22 juillet 1097

Bulle du pape Urbain II en faveur de l’église Saint-Sernin de Toulouse.

Il est fait mention des abbayes de St Avit et de St Cyprien, dans une bulle du pape Urbain II en faveur de l’église de Saint Sernin de Toulouse, datée du XI des calendes d’août 1097 (commentaire de Leydet, repris par Lespine dans collection Périgord).

Voir le cartulaire de Saint-Sernin de Toulouse, publié par C. Douais, qui publie les actes de donation de ces deux églises à l’abbaye de Saint-Sernin (chartes n° 293 et 294)

Référence : Jaffé-Loewenfeld, 5660 (4238)

(In monasterio S. Andreae) Ecclesiae S. Saturnini Tolosanae jura confirmat et amplificat. Baluzii, Misc., II. 179; Anal. jur. pont., X, 553; Migne, 151, p. 478. — « Sicut iniusta ».

Bulle mise à la date du 22 juillet 1096.

Edition : Miscellanea, lib. 6, fol. 394, Etienne Baluze.

Edition : Stephani Baluzii Tutelensis, Miscellanea, Novo ordine digesta, Joannis Dominici Mansi Lucensis, Lucae, 1761, II, p. 179.

Edition : Cartulaire de l’abbaye de Saint-Sernin de Toulouse, Célestin Douais, 1887.

Extrait : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome35/BnF_T35.htm (fol. 57 r°)

Extrait : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome37/BnF_T37.htm (fol. 356 r°)

Mention : http://guyenne.fr/ArchivesPerigord/Cartulaires/cartulaire_saint_sernin.htm

Pseudo-original : parchemin aux Archives départementales de la Haute-Garonne, 101 H 504 (anc. n° I, liasse III, titre 3).

Version d’après Miscellanea, Novo ordine digesta de Mansi.

Urbanus episcopus servus servorum Dei, dilectis in Christo, filiis canonicis in ecclesia beati Saturnini regularem vitam professis, et eorum successoribus in eadem religione victuris in perpetuum. Sicut injusta poscentibus nullus est tribuendus effectus, ita legitima desiderantium non est differenda petitio. Querela siquidem illa quae inter vos et fratrem nostrum Isarnum Tolosanum episcopum de oblationum altaris et ecclesiae parte quarta prolixis temporibus agebatur per omnipotentis Dei gratiam praesentibus nobis synodique est judicio pertractata et legitimorum testium qui audierant et viderant jurejurando finita est. Patuit enim clericos quondam, qui apud beati Saturnini ecclesiam ante vestra tempora citra canonicam disciplinam vixerant, oblationum altaris seu ecclesiae et quartam et caeteras portiones integras tenuisse. Quod videlicet tunc temporis ita actum etiam ante testium probationem ipsemet episcopus fatebatur. Quoniam ante Petrum Rogeri Tolosanum episcopum, qui oblationes omnes causa aedificandae novae basilicae recollegit in suis domibus viventes clerici libere beati Saturnini oblationibus fruebantur. Iniquum itaque visum est ut quod saecularibus clericis anteriores episcopi permiserant vobis jam per Dei gratiam communiter et sub regulari disciplina viventibus auferretur. Unde etiam idem frater noster Isarnus in praepositi et quorundam de vestro collegio quartam partem illam quam tenebat in conspectu nostro et fratrum qui nobiscum aderant refutavit, atque ut id nostro privilegio firmaretur suppliciter exoravit. Secundum ipsius ergo et vestram petitionem, et quartam illam et caeteras oblationum altaris vel ecclesiae portiones in integrum vestro vestrorumque successorum usui per praesentis decreti paginam apostolica auctoritate perpetuo confirmamus, et ne quis episcopus eas deinceps exigere debeat interdicimus. Praeterea quoniam largiente Domino beati Saturnini ecclesiam nostris manibus consecravimus, et sanximus et sancimus ne quis episcopus aut archiepiscopus sine nostra vel legati nostri audientia interdictionis vel excommunicationis in locum audeat proferre sententiam, nec alicui liceat eum qui illic hodie habetur statum ordinis commutare; nec post possessionem canonicorum cuiquam facultas sit aut proprium habere aut sine praepositi vel congregationis licentia de claustro discedere. Quod si discesserit, et commonitus redire contempserit, praepositi intersit, si opportunum viderit, eum ubilibet a suis officiis interdicere. Interdictum vero episcoporum vel abbatum sine ipsius permissione nullus absolvat. Obeunte ejusdem loci praeposito, nullus ibi, qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur, nisi quem fratres regulares communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem providerint regulariter eligendum. Si qui sane clerici, cum episcoporum suorum licentia conversionis gratia locum ipsum adierint, praeposito liberum sit, praeter omnem episcopi Tolosani contradictionem suscipere, ut nulla eis erga praepositum suum inobedientiae causa et superbiae relinquatur. Porro praepositurae, decaniae, sacristiae, capitiscolae, et caetera ecclesiae vestrae bona omnia vobis vestrisque successoribus confirmamus. Archidiaconatus etiam dignitatem et cemeterium, sicut in episcopi et canonicorum sancti Stephani chirographo continetur. Candelas quoque cereas, quas filius noster Raimundus Tolosanus comes in ecclesiae dedicatione nobis praesentibus abdicavit, ne quis ulterius exigere audeat interdicimus. Prohibemus etiam ne quis ejusdem ecclesiae claustrum violenter insilire, aut infra id rapinam aut injuriam audeat irrogare. Ad haec ecclesias beati Petri de Valeriis et de Artaxena, abbatias quoque sancti Aviti, sancti Cypriani, ecclesias Sancti Petri de Salaniaco, et de Mascarano, quicquid praeterea eadem ecclesia juste possidet sive in futurum juste atque canonice poterit adipisci, vobis vestrisque successoribus regulariter viventibus confirmamus. Si quis igitur in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona hujus decreti paginam sciens, citra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonitus, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ac Domini redemptoris nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine distinctae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco juxta servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum apud Montem Andaonis, in monasterio S. Andreae per manum Johannis S.R.E. diacani cardinalis, XI kal. augusti, indictione IV, Incarnationis Dominicae anno MXCVII, pontificatus autem domni Urbani II papae IX.