<<Retour

Bulle du pape Adrien IV à l’abbé Pierre et aux chanoines de l’Eglise du Saint-Sauveur d’Aubeterre (1er mars 1155)

(Collection Baluze, tome 269, f° 128-129, Bibliothèque nationale de Paris)

 

Note préliminaire : Cette bulle est donnée dans Le Bullaire périgourdin, par Jean-Claude Ignace, 2012, sous le numéro 20. La transcription est faite à partir d'une copie vidimée du 17 mars 1649, conservée aux Archives départementales de la Charente, G 727. Le principal problème de cette copie provient du nom des évêques et cardinaux signataires de la bulle. Il y a de nombreuses erreurs. On peut comparer avec la liste des cardinaux titulaires des différentes paroisses, dressée par Jaffé et complétée par Loewenfeld dans Regesta pontificum romanorum. Mais également avec ces listes:

http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_historique_des_cardinaux

http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_cardinaux_cr%C3%A9%C3%A9s_aux_XIe,_XIIe_et_XIIIe_si%C3%A8cles

http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_titres_cardinalices

La copie réalisée par Baluze donne une liste de signataires qui semble nettement meilleure et conforme aux cardinaux titulaires à cette époque. Mais en même temps, quelques noms de lieux doivent être pris avec précaution. En utilisant les deux copies, celle vidimée, et celle de Baluze, on peut arriver à une version qui doit être très proche de l'original.

 

Transcription :

Adrianus episcopus servus servorum Dei dilectis filiis Petro abbati et aliis canonicis ecclesiae Sancti Salvatoris de Albaterra eorumque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Quotiens illud a nobis patitur quod honestati convenire dinoscitur, animo nos decet libenti concedere et petentium desideriis congruum impertiri consensum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et prefatam ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus. Statuentes ut quascumque possessiones, quaecumque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis praestante domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant ; in quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis. Locum in quo ipsa ecclesia sita est cum omnibus appendiciis suis, ecclesiam Sancti Jacobi sitam in villa de Albaterra, cappellam Sancti Romani sitam in castro de Albaterra, extra villam vero ecclesiam Sancti Romani de Campania, ecclesiam Sanctae Ma... ...prada, ecclesiam Sancti Petri de Mamalenx, ecclesiam Sanctae Crucis, ecclesiam Sancti Petri Chanaurei, ecclesiam Sancti Eutropii de Vodu, ecclesiam Sancti Nicolai, ecclesiam Sancti Sicarii de Villa Gentum, ecclesiam Sanctae Mariae Mirant, ecclesiam Sancti Saturnini de Berciaco, ecclesiam Sancti Georgii, ecclesiam Sanctae Mariae de Bosco, ecclesiam Sancti Johannis de Graziniaco, cappellam Sancti Germani, ecclesiam Sancti Martialis de Vivairol, ecclesiam Sancti Martini de Festelenx; in Burdigalensi pago, ecclesiam Sanctae Mariae de Cor[...]nps. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum devotioni et extremae voluntati qui se illic deliberaverint sepeliri, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva justicia matricis ecclesiae. Praeterea molendina de Castello et molendina de Mirant, quae ad jus ecclesiae vestrae pertinere noscuntur, vobis nihilominus confirmamus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed illibata omnia et integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et diocesanorum episcoporum canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita nisi praesumptionem suam digna satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ac Domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte, ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemis aeternae pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.

Ego Adrianus catholicae ecclesiae episcopus subscripsi.

Ego Imarus Tusculanus episcopus subscripsi.

Ego Gregorius Sabinensis episcopus subscripsi.

Ego Guido presbyter cardinalis tituli sancti Grisogoni subscripsi.

Ego Hubaldus presbyter cardinalis tituli Sanctae Crucis in Hierusalem subscripsi.

Ego Johannes presbyter cardinalis tituli Sanctorum Silvestri et Martini subscripsi.

Ego Hubaldus presbyter cardinalis tituli Sanctae Praxedis subscripsi.

Ego Astaldus presbyter cardinalis tituli Sanctae Priscae subscripsi.

Ego Aribertus presbyter cardinalis tituli Sanctae Anastasiae subscripsi.

Ego Henricus presbyter cardinalis tituli Sanctorum Nerei et Achillei subscripsi.

Ego Guido diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Porticu subscripsi.

Ego Johannes diaconus cardinalis tituli Sanctorum Sergi et Bacchi subscripsi.

Ego Gerardus diaconus cardinalis Sanctae Mariae in via lata subscripsi.

Datum Romae apud Sanctum Petrum per manum Rotlandi sanctae Romanae ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, VI non. mart., indictione IIII, Incarnationis Dominicae anno M.C.L.IIII, pontificatus vero domni Adriani papae IIII anno primo.