acuris singulis faciendo

in die obitus mei per dictum monasterium

duos sextarios frumenti vel decem libras

petragoriscensses moneta ad emendum dictos

duos sextarios frumenti renduales, et volo juber

et ordino quod lieres meus universalis infrascripti

solvat et folicere teneatur dictos duos sextarios

frumenti dictis monachis annuatris quo usque

solverit dictas decem libras.

Item lego edifficio

ecclesia sancti Juliani de Terrassino quinque solidos

moneta curventis semel, edifficio pontis de

(fol. 2 r°)

Terrassino quinque solidos moneta curventis

semel solvendos.

Item lego reverendo Patri

in Christo sarlatensis episcopo ut animam

meam sibi placeat habere recommandatas

unum turonenssem album semel, passengio

ultra marino quinque solidos moneta curventis

semel solvendos.

Item lego confratribus

confratria beati Sori unum sextarium

frumenti semel.

Item lego omnibus aliis

confratriis de quibus sum confrater cuilibet

de dictis confratriis unum sextarium frumenti

semel solvendum per heredem meum infrascripti.

Item lego fratribus minoribus Montinhaci

pro salute anima mea unam refectionem

de decem solidis moneta curventis semel

predicatoribus et minoribus Brivo cuilibet

de dictis ordinis, tres solidos moneta curventis

semel.

Item lego monialibus cubis de la garda

galau cuilibet de dictis ordinibus quinque

solidos moneta curventis semel.

Item volo juber et ordino quod clamores mei emendentur

et debita mea persolvantur per heredem

meum infrascriptum ad ordinationem et

es gardum executorum meorum infra scriptorum

et volo juber et ordino quod eredatur unicuique

ame genlenti per juramentum suum

usque ad summam quinque solidorum moneta

curventis.

Item lego Valeria domina matri

mea centum solidos turonensses semel solvendos

et cum promissis per me sibi legatis ipsam

de bones meis ejicio et quod nihil aliud possit

petere in bonis et rebus meis in futura.

Item lego domino Leonardo chapelli presbiterro

de Terrasinio in hospicio meo victum pro nunc

quamdiu vitam duxerit in humanis vel

quinquaginta solidos moneta curventis semel

in anno per heredem meum infra scriptum sibi

solvendos.

Item lego Ricardo filio meo centum

solidos turonensses moneta renduales, et quinque

millia solidos turonensses de dote, lectum et

(fol. 2 v°)

raubas competentes cum folraturis

competentibus, solvendam dotem pro dictam

per heredem meum infra scriptum ad

ordinationem executorum meorum infrascriptorum

vel eorum alteri, ejus promissis perine sibi legatis

ipsam Ricardam filiam meam heredem meam

facio et instituo, et candem cum promissis per

me sibi legatis de bonis et rebus meis efficio

et ipsam contentam esse volo per modum

superius expressatum, ita quod nihil aliud

petere possit de eisdem in futurum seu habere

et si contingeret ipsam Ricardam filiam meam

descedere sine herede a suo proprio corpore

descendente et ex legitimo matrimonio procreato

volo juber et ordino quod pradicta sibi per me

legata ad heredem meum infrascriptum libere

revertantur.

Item lego Maria filia mea

quam volo ingredi in ordinem sexaginta libras

turonensses semel solvendas lectum et raubas

competentes, et amplius viginti solidos turonensses

renduales ad vitam suam dum taxat ita quod

de quinque solidis rendualibus pro salute anima

sua valeat ordinare, et residui quindecim

solidi post mortem ejusdem ad heredem

meum infrascriptum libere revertantur.

Item lego Gaillarda filia mea quam etiam volo

intrare religionem quinquaginta libras

turonensses semel solvendas lectum et raubas

et vinginti solidos turonenses renduales ad vitam

suam dum taxat ita quod de quinque solidis

rendualibus ipsa possit ordinare pro salute et

remedio anima sua et quod residui quindecim

solidi renduales ad heredem meum infrascriptum

et sine conditione quarumque libere revertantur.

Item lego Adhemaro filio meo centum solidos

moneta curventis renduales, et in hospicio meo

victum pariter et vestitum, et volo juber et ordino

quod si contingat ipsum intrare religiosum quod ille

(fol. 3 r°)

cazu legatum hujus modi ad heredem meum

libere revertatur salvis decem solidis rendualibus

de quibus possit ordinare pro salute et remedio

suo, in promissis vero per me dictis filiabus meis

et dicto Adhemaro filio meo legatis ipsos et eorum

quilibet heredem facio et instituo, et dictas filias

meas et filium cum promissis per me sibi legatis

de bonis et rebus meis efficio, et ipsas filias meas

et filium meum contentos esse volo per modum

superius expressatum ita quod nihil aliud petere

possint et modo in bonis ac rebus meis seu habere.

Item recognosco et confiteor quod cum Raymunda

uxore mea filiaque domini belli hominis de

Solhaco fuerunt mihi data et promissa in dotem [cf. BnF, coll. Périgord, t. 35, fol. 245 r°]

et nomine et ex cauza dotis octo millia solidos

turonenses unum moneta lectum et raubas

competentes et amplius octo libra moneta

curventis renduales et jocalia, et lego dicta

Raymunda uxori mea hospicium meum

quem habeo apud Terrassonium vocatum de la

Dalbria et centum francos moneta curventis

et quindecim sextaria bladi decem frumenti [arrachement]

siliginis renduales, et amplicar quandam vine [arrachement]

vocatam al champ de Charchan duo dolia continentia

viginti saumatas vini duas tinas, duos lectos

garnitos de meis, in casu vero in quo dicta uxor mea

non possit eis pace cum dicto herede meo conversare

lego promissa dicta uxori mea ad vitam suam dum taxat

et volo juber et ordino quod dicta uxor mea quandiu

morare voluerit sine viro sit domina gubernatrix

libererum meorum et tutria, et in dictis filiis et

filiabus meis supra et infra scriptis dictam

Raymundam uxorem meam tutruem de et dictos

filios et filias meas per eandem uxorem meam

alimentari volo, et in manibus ejus et custodia

filios et filias meas una cum bonis et rebus meis

trado et commendo, et volo juber et ordino quod dicta

uxor mea et tutrix dictorum libererum meorum

ad reddendum computum ipsis liberis vel heredi

meo infra scripto seu alicui persona minime

(fol. 4 v°)

terreatur nec conepelli possit jure aliquo seu

aliqua ratione, in cateris antem bonis et rebus

meis omnibus et singulis quacumque sint et

ubicumque concistant Hugonem filium meum

heredem meum universalem facio et instituo

volens concedens et ordinans .. rompu …. filium

et heredem meum omnia bona mea perveniam

et sint sua exclusis legatis superius declaratis

et si contingeret quod ab sit dictum Hugonem filium

meum descedere absque herede a proprio corpore

descendente Adhemarum filium meum sibi

heredem substituo et meum heredem instituo,

et si contingat dictum Adhemarum filium meum

descedere absque herede a proprio corpore descendente

Ricardam filiam meam sibi heredem substituo

et mihi heredem instituo.

Item si contingat dictam

Ricardam filiam meam descedere absque herede

a proprio corpore descendente, Mariam filiam

meam qua fuit monachata sibi heredem

substituo et mihi heredem instituo, et si contingeret

dictam Mariam filiam meam descedere et omnes,

alios filios et filias absque herede a proprio

corpore descendente, Gaillardam filiam meam

nisi fuerit monachata sibi heredem substituo

et mihi heredem instituo.

Item volo juber et

ordino quod si contingat Ricardam filiam meam

descedere in pupillo atates ante quam dotaretur

quod Maria filia mea nisi monachata fuerit

vel Gaillarda dotetur ac illo casu lego sibi talem

dotem qualem legam superius dicta Ricarda filia

mea ad ordinationem executorum meorum seu

eorum alteri persolvendam, executores autem

hujusmodi testamenti facio et ordino religiosum

virum Guilhelmum Limozy, Bernardum Vigerii

 et Jacobum de Solhiac domicellos, et volo quod ipsi

et eorum quilibet honora exequarum mearum

in se suscipiant, faciant et compteant, legata

superius designata de bonis et rebus meis

dans et concedens eisdem plenariam potestatem

(fol. 5 r°)

bona mea distrahendi et obligandi donec promissa

omnia fuerint completa ac etiam ordinata

integraliter et de plano, et hoc est testamentum meum

ultimum seu mea ultima voluentas et dispositio

extrema, in quoquidem testamento nihil propono

nec volo immutari nisi quod corrigatur

suppleatur addatur vel dimineatur eidem vel

de trahatur ad finem quod in meliori forma cum

qua melius valere poterit, ejus substantia non

mutata hoc possit fieri prout et in quantum

juris consultis visum fuerit expediturum, et

ad majorem roboris firmitatem requiro vos

magistrum Hugonem Lajuinia notarium regium

ut de promissis conficiatis publicum instrumentum

quod sigillare faciatis sigillo regio montis domo

et pro promissis tenendis et servandis ego dictu,

testator suppono me et bona mea sub cohertione

dicti sigilli, et hoc est testamentum meum

ultimum nuncupatinum seu mea ultima

voluntas quod seuquam valere volo in omnibus

et singulis suis partibus jure testamenti perfecti

vel imperfecti in scriptis vel sine scriptis, et si

non valet tanquam tastamentum quod valeat

jure codicillorum vel cujuslibet alterius

voluntatis et dispositionis extremo, et bremter

volo et ordino presens testamentum meum valere

et in nullo infringi omissis et cessantibus obstaculis

et repugnantibus quibuscumque, et invoco in

testes ad promissa dominum bellum hominem

de Solhac militem, dominum Guidonem del Velp

monachum, Raymundum Vigerii clericum,

Imbertum Laporta monachum dominum,

Bernardum Chapdel, Petrum Lhimozi, et Hugonem

de Bana, et cuilibet ipsorum supplicam

alique rogans, ut hujusmodi testamenti mei sint

memores et testes et sigilla sua qui habent

huic testamento apponant, et qui non habent

sigillo regio montis domo sint contenti, supplicam

ego dictus testator, et nos etiam dicti testes qui

promissis vocatis et rogatis uno et eodem

contextu interfuimus presentes custodi dicti

sigilli et notario infra scripto, ut castri dicti

(fol. 6 v°)

 […], ipsum […] et notario signum sus

presenti testamento apponam quibus sigillo et

signo vos testates et testes […] content,

acta fuerunt hoc apud castrum de Terrassino

in domo dicti de pretoris, anno die regnante

quibus supra […] testibus presentibus ad hoc

vocatis et rogatis ceme Hugone Lajuinia

authoritates reg[…] publico notario qui promissis

una cum dictis testibus presens interfui et

hoc presens instrumentum publicum

inquisius recepi et in protocollo meo notarii

manuque mea propria scripsi et signo

meo signans inquisitus et rogatus

nos vero Bernardus Lalanda custos sigilli

predicti illud ad fidelem relationem notarii

huic presenti instrumento apposuimus in

testimonium veritatis jure regio in omnibus

semper salvo.

<<Retour