<<Retour

Les Olim

ou

Registres des arrets

 

rendus par la cour du roi

sous les règnes de saint Louis, de Philippe le Hardi,

de Philippe le Bel, de Louis le Hutin et de Philippe le Long.

 

par le comte Beugnot

 

Tome III

Deuxième partie.

1311 - 1318

 

 

 

 

 

ENQUETES ET PROCES

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

octabarum hyemalis festi Beati Martini

Anno Domini MCCCXII

Philippe IV, 1312.

 

IX. Coram dilectis et fidelibus Yvone de Laudunaco, clerico, et Johanne Roberti, milite, nostris commissariis deputatis a nobis, ad inquirendum super excessibus commissis in senescallia Petragoricensi et Caturcensi, et eos puniendum, lite mota, inter procuratorem nostrum dicte senescallie, pro nobis, ex una parte, et Ratherium, dominum de Castro-Novo, domicellum, ex altera, super eo quod petebat dictus procurator noster, nomine quo supra, injurias, violencias et excessus commissos per dictum Ratherium et suos in personam Bernarde Civade, nostri servientis, in nostri prejudicium et contemptum, puniri, et nobis debite emendari, videlicet quod, cum dictus serviens noster, servientis officium exercendo, armis competentibus, et baculo regio, more servientis munitus, per mansum de la Genebrade transiret, et bajulus dicti Ratherii eundem servientem, sine causa, arrestasset et detinuisset ibidem, dictus Ratherius, audito quod dictus serviens noster intraverat terram suam, una cum pluribus sibi coadunatis, cum lanceis, ensibus, balistis et aliis armis prohibitis, more hostili, veniens ad dictum mansum, interrogavit dictum Bertrandum si serviens noster esset, et responso ab eodem quod sic, et ostensis eidem super hoc litteris suis, dictus Ratherius dictum servientem cepit, et eidem abstulit seu auferri precepit baculum regium seu sergenterie et arma que deferebat, et eundem, ad nos vel senescallum Petragoricensem appellantem, ligatis manibus, duxit seu duci fecit ad quendam locum suum vocatum la Barte, et in compedibus poni fecit, et die sequenti, ligatis manibus, ad castrum suum vocatum Castrum-Novum, eundem servientem duci fecit viliter, et ibidem, in carcerum detrudi, et sic eum per sex dies detinuit, in diversis locis, carceri mancipatum ; dicto Ratherio in contrarium proponente quod dictus serviens, sine mandato, cum armis, terram suam, in quam omnimodam juridicionem habere dignoscitur, intraverat, et habitatoribus dicti mansi de la Genebrade plures violencias intulerat, et alios quamplures excessus in terra sua commiserat ; Facta igitur, super propositis, ex utraque parte, inquesta, et curie nostre reportata, visa et diligenter examinata, per curie nostre judicium, dictus Ratherius, pro dictis excessibus, nobis in quingentis libris Turonensibus, nomine emende, et dicto servienti pro suis injuriis, dampnis et interesse, fuit in triginta libris Turonensibus condempnatus.

Dominica post Sanctam-Luciam.

Housseya reportavit.

 

XIII. Cum, ex denunciacione Petri Grimoardi, ad senescallum Petragoricensem pervenisset quod Raymondus et Vesianus de Turre, fratres, ipsum Petrum, in itinere publico domini Regis, invaserant et injuriose vulneraverant, dictus senescallus, vocatis evocandis, inquiri fecit super hoc veritatem, per quam inquestam predictus senescallus dictos fratres in ducentis libris Turonensibus domino Regi, pro emenda sua, et in centum libris dicto Petro Grimoardi, pro suis dampnis et injuriis, sentencialiter condempnavit; a qua sentencia, tanquam ab iniqua, dicti fratres ad nostram curiam appellarunt; quare mandatum fuit dicto senescallo ut ipse adjornaret, Parisius, ad diem dicte senescallie Petragoricensis parlamenti nostri, procuratorem nostrum dicte senescallie et dictum Petrum, in causa appellacionis hujusmodi processuros, et quod dictus senescallus, ad illam diem, una cum actis et processibus, ad dictam causam spectantibus interesset, dictam sentenciam suam defensurus; ad quam diem, comparentibus predictis partibus, proposuerunt dicti fratres plures raciones ad illum finem quod dicta sentencia, per nostram curiam, nulla seu iniqua pronunciaretur, dictis senescallo, procuratore nostro ac Petro plures raciones proponentibus ex adverso; Auditis igitur partis utriusque racionibus, et visis processibus antedictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum bene judicasse, et dictos fratres male appellasse, et quod dicta sentencia mandabitur execucioni.

Sabbato ante Nativitatem Domini.

R. de Briençon reportavit.

 

XIV. Cum, per inquestam, de mandato senescalli Petragoricensis, partibus vocatis, factam super pluribus excessibus Raymondo de Valon, in persona et rebus suis, ut dicebatur, violenter et cum armis, turba coadunata, illatis, per Arnaldum de Guerra, Raymondum de Verreriis, Raymondum de Arragonia, Bozonem Vassalli, Petrum Naisha, domicillos, cum suis complicibus, in dicta inquesta nominatis, dicti Arnaldus et sui complices, in ducentis libris Turonensibus nobis, pro emenda nostra, et dicto Raymondo in centum libris ejusdem monete, pro suis injuriis, per sentenciam magistri Petri de Haya, judicis majoris dicte senescallie, condempnati fuissent, dictus Arnaldus de Guerra, pro se suisque complicibus, a dicta sentencia, tanquam iniqua, ad nostram curiam appellavit, et in dicta appellcionis causa, contra procuratorem nostrum et dictum Raymondum articulos suos tradidit ; super quibus articulis, necnon et super defensione partis adverse, mandavit curia nostra, vocatis dictis partibus, veritatem inquiri ; Facta igitur super premissis inquesta, et curie nostre reportata, visa et diligenter examinata, viso eciam processu cause principalis predicte, quia inventum est sufficienter probatum predictos Arnaldum et suos complices dictos excessus commisisse,  et in prosecucione dicte appellacionis minus diligentes fuisse, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum judicem bene judicasse et dictos appellantes male appellasse, et quod dicta sentencia mandabitur execucioni.
Sabbato predicta.

Roya reportavit.

 

LIX. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, seu ejus locum tenenti, inter procuratorem nostrum Petragoricensem, pro nobis, ex parte una, et Petrum de Clusello, tam nomine suo quam nomine procuratorio Raymundi de Burdellis, Stephani Vigo, Aymerici de Ponte-Rubeo et ceterirum consortum suorum, ex parte altera, denunciatos per dictum procuratorem nostrum super quibusdam excessibus, injuriis, violenciis, rebellionibus et inobedienciis per eosdem, ut dicebatur, illatis, contra servientes et rectores nostros consulatus Petragoricensis ad manum nostram tunc existentis ; item, super eo quod dictus procurator noster dicebat eos fecisse harelam, conjuracionem et conspiracionem ac monopolium contra communitatem, curiam et juridicionem consulatus predicti, de cujus juridicione et districtu ipsi existunt ; super quibus, dictus senescallus, seu ejus locum tenens, per certos auditores, fecit, vocatis partibus, inquiri veritatem, et per dictam inquestam dictos Petrum, Raymondum, Stephanum, Aymericum et ceteros eorum consortes, tanquam culpabiles de premissis inventos, in quingentis libris Turonensibus, buendis inter ipsos secundum cujuslibet ipsorum facultates ; a quo judicato, tanquam falso et pravo, dicti Petrus, Raymondus, Stephanus, Aymericus et ceteri consortes eorum, ad nostram curiam appellarunt ; Auditis igitur dictis partibus in causa appellacionis predicte, et visis inquesta et processu predictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum bene judicasse et dictos Petrum, Raymondum, Stephanum, Aymericum et ceteros eorum consortes, male appellasse, et quod condempnacio predicta mandabitur execucioni.

Veneris post Annunciacionem dominicam.

M. Droco de Karitate reportavit.

 

LXII. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, inter Bertrandum de Pailhore, ex una parte, et Guillelmum Othonis, ex altera, super eo quod dictus Guillelmus asserebat dictum Bertrandum, more hostili, pensatis insidiis, pacem violando, et cum armis, in contemptum nostrum et nundinarum nostrarum castri de Caslucio, ipsum vulnerasse de quatuor plagis, super quibus dictus senescallus, per certos commissarios, fecit, vocatis partibus, inquiri veritatem ; visa igitur, per dictum senescallum, inquesta super hoc facta, idem senescallus dictum Bertrandum de premissis sibi impositis sentencialiter absolvit, a qua sentencia non extitit appellatum ; postmodum vero, magister Yvo de Laudunaco, clericus, et Johannes Roberti, miles nostri, ex parte nostra, missi ad partes senescallie Petragoricensis, pro reformacione patrie et excessibus puniendis, ignari predicte absolucionis dicti senescalli, ex eisdem actis, dictum Bertrandum, occasione predictorum, in centum libris Turonensibus, nobis, et in viginti libris, dicto Guillelmo applicandis, sentencialiter condempnarunt ; a qua condempnacione, tanquam injusta, dictus Bertrandus ad curiam nostram appellavit ; Visisque processibus, tam dicti senescalli quam appellacionis predicte, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum bene judicasse, et dictum Bertrandum a sentencia dictorum clerici et militis, bene appellasse, et non mandabitur execucioni predicta condempnacio dictorum commissariorum nostrorum.
Veneris predicta.

M. Droco de Karitate reportavit.

 

LXIV. In appellacionis causa quam a senescallo Petragoricensi, Aymericus de Mala-Morte, miles, contra Bertrandum de Duro-Forti, armigerum, ad nos interposuisse dicebatur, super eo quod dictus senescallus pronunciaverat dictum Aymericum non esse remittendum ad assisiam de Briva ; Viso processu facto, tam cum dicto Aymerico quam cum ipsius heredibus et specialiter contra Girbertum et Geraldum, filios dicti militis, ac considerato tempore appellacionis predicte, quia, per curiam nostram, fuit repertum ipsos heredes in prosecucione appellacionis predicte, fuisse et esse negligentes omnino, per ejusdem curie nostre judicium, fuit dictum eosdem heredes omnino cecidisse a dicte appellacionis prosecucione, et remisit curia nostra dictas partes ad examen senescalli predicti, in illo statu in quo ipsi erant tempore appellacionis predicte.

Mercurii post Ramos-Palmarum.

M. Yvo Prepositi reportavit.

Remissus fuit processus dicto senescallo.

 

LXXV. Mota controversia, coram senescallo Petragoricensi, in causa denunciacionis, inter procuratorem nostrum senescallie Petragoricensis, Heliamque Gelati et ejus consortes denunciantes, ex parte una, et Raymondum la Boira, Johannem la Sala, Stephanum Fabri, Heliam la Tour, Heliam Faiel, Heliam de Ribreia, Bernardum Medici, Petrum Bona-Hora, Guillelmum et Heliam Taurelli, Petrum la Gaucha, Johannem la Porta, Aymericum de Sudor, Bernardum Blanqueti et Bernardum Taurelli, denunciatos, ex altera, super eo quod dicebant denunciantes predicti quod dicti denunciati, pensatis insidiis, comitato consilio contra nostra pacis statuta et nostram specialem gardiam in qua erant aliqui de denunciatibus antedictis, cum armis prohibitis, ipsos Heliam Gelati et suos consortes, euntes per villam Petragoricensem, ludendo et solaciando de die, ut moris est, sine armis, nemini injuriam facientes, invaserant, et in eos fortiter irruentes, injuriose et atrociter verberaverant et leserant eosdem quamplures excessus contra eos illicite committendo, propter quod pecierunt dicti denunciantes, per dictum senescallum Petragoricensem, super hiis veritatem inquiri, et ipsos denunciatos puniri legitime, tam erga nos quam dictos passos injuriam, pro excessibus antedictis ; dictusque senescallus, vocatis super hos dictis partibus et auditis propositis per eos qui comparuerunt, quibusdam de dictis denunciatis minime comparentibus et contumacibus reputatis, cognito de premissis, per suum pronunciavit judicium, dictos excessus, contra denunciatos predictos sufficienter esse probatos, condampnans eosdem, pro nostra emenda, ac dictis injuriam passis in certis pecuniarum summis, prout de dictis summis in ipsius senescalli judicato facto super hoc continetur expresse ; a quo judicato, tanquam falso et pravo, seu iniquo, dicti condempnati ad nostram curiam se asserunt legittime appellasse ; Auditis igitur, in curia nostra, dictis partibus in causa appellacionis predicte, visoque dicte cause principalis processu, ac inquesta, de mandato curie nostre, super hoc, facta, per ejusdem curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum, contra dictos Johannem la Porta, Bernardum Taurelli, Bernardum Blanqueti et Aymericum de Sudor, laicos, bene judicasse, et ipsos male appellasse, et demandabitur executioni dicta condempnacio contra ipsos ; verum quia, per processum et inquestam predictos, constitit evidenter dictos Raymondum la Boira, Johannem la Sala, Stephanum Fabri, Heliam la Tour, Heliam Faiel, Heliam de Ribreia, Bernardum Medici, Petrum Bona-Hora, Guillelmum et Heliam Taurelli et Petrum de Gaucha, pro clericis se gerentes, dictam portacionem armorum, contra statuta nostra fecisse, per ejusdem curie nostre judicium, fuit dictum quod bona ipsorum temporalia in manu nostra tenebuntur quousque de summis, in condempnacione senescalli predicti, pro nostra emenda contentis, nobis integre, pro dicta portacione armorum, fuerit satisfactum. Quantum vero ad dictos conquerentes, predicta condempnacio contra dictos se gerentes pro clericis, per dictum senescallum facta, per curiam nostram non mandabitur execucioni, sed, super hoc, agant contra eos si voluerint, coram judice competenti.

Mercurii post Ramos-Palmarum.

M. Yvo Prepositi reportavit.

 

XCV. Cum Otho de Banleux, burgensis de Condomio, ac procurator noster senescallie Petragoricenses, coram dilectis et fidelibus nostris R., episcopo Ambianensi, et magistro Yvone de Laudunaco, commissariis a nobis, sub certa forma, in partibus Vasconie deputatis, conquesti fuissent quod, cum idem Otho, de portu Sancte-Marie, versus villam de Regula, in quadam navi duci faceret octo tonnellos et duas pipas veteri vino plenas, et ad portum dicte ville applicuissent, Arnaldus de Pis, Johannes de Miralh, filius Sancii, Guillelmus de Forgis, Petrus de Portu, Petrus de la Fozia, Guillelmus de Pis, Johannes Pansa et Vitalis Donati, habitatores ville de Regula, qui se pedagiarios et juratos dicti loci dicebant, cum pluribus aliis complicibus suis, dictam navem, cum tonellis et pipis predictis, ceperunt et ad terram violenter traxerunt ; quo facto Johannes de Banleux, frater dicti Othonis, ibidem presens, absente tunc dicto Othone, sufficienter requisivit personas superius nominatas, nomine ipsius Othonis, fratris sui, quod dictam navem, cum tonellis et pipis predictis deliberarent eidem, et jus sibi facerent super hoc, prout ad eos pertinebat, qui hoc facere denegarunt expresse, dicentes se velle dicta vina in mare projicere, et publice comburere navem, tonellos et pipas predictas ; quo audito, idem Johannes, nomine fratris sui predicti, verisimiliter timens ne dicti pedagiarii, ad premissa facienda, contra fratrem suum predictum, ausu temerario, procederent, ad nos legittime appellavit, et, post dictam appellacionem sic ad nos interpositam, dicti pedagiarii predicta vina, in dictis tonellis et pipis existencia, effuderunt in mari, dictamque navem, tonellos et pipas in publico combuxerunt, in predicti Othonis prejudicium et appellacionis predicte contemptum ; quare petebant dicti procurator et Otho, dicti fratris sui, appellacionem prosequens, attempta hujusmodi revocari, et eidem Othoni dampna sibi, per hoc, illata resarciri, et factum hujusmodi nobis competenter emendari ; dicti vero commissarii, virtute commissionis nostre, in hujusmodi processerunt, sicut debuerunt, dictis partibus sufficienter vocatis, coram quibus dicti pedagiarii, quasdam frivolas excepciones declinatorias proponentes, se contumaciter absentarunt, quibus rejectis, dicti commissarii, vocatis iterato et pluries dictis partibus, et dictis pedagiariis se contumaciter absentantibus, inquisiverunt super hiis plenius veritatem ; qua comperta, per inquestam predictam, ipsi commissarii predictas personas nobis in duobus millibus librarum et dicto Othoni in ducentis libris Turonensibus, pro emenda excessuum predictorum, sentencialiter condempnarunt, Guillelmum Renaudi, Vitalem Poncii et Johannem Rossignolh, denunciatos similiter super predictis excessibus, per idem judicium, absolventes ; a quo judicato, tanquam a falso et pravo, predicti condempnati ad nostram curiam appellarunt ; Tandem auditis, in curia nostra, dictis partibus, in causa appellacionis predicte, et visis commissione et inquesta predictis, per judicium curie nostre, dictum fuit predictos commissarios bene judicasse et dictos condempnatus male appellasse.

Martis in festo Philippi et Jacobi.

De ista emenda quittavit dominus Rex mille libras Turonenses, prout continetur in rotulo hujus parlamenti.

 

XCIX. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, inter magistrum Bernardum de Petra-Guillelmi, clericum, ex una parte, et Arnaldum, Guillelmum, Stephanum et Raymundum Stephani de Furno, fratres, ac Raymondum de Furno, nepotem dictorum fratrum, ex altera, super eo quod dictus magister Bernardus asserebat bajulum Monti-Cuci, de mandato dicti senescalli, ad manum nostram bona Guillelmi de Furno, tunc defuncti, posuisse, tempore quo vivebat idem Guillemus, que bona dictus magister asserebat se possidere, tempore dicte manus apposite et ante possedisse, ex donacione sibi facta per dictum Guillelmum, et ipsum magistrum in corporalem possessionem dictorum bonorum inductum fuisse, quare petebat dictus magister dictam manum in hujusmodi supra ipsum positam amoveri, et se, in possessione dictorum bonorum defendi, dictis fratribus et nepote se ad predicta opponentibus, et asserentibus dicta bona ad se pertinere, pleno jure, et eos seu eorum predecessores dicta bona possidere et possedisse per viginti annos et amplius, ex donacione sibi seu eorum predecessoribus facta per dictum Guillelmum, quare petebant dictam manum in hujusmodi supra se positam, amoveri, et se in possessione dictorum bonorum defendi ; tandem dictus senescallus, per suum judicium, pronunciavit manum nostram in hujusmodi positam supra dictum magistrum Bernardum esse amovendam, et eandem amovit, et ipsum magistrum esse et fuisse, tempore dicte manus apposite, in possessione, per dictum judicium suum, prejudicium generari, si et quando in judicio, contra dictum magistrum Bernardum, voluerint experiri, ipsosque opponentes, in expensis litis predicte, per idem judicium, condempnavit ; a quo judicato, tanquam iniquo, dicti opponentes ad nostram curiam appellarunt. Post hoc, cum per partes predictas fuissent plures littere a nostra curia impetrate, super hoc et super pluribus appellacionibus hinc inde ad nostram curiam interjectis, nos volentes finem hujus negocii accelerare, mandavimus dictas partes, cum omnibus earum processibus, ad nostram curiam adjornari super earum principali negocio, prout esset racionabile processuras ; Auditis igitur, in curia nostra, super hoc, dictis partibus, et visis diligenter dictis processibus, per dicte curie nostre judicium, dictum fuit bene pronunciatum fuisse per dictum senescallum, et per dictos appellantes male appellatum fuisse, et quod judicatum predictum mandabitur execucioni.

Mercurii predicta. (post Invencionem Sancte Crucis, anno trecentesimo decimo tercio).

Mangon reportavit.

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

octabarum hyemalis festi Beati Martini

Anno Domini MCCCXIII

Philippe IV, 1313.

 

XVI. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, inter procuratorem nostrum dicte senescallie pro nobis, ex una parte, et consules ville Sancti-Cirici-in-Popia, ex altera, super eo quod dictus procurator noster, contra dictos consules, proponebat quod, cum quidam malefactores suspecti de morte Bernardi Cot, filii Arnaldi Cot, in domo Guillelmi de Tholosa, dicte ville habitatoris, se recluissent, gentesque nostre ad dictam domum, pro capiendis dictis malefactoribus, accessissent et eosdem malefactores in ipsa domo existentes capere vellent, predicti consules, ad portam dicte domus existentes, dictas gentes nostras impediverunt quominus caperent malefactores predictos, licet ipse gentes nostre eisdem consulibus, ex parte nostra, preciperent quod eas permitterent dictam domum intrare et dictos capere malefactores, dicti vero malefactores, consilio et auxilio predictorum consulum, aufugerunt ; postea vero dicte gentes nostre, attendentes quod dicti consules eosdem malefactores in sua potestate habebant, preceperunt eis, ex parte nostra, quod eos sibi redderent ; qui consules, super hiis, totaliter inobedientes fuerunt ; quare petebat dictus procurator noster quod commissarii, super hoc, a dicto senescallo deputati, super premissis veritatem inquirerent, et dictos consules inde punirent, prout justicia suaderet ; dictis consulibus, ad sui defensionem, plures raciones proponentibus ex adverso ; qui commissarii super propositis hinc et inde suam fecerunt inquestam, quam inquestam magister Yvo de Laudunaco, clericus, et Johannes Roberti, miles nostri, ad dictam senescalliam a nobis destinati, ad puniendum excessus ibidem commissos, et judicandum inquestas super hiis factas, quas non invenirent judicatas fuisse, vocatis dictis partibus et auditis earum racionibus, judicaverunt dictos consules nobis in trecentis libris Turonensibus, ex causis predictis, et dictis commissariis et Arnaldo dicto Cot, patri dicti Bernardi interfecti, qui dictam causam fuerat prosecutus, pro labore eorum et expensis propter hoc factis taxatis et juratis in quadraginta libris Turonensibus sentencialiter condempnarunt ; a qua sentencia, tanquam iniqua, dicti consules ad nos appellarunt ; que causa appellacionis postea fuit certis personis commissa ; tandem cognito de predicta appellacionis causa, processus predicti, tam principalis cause quam appellacionis predicte, remissi fuerunt ad nostram curiam judicandi ; Auditis, super hoc, dictis partibus, et visis processibus antedictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictos clericum et militem bene judicasse et dictos consules male appellasse, et mandabitur execucioni condempnacio predicta.

Luna ante Candelosam.

Housseia reportavit.

 

XVII. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, inter procuratorem nostrum dicte senescallie, pro nobis, ex una parte, et Guillelmum de Tholosa, seniorem, Bertrandam, ejus uxorem, Guerardum Ryota et ejus uxorem, necnon Guillelmum et Johannem de Rofinhaco, fratres, ac Guillelmum Bloquier, ex altera, super eo quod dictus procurator noster, contra dictos reos, proponebat quod ipsi suspecti erant de morte Bernardi dicti Cot, et coram commissariis a dicto senescallo super hoc deputatis, certam peticionem, racione facti hujusmodi, contra eos fecisset, dictis reis, ad sui defensionem, plures raciones proponentibus ex adverso, dicti commissarii, super propositis hinc et inde, suam fecerunt inquestam ; quam inquestam magister Yvo de Laudunaco, clericus, et Johannes Roberti, miles nostri, ad dictam senescalliam, a nobis destinati, ad puniendum excessus ibidem commissos, et judicandum inquestas, super hiis, factas, quas non invenirent judicatas fuisse, vocatis dictis partibus et auditis earum racionibus, judicaverunt dictos reos nobis in ducentis libris Turonensibus, ex causis predictis, et Arnaldo dicto Cot, patri dicti Bernardi interfecti, qui dictam causam fuerat prosecutus, pro expensis suis, in viginti libris Turonensibus sentencialiter condempnarunt ; a qua sentencia, tanquam iniqua, dicti rei ad nos appellarunt, que causa appellacionis fuit postea certis personis commissa ; tandem cognito de predicta appellacionis causa, processus predicti, tam principalis cause quam appellacionis predicte, remissi fuerunt ad nostram curiam judicandi ; Auditis igitur super hoc dictis partibus et visis processibus antedictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictos clericum et militem nostros male judicasse et dictos reos bene appellasse, nec mandabitur execucioni condempnacio predicta.

Lune ante Candelosam.

Housseya reportavit.

 

XXXIV. Cum, ex parte procuratoris nostri senescallie Petragoricensis, Bernardi de Marsaguilli, presbiteri, et Remondi, ejus nepotis, fuisset senescallo Petragoricensi, conquerendo, montratum, quod Gerardus Ferrerii et Remondus de Bosco-Viridi, una secum multitudine gencium coadunata, cum armis prohibitis, pluries invaserunt dictum presbiterum, et quamplures injurias eidem intulerunt, hostium domus sue frangendo, plura bona inde extrahendo et secum portando, et, post appellacione ad nos, per ipsum, interpositam et propter assecuramentum a dicto Gerardo eidem presbitero prestitum, mansum suum et domum suam violenter intrarunt, gallinas suas, invito dicto presbitero, ceperunt et comederunt, peniceriam ejusdem immaturam secari fecerunt, dictum presbiterum et ejus nepotem, per servientes et alios consortes suos, capi et in prisione, apud Figiacum, duci fecerunt, seu omnia premissa dictos factores in judicio advoavit, ut dicebant dicti conquerentes, quare petebant dicti procurator noster, presbiter ac ejus nepos premissa nobis et eis competenter emendari ; de quo Gerardo, prior Sancti-Cirici, quantum ad causam hujusmodi, suo et abbatis sui de Aureliaco nomine, peciit, super premissis, curia sibi reddi, eo quod justicia dicti mansi ad ipsos religiosos pertinebat, ut dicebat, racione prioratus predicti ; lite igitur, super dicto facto principali ante omnia, contestata, posicionibus factis et responsionibus ad easdem, testibus productis, juratis et examinatis, in dicta causa principali, ex utraque parte, et deinde ex parte dictorum religiosorum, ad finem remissionis curie predicte,  dictus senescallus, cognito de causa predicta, condempnavit ipsum Gerardum in octingentis libris, et dictum Remondum de Bosco-Viridi, in quinquaginta libris Turonensibus, nobis solvendis, pro excessibus antedictis, dictum Gerardum ad examen predictorum abbatis et prioris remittendo, quatenus excessus predicti non tangunt fraccionem dicti assecuramenti et predictam portacionem armorum, condempnavitque dictum Gerardum ad dampna, interesse et sumptus quos et que dictus presbiter sustinuit, racione facti hujusmodi, et dicte cause prosecucionis, taxandos per ipsum senescallum aut ejus curiam et, per eundem presbiterum, jurandos ; condempnavit eciam dictum Gerardum in expensis dictorum religiosorum quas ipsi fecerunt, quantum ad nos pertinet, in causa predicta ; a quo judicato, tanquam iniquo, dicti Gerardus et Remondus et dictus procurator noster, tanquam a modica taxacione, ad nostram curiam appellarunt ; Auditis igitur dictis partibus, in causa appellacionis predicte, visisque dictis processibus, et viso quodam arresto, inter dictas partes facto, in novissimo preterito parlamento, et ejus tenore servato, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum, quantum ad condempnacionem predictam, de dictis octingentis et quinquaginta libris, et, quantum ad dampna, sumptus et interesse dicti presbiteri, in quibus dicti Gerardus et Remondus de Bosco, per ipsum senescallum, condempnati fuerunt, bene judicasse, et dictos Gerardum et Remondum male appellasse ; fuit eciam dictum eundem senescallum, in ceteris supradictis, male judicasse, et dictos appellantes bene appellasse, quodque curia nostra non intendit, per hoc, inferre prejudicium aliquod dictis abbati et priori, in jure suo, si quod ipsi habent, in manso predicto, loco et tempore debitis prosequendo.

Jovis post Brandones.

Creci reportavit.

 

LIII. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, commissario a curia nostra dato, inte Raymondum et Geraldum de Cornelio, fratres, ex una parte, et Guidonem de Tornamina, burgensem de Martello, ex altera, super eo quod dicti fratres proponebant, se, titulo vendicionis, concessisse dicto Guidoni molendinum suum et stangnum vocatum Del-Ga et quasdam res immobiles nominatim expressas in quodam publico instrumento, pro precio, mille librarum Turonensium solutarum in quingentis libris Turonensium duplicium tunc currencium, seu eorum valore ; hoc acto inter partes easdem expresse, in ipso contractu, quod idem Guido, infra sequens terminum, reddere seu revendere teneretur eisdem fratribus, pro eodem precio, seu reddi et revendi facere, pro se, res easdem per Bernardum Bovis, expromissorem a dicto Guidonem datum, de revendendo, pro dicto Guidone, ipsis fratribus, dictas res, quociens dicti fratres vel alter eorum, infra tempus predictum, offerrent eidem Bernardo Bovis dictam pecunie summam, proponebant eciam ipsi fratres, quod predictus Bernardus Bovis, de voluntate et mandato dicti Guidonis, promiserat se, pro dicto Guidone, revenditurum, predictis fratribus, dictum precium offerentibus, infra dictum terminum, res predictas, quare, cum dicti fratres predictam pecunie summam Bernardo Bovis, expromissori predicto, sufficienter obtulerint, deposuerint et consignaverint, infra tempus predictum, prout est in talibus fieri consuetum, dicto Bernardo Bovis, predictam pecunie summam sibi oblatam, sine justa causa, recipere recusante, petebant ipsi fratres, dictum Guidonem sibi condempnari et compelli ad servandum sibi, tenendum et complendum pacta et convenciones predictas et dicta bona, pro dicto precio sic consignato et deposito, sibi reddi una cum fructibus exinde perceptis, a tempore oblacionis predicte, predicto Guidone, ad sui defensionem, plures raciones e contrario proponente ; tandem, cognito de dicta causa, per senescallum predictum seu deputatos ab ipso, idem senescallus seu ejus locum tenens, delato ab ipso, super hoc, juramento dicto Guidoni, ac prestito ab eodem Guidone juramento predicto, per suum judicium, predictum Guidonem a predicta peticione dictorum fratrum absolvit, ipsos fratres dicto Guidoni in expensis dicte cause condampnans ; a quo judicato, tanquam ab iniquo, dicti fratres ad nostram curiam appellarunt ; Visi igitur et diligenter examinatis, per curiam nostram, dicte cause processu et judicato predicto, per ejusdem curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum vel ejus locum tenentem male judicasse et dictos fratres bene appellasse, et quod dicte res eisdem fratribus reddentur, cum fructibus inde perceptis, a tempore oblacionis, consignacionis et deposicionis pecunie supradicte, et quod dicti fratres reddent eidem Guidoni dictum precium sic consignatum in moneta, tempore dicti contractus, currente, seu ejus valore, secundum statutum seu ordinacionem regiam super cursu monetarum factam.

Veneris ante Ramos-Palmarum.

G. de Usco reportavit.

Postea fuit iterato visus dictus processus et fuit confirmatum dictum judicatum, prout continetur infra, in parlamento presenti.

 

LXXV. Consules et jurati bastide nove Beati-Ludovici condempnati fuerunt, in presenti Parlamento, per judicium curie domini Regis, in quingentis libris Turonensibus, racione quorumdam excessuum per eos illatorum Geraldo Lamberti.

M. J. de Templo habet judicatum et inquestam.

 

LXXXV. Cum Guido de Tornamina, burgensis de Martello, conquereretur de quodam judicato, contra ipsum, in presenti parlamento, lato, pro Raymundo et Geraldo de Cornelio, fratribus, super redempcione seu reempcione certarum hereditatum, dicens quod, per errorem, curia nostra non viderat omnes processus super hoc factos inter partes predictas ; nos, de gracia speciali, precepimus quod, auditis, super hoc, dictis partibus, et visis processibus earumdem et quibusdam litteris et instrumentis existentibus ibidem necnon quodam arresto curie nostre, in dicta causa, alias facto inter partes predictas, per curie nostre judicium, dictum fuit quod, non obstantibus propositis, ex parte dicti Guidonis, judicatum predictum, sicut est, tenebit, et mandabitur execucioni.

Lune post Invencionem Sancte-Crucis.

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

octabarum Omnium-Sanctorum,

Anno Domini MCCCXIV

Philippe IV, 1314, Louis X, 1315.

 

XLI. Cum, ex relatu Bertrandi de Cangia et Bertrandi Genezi, ad senescallum Petragoricensem, pro karissimo genitore nostro, tempore guerre que fuit inter predictum genitorem nostrum et regem tunc Anglie, pervenisset quod Bertrandus Vassalli, et Guillelmus Bonafosseii, Guido de Naylaco, Petrus Tybet, Petrus Rufelli et Raymundus Albent, in itinere publico, per quod itur de Caturco versus Adverram, prope rivum de Novahaco, maliciose et cum armis, eosdem Bertrandum de Cangia et Bertrandum Genezi invaserant, et atrociter vulneraverant, tam in capite quam in menbris, ita quod, ob hoc, dictus Bertrandus de Cangia unum digitum amiserat, predictus senescallus, per magistrum Geraldum de Valleta et Geraldum Bovis, commisit inquiri, super predictis, cum diligencia, veritatem, facta igitur, per commissarios predictos, super hoc, inquesta, et ad dictum senescallum reportata, ac receptis prius, per dictum senescallum, a dictis denunciatis, racione financie, quinquaginta libris parvorum Turonensium, et ipsis, per eundem, a pena majori, salvo jure dicte partis denunciatis, sentencialiter absolutis, dictus senescallus curiam predictorum omnium, cum processibus dicte cause, juxta formam pacis inter predictum genitorem nostrum et dictum regem Anglie habite, senescallo Petragoricensi, pro dicto rege Anglie, remisit integraliter, de consensu parcium predictarum ; quibus partibus personaliter comparentibus coram dicto senescallo regis Anglie, et, cum instancia, diem certam postulantibus per eundem assignari ad diffiniendum, inter ipsas partes, in causa predicta, dieque certa, per eundem, de voluntate dictarum parcium et assensu, ad diffiniendum super predictis, assignata, dictis partibus personaliter comparentibus dicta die, coram Arnaldo de Coduco, judice et locum tenente dicti senescalli regis Anglie, et cum instancia postulantibus diffinitivam sentenciam ferri super hoc per eundem ; tandem visis processibus dicte cause per eundem Arnaldum, omnibusque aliis que movere possunt et debent animum judicantis, dictus Arnaldus, predictos denunciatos et eorum quemlibet, a predictis et quolibet predictorum, sentencialiter absolvit, necnon et Bertrandum de Cangia, quia defecit in probando que denunciaverat, contra predictos denunciatos, condempnavit in expensis dicte litis, super predictis expensis taxacione sibi reservata ; a quibus absolucione et condempnacione dictus Bertrandus, tanquam ab iniquis, ad nostram curiam appellavit ; Auditis igitur, in causa dicte appellacionis, in curia nostra, dictis partibus, et visis processibus predictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum locum tenentem male judicasse et dictum Bertrandum bene appellasse, et quia, per dictum processum, repertum est, predictos denunciatos fore culpabiles de predictis contra eos denunciatis, curia nostra dictos denunciatos, in quater viginti libris Turonensibus dicto Bertrando de Cangia, et in quadraginta libris dicto Bertrando Genezy applicandis, per idem judicium, condempnavit.

Veneris predicta.

M. R. de Briençon reportavit.

 

LIV. Cum, ad denunciacionem magistri Johannis de Revello ac procuratoris nostri, senescallus Petragoricensis, per magistrum Stephanum et Johannem Flamingi, contra Aelipdim, relictam Bertrandi de Gramato, super eo quod dicte Aelpidi imponebatur Bernardum Bertrandi de villa Rupis-Amatoris, impuberem, in nostra salva gardia ac in tutela dicti magistri Johannis de Revello existentem, ut dicitur, de dicta villa Rupis-Amatrois violenter extraxisse, prefato tutore reclamante et invito, suisque dolosis inductionibus, persuasionibus ac fraudulosis machinacionibus procurasse, sive per ipsam dictum impuberem, sic extractum, sollicitatum et inductum fuisse ad matrimonium cum Gallarda, filia defuncti Aymonis, domicelli, contrahendum, inquestam fieri fecisset ad illum finem ut, quatenus ipsa super premissis reperiretur culpabilis, puniretur, et, visa predicta inquesta, prefatus senescallus, pro dictis excessibus, dictam Aelipdim in trecentis libris Turonensibus, nobis, nomine emende, et in gagio bajuli, ac in viginti libris Turonensibus, pro expensis dictorum commissariorum, ac in expensis dictorum denunciatorum, condempnasset, a predicta comdempnacione, tanquam iniqua et injusta, procurator dicte Aelipdis, ac procurator noster ab ipsa, tanquam a modica, ad nostram curiam appellaverunt ; Auditis igitur dictis partibus, in causa appellacionis predicte, et visa dicta inquesta et diligenter examinata, quia, per eam, non est inventum sufficienter probatum dictam Aelipdim predictos excessus perpetrasse, seu perpetrari procurasse, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum male judicasse et procuratorem dicte Aelipdis bene, nostrumque procuratorem perperam appellasse, et quod predicte comdempnaciones non mandabuntur execucioni.

Sabbato predicta. (post Quasimodo anno trecentesimo quindecimo)

M. Petrus de Lingonis reportavit.

 

LVI. Cum, super eo quod imponebatur Stephano Chausso quod ipse Johannem de Sceule vileniaverat, post et contra prohibicionem eidem Stephano factam per Guillelmum Roquat, servientem nostrum, ne ipse dicto Johanni injuriaretur, qui serviens eundem Johannem, presente dicto Stephano, in nostra posuit gardia speciali, predicto Stephano predicta negante, et ad sui defensionem plures raciones proponente, senescallus Petragoricensis, vel ejus locum tenens, vocatis partibus, fecisset veritatem inquiri, et, per inquestam, super hoc, factam, predictum Stephanum, pro dictis injuriis, nobis in viginti libris Turonensibus, sex libris dicto Johanni et in gagio bajuli comdempnasset, predictus Stephanus a dicta sentencia, tanquam iniqua et injusta, ad nostram curiam appellavit ; Auditis igitur, in curia nostra, dictis partibus, in causa appellacionis predicte, visaque dicta inquesta et diligenter examinata, quia per eam repertum est sufficienter esse probatum dictum Stephanum in predictis culpabilem extitisse, ipsumque suas defensiones super hoc sufficienter non probasse, per curie nostre judicium, fuit dictum predictum senescallum, vel ejus locum tenentem, bene judicasse et dictum Stephanum male appellasse, et quod execucioni mandabuntur comdempnaciones predicte.

Sabbato predicta. (post Quasimodo anno trecentesimo quindecimo)

M. P. de Lingonis reportavit.

 

LVIII. Lite mota, coram locum tenentem senescalli Petragoricensis, inter procuratorem nostrum dicte senescallie, ex una parte, et bajulum seu locum tenentem preceptoris domus Sancti-Johannis Iherosolimitani de la Tronqueria, ex altera, super eo quod dictus procurator dicebat quod dictus bajulus seu locum tenens et Fulco de Faeto, miles ejusdem ordinis, commorans in dicto domo, Guillelmo Bastida, servienti nostro, rescusserant, in villa de Gorsas, ballivie nostre de Fontibus, Bernardum Astorgii, bannitum, ut dicebatur, propter aliqua maleficia sibi imposita, quem arrestaverat dictus serviens, volens ipsum ducere in carcerem nostrum de Fontibus, suum officium sergentarie exercendo, qui miles, ut dicitur, impediendo dictum servientem nostrum uti officio suo, eidem servienti nostro abstulit quemdam magnum cutellum quem idem serviens abstulerat dicto bannito, et dictum servientem idem miles, ut dicitur, percussit de dicto cutello, in capite et alias appodiavit eum pectori dicti servientis, et gravius eum verberasset, ut dicitur, nisi fuissent circumtantes eum impedientes, et hoc in presencia dicti bajuli, seu locum tenentis preceptoris dicte domus, cui dictus miles subjectus erat, et ei obedire tenebatur ; qui quidem bajulus dicto militi non prohibebat ne talia perpetraret, immo, super premissis, eidem militi audaciam prebebat, dictusque bajulus, accumulando mala malis, multa verba injuriosa dicto servienti nostro, in contemptum nostrum, dixit, maxime cum dictus serviens, ex parte nostra, pluries eis inhibuisset antea ne ipsum impedirent in officio suo et ne sibi injuriarentur, dicto bajulo seu locum tenente predicta negante et plures raciones, ad sui defensionem, super hoc proponente ; tandem predictus locum tenens senescalli predicti certis personis commisit ut ipsi, de premissis, vocatis partibus, inquirerent veritatem ; dicti vero commissarii, inquestam per eos, super hoc, factam ad dictum locum tenentem ejusdem senescalli reportaverunt judicancam ; qui locum tenens, auditis super hoc dictis partibus, et visa inquesta predicta, dictum bajulum seu locum tenentem dicti preceptoris in ducentis libris Turonensibus nobis, racione emende, applicandis, et in centum solidis Turonensibus dictis commissariis, pro eorum expensis, reddendis, et in gagio bajuli, percipiendis et levandis de bonis temporalibus dicte domus, per suum judicium, comdempnavit ; a quo judicato, tanquam ab iniquo, dictus bajulus, nomine suo et nomine predicte domus, ad nostram curiam appellavit ; auditis siquidem dictis partibus, in curia nostra, in causa appellacionis predicte, curia nostra commisit per magistrum Rambertum David, super hinc inde propositis, vocatis partibus, veritatem inquiri ; dictus vero commissarius, inquestam, super premissis, per eum factam, curie nostre judicandam remisit ; Auditis igitur super hoc dictis partibus, et visis processibus utriusque partis, tam cause principalis quam appellacionis predictarum et diligenter examinatis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum locum tenentem senescalli predicti bene judicasse, et dictum bajulum seu locum tenentem preceptoris dicte domus male appellasse, et mandabitur execucioni comdempnacio predicta.

Sabbato post Quasimodo, anno trecentesimo quindecimo.

M. Nicholaus de Braie reportavit.

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

octabarum Omnium-Sanctorum,

Anno Domini MCCCXVI

Philippe V, 1316.

 

VI. Mota discordia, in curia senescalli Petragoricensis, inter Bernardam Rodalada, Guillermum de Bello-Forti, Bertrandum de Bello-Forti, presbiterum, Guillermum et Geraldum de Monte-Acuto, et quosdam eorum consortes, ex una parte, et Ratherium, Remundum et Rogerium de Podio-Celsi, fratres, et quosdam suos complices, ex alia, super eo quod Bernarda Rodalada predicta, cum protestacione, quod non faciebat se partem contra dictos fratres et eorum complices denunciando, contra ipsos proponebat, quod ipsi, more hostili, cum armis prohibitis, et contra editum regium venientes in villam de Podio-Ruppis, contra Raimundum Redolat, filium suum, ac suos concomites, Raymundum Redolat predictum, sine justa et legitima causa interfecerunt ac eciam quod, post dictum maleficium consummatum, dicti fratres et sui complices, cum armis prohibitis, Guillermum de Bello-Forti, Bernardum de Bello-Forti, presbiterum, et suos concomites fugaverant extra villam, ipsos hostiliter prosequentes, quamplures eciam alios enormes excessus faciendo contra ipsos, requirens dicta denuncians locum tenentem predictum, ut, ex officio suo, de predictis excessibus inquireret veritatem, ac de ipsis faceret justicie complementum ; dictis fratribus ex adverso, ad sui defensionem, proponentibus, quod Guillermus de Bello-Forti, Raymundus Redolat, ac sui complices predicti, villam de Podio-Ruppis intrantes, cum armis prohibitis, per magnam horam, in magna karreria dicte ville ante operatorium Bernardi Garnerii, sartoris, steterunt, sicut videbatur, aliquid mali facere proponentes, ac cum Ratherius de Podio-Celsi iret per dictam karrieriam, ad domum suam, dictus Raymundus Redolat, invadens eumdem Ratherium, ipsum accepit ad vestes, et illico, extrahens gladium, percussit ipsum gladio pluries ac eciam ipsum juxta collum et in dorso vulneravit, eumdem nitens interficere, et quod ibidem eciam illico Guillelmus de Bello-Forti et sui complices predicti, contra ipsum Ratherium, cum armis prohibitis et gladiis evaginatis, irruerunt, ipsum interficere satagentes ; qui Ratherius, propter imminens mortis periculum, ad auxilium proclamavit ; dicti vero fratres, ludentes ad tabulas, prope domum suam, sic Ratherium, fratrem suum, auxilium proclamantem audientes et ad locum conflictus venientes ac suum fratrem predictum in tam imminenti mortis periculo existere videntes, ipsum juveverunt, ac eumdem, pro posse suo, de dicto mortis periculo excusserunt, vim vi cum moderamine inculpate tutele repellendo ; item et quod si, post predicta consummata, dicti fratres Guillelmum de Bello-Forti et suos complices fuerunt cum armis prosecuti, ipsi tamquam domini, pro parte, dicti castri, in qua habent omnimodam juridicionem altam et bassam, hoc fecerunt ; tandem, in curia senescalli predicti, vocatis dictis partibus et auditis, ac visa inquesta, super hoc, facta, locum tenens senescalli predicti dictos fratres de Podio-Celsi ac suos complices ab homicidio predicto, per suum judicium, absolvit, et quia constabat eidem locum tenenti, Guillelmum de Bello-Forti, Bertrandum de Bello-Forti, presbiterum, Guillelmum et Geraldum de Monte-Acuto esse et fuisse, in facto hujusmodi de societate dicti Raymundi invadentis, ac simul cum eo intrasse dictum castrum, cum armis, et dictum Ratherium, gladiis evaginatis, invasisse, per idem judicium, Guillelmum de Bello-Forti predictum in sexaginta libris Turonensium parvorum, Guillelmum et Geraldum de Monte-Acuto in sexaginta libris Turonensium parvorum, et quod, de bonis dicti Bertrandi de Bello-Forti, presbiteri, acciperentur triginta libre Turonensium parvorum nobis, pro emenda dicte delacionis armorum et invasionis applicanda, condempnavit ; insuper, et, cum constaret locum tenenti predicto, post predicta consummata et sedata, Ratherium, Raymundum et Rogerium de Podio-Celsi, fratres predictos, se armasse lanceis, scutis et aliis armaturis, sicque armatos fugasse dictum Guillelmum de Bello-Forti et suos complices predictos extra villam de Podio-Ruppis predictam, quod videbatur eos fecisse ad vindictam pocius quam causa juridicionis exercende, ideo, per dictum judicium suum, dictos fratres de Podio-Celsi in octoginta libris Turonensibus nobis, causa emende, applicandis condampnavit, et nichilominus locum tenens predictus dictas partes in viginti libras Turonenses magistris Raymundo Constancii et Guillermo de Scalario, notario, commissariis hujus cause, racione sui salarii, dandis et solvendis, ac quamlibet parcium in gagio bajuli loci predicti, per idem judicium, condampnavit ; a quibus condampnacionibus dicte partes ad nostram curiam appellarunt ; Auditis igitur, in causa appellacionis predicte, dictis partibus, in curia nostra, et visis inquesta et processu predictis, per judicium nostre curie, dictum fuit locum tenentem predictum, quantum ad dictum Guillermum de Bello-Forti, Guillermum et Geraldum de Monte-Acuto bene judicasse et ipsos male appellasse ; quantum autem ad dictum Bertrandum de Bello-Forti, presbiterum, ac quantum ad dictos fratres de Podio-Celsi, locum tenentem predictum male judicasse et ipsos bene appellasse, hoc excepto quod dicti fratres de Podio-Celsi porcionem ipsos contingentem de dictis viginti libris Turonensibus notario et commissariis predictis adjudicatis persolvent.

Jovis ante Nativitatem Domini.

M. J. de Halis reportavit.

 

VIII. Cum ad noticiam senescalli Petragoricensis, seu ejus locum tenentis, pervenisset quod, cum Guillelmus de Marchia et Petrus Basterii, consortes in operatorio eorumdem, verba contumeliosa dixissent Petro Bocherii de Salarto (en marge : lisez Sarlato), seniori, prefatus Petrus Bocherii, volens habere ulcionem de eisdem, ivit quesitum Guillelmum e Hugonem Lapinassa, fratres de Sarlato, causa dampnificanfi consortes predictos, quodque parum post premissa dictus Petrus Bocherii, irato animo, ad dictum operatorium reversus fuit festinanter, cum fratribus supradictis, cumque Guillermus de Marchia et Petrus Basterii predicti viderent Petrum Bocherii et fratres predictos sic irato animo venientes, ob timorem ipsorum et propter futurum evitandum periculum, requisierunt Heliam de Albusone, locum tenentem bajuli de Sarlato, quod ipse citaret Petrum Bocherii et fratres predictos ad proximam assisiam dicti senescalli, coram ipso, pro prestanda securitate consortibus predictis ; qui quidem locum tenens, ad requisicionem ipsorum consorcium, incontinenti citavit fratres et Petrum Bocherii predictos ad dictam assisiam prestaturos securitatem legittimam memoratis consortibus, in curia senescalli predicti, ac eciam inhibuit idem locum tenens, ex parte nostra, eidem ne dictis consortibus aliquas inferrent injurias, violencias vel excessus. Item et quod factis citacione et inhibitione predictis, Petrus Bocherii, Guillelmus et Hugo Lespinassa predicti injuriose in dictos consortes irruerunt, et dictum operatorium intraverunt dictosque consortes invaserunt, percusserunt, vulneraverunt, in contemptum juridicionis nostre necnon citicionis et inhibicionis predictarum ; super quibus injuriis, violencii et excessibus, locum tenens predictus coram se fecit ad certam diem evocari fratres et Petrum Bocherii predictos, super dictis injuriis et excessibus responsuros ; qui Petrus Bocherii et fratres predicti, in judicio existentes, contenta in prevencione predicta negaverunt esse vera ; lite igitur in curia senescalli predicti inter ipsas partes contestata, jurato de calumpnia, visisque et diligenter attentis racionibus et allegacionibus dictarum parcium, deposicionibusque testium, super predictis productorum, locum tenens predictus dictos Petrum Bocherii in triginta libris Turonensium parvorum, Hugonem in aliis triginta libris et Guillelmum in viginti libris nobis, pro emenda excessuum predictorum, applicandis, et in gatgio bajuli dicti loci, ac eciam in centum solidis magistro Guillelmo de Caslario, hujus cause commissarius, pro suo labore, solvendis, per diffinitivam sentenciam condampnavit ; a qua quidem sentencia, tamquam iniqua, condampnati predicti ad nostram curiam appellarunt ; Auditis igitur, in curia nostra, dictis partibus, in causa appellacionis predicte, et visis predictis processu, deposicionibus testium et allegacionibus parcium, et diligenter examinatis, per judicium curie nostre, dictum fuit locum tenentem predictum bene judicasse et appellantes predictos male appellasse, et quod dicte condampnaciones mandabuntur execucioni.

Jovis ante Nativitatem Domini.

M. J. de Halis reportavit.

 

XVI. Cum, in curia senescalli Petragoricensis, Guillelmus Alquerii, bajulus Ruppis-Amatoris, Elyas la Campana, Gerardus de Luco, Geraldus de Manso alias Oncle, Perrotus le Samatier alias Werryhi, servientes abbatis Tutellensis, magistri Ernaudus de la Trelha, Johannes Testa, familiares dicti abbatis, et Hugo de Rousilhac junior, per procuratorem nostrum senescallie predicte fuissent delati et preventi, super eo quod dicebat dictus noster procurator contra denunciatos predictos, quod, cum Geraudus Fabri, serviens noster, arrestasset quemdam hominem in villa predicta Ruppis-Amatoris et secum duceret arrestatum, pro quadam obligacione facta per ipsum, sub cohercione sigilli nostri Montis-Domme, Bertrandus de Sancto-Claro volens ipsum eruere de manibus servientis predicti, ipsum servientem percussit cum pede suo, ita fortiter in ventrem, quod ipsum fecit cadere juxta quemdam parietem ; item et quod cum quidam alii nostri servientes ibidem presentes hoc vidissent, volentes juvare servientem nostrum predictum, dictum Bertrandum de Sancto-Claro ceperunt et arrestaverunt, ac ipsum captum et arrestatum secum duxerunt, et quod, dum sic captum et arrestatum ipsum ducerent servientes nostri predicti, dicti denunciati turba coadunata, in contemptum nostrum, hostiliter et ensibus evaginatis, irruerunt contra servientes nostros predictos, ac dictum Bertrandum de Sancto-Claro per violenciam dictis servientibus abstulerunt, rescusserunt et secum duxerunt, et quod hiis non contenti, mala malis cumulando, in illo comflictu, quidam serviens noster, Raimundus Captain nuncupatus, fuit enormiter vulneratus, quare petebat procurator noster predictus dicta maleficia puniri prout esset racionis ; dictis denunciatis seu preventis, excepto dicto Hugone de Rossilhac absente et pro contumace reputato, dicentibus ex adverso, predicta contra se denunciata non esse vera, ut narrabantur, ac eciam, ad sui innocenciam ostendendam, proponentibus quod ipsi erant homines bone vite, ac eciam bone fame, et quod a dictis sibi impositis erant innocentes, et quod soliti erant obtemperare et parere preceptis gencium nostrarum, et quod, quando noster serviens predictus, per Arnaudum de Faeto, militem, extitit in dicto conflictu vulneratus, ipsi denunciati erant absentes a loco ubi dictum maleficium extitit perpetratum ; tandem visis, in curia senescalli predicti, inquesta super dictis excessibus facta, ac eciam racionibus et allegacionibus dictarum parcium, et deposicionibus testium, super hoc, productorum diligenter inspectis, senescallus predictus, per judicium suum, dictum Guillelmum Alquerii, bajulum Ruppis-Amatoris, in centum libris Turonensibus, ac quemlibet servientum et familiarium abbatis Tutellensis predictorum, in viginti libris Turonensibus, ac eciam Hugonem de Rossilhaco predictum, libet absentem, tamen pro contumace reputatum et habitum, in viginti quinque libris Turonensibus nobis, pro emenda dictorum excessuum, applicandis ; item et dictos denunciatos in gagio bajuli, ac eciam in quindecim libris Turonensibus dandis et solvendis magistro Ranbero Davidis, commissario hujus cause, condampnavit, hoc addito quod, si servientes et familiares dicti abbatis Tutellensis predicti reperirentur esse, super hoc, non solvendo, in subsidium ad dictas penas solvendas, dictum abbatem Tutellensem, per idem judicium, condampnavit ; a quo quidem judicato tamquam ab iniquo, dicti condampnati ad nostram curiam appellarunt ; Constitutis igitur, in curia nostra, dictis partibus in causa appellacionis predicte, et auditis hinc inde propositis, visisque et diligenter examinatis inquesta et processu predictis, per judicium nostre curie, dictum fuit predictum senescallum, quantum ad predictos appellantes, bene judicasse, et ipsos male appellasse, hoc salvo quod, quantum ad dictum abbatem Tutellensem, cum non fuerit repertum ipsum in processu predicto fuisse vocatum, male fuit judicatum contra ipsum, verumtamen si predicti condampnati reperiantur non esse solvendo, luant hos in corpore, videlicet quod qui non solverit condempnacionem predictam super eum impositam per dimidium annum, ad panem et aquam in nostro carcere tenebitur mancipatus, racione excessuum predictorum.

Sabbato post Conversium Sancti-Pauli.

J. de Halis reportavit.

 

LXX. Cum major et consules ville Petragoricensis nos instanter requisivissent, ut manum nostram, diu est appositam in justicia consulatus dicte ville, vellemus inde amovere, plures raciones proponentes per quas ipsi dicebant quod, tenendo manum nostram ibidem, tam nos quam ipsi plurimam ex hoc dampnificamus, nos, ad eorum instanciam, mandavimus senescallo Petragoricensi ut ipsis, ex una parte, ac procuratore nostro, pro nobis, ex alia, vocatis, auditisque parcium racionibus hinc et inde, idem senescallus, super hiis, inquireret veritatem, et inquestam, super hoc, factam curie nostre mitteret sub suo, fideliter inclusam, sigillo ; Dicta igitur inquesta, super hiis, facta et ad nostram curiam reportata, et, auditis partibus, per curiam nostram ad judicandum recepta, ea visa et diligenter examinata, cum, per eam, curie nostre constiterit quod dicti major et consules raciones et facte per eos, super hoc, proposita non probaverant, quodque procurator, inter plures raciones juris bonas et sufficientes, pro parte nostra, in hujusmodi proposuit, ac exhibuit curie nostre judicatum per quod evidenter apparet quod propter malum regimen dictorum majoris et consulum, ibidem, exigente justicia, fuit apposita manus nostra, per curie nostre judicium, dictum fuit quod dictorum majoris et consulum predicta requesta non fiet, et quod manus nostra, in dicta justicia, sicut prius, apposita remanebit.

Undecima die junii.

M. Aubertus de Roya reportavit.

 

LXXVII. Cum, ex parte procuratoris karissimi genitoris nostri in senescallia Petragoricensi, ac Bernardi de Blanchaforti, domini de Anfegia, senescallo dicte senescallie, delatum fuisset, et coram eodem senescallo, contra Guillelmum de Perdelhan, castellanum, ac Ernaldum de Bagera, bajulum seu prepositum de Blanchaforti, pro domino ejusdem loci, propositum quod, post et contra appellacionem, per dictum Bernardum, locum tenente senescalli Vasconie, a defectu et denegacione juris ac, ex aliis certis causis et gravaminibus, ad dictum genitorem nostrum seu ad ejus curiam Francie emissam, ac, post inhibicionem, ex parte dicti senescalli Petragoricensis seu ejus certi commissarii, in hac parte, de mandato dicti genitoris nostri, legitime sibi factam, ne aliquid, dicta appellacione pendente, in prejudicium ipsius appellacionis dictique Bernardi, attemptarent, immutarent seu eciam innovarent, eodem commissario, dicto Bernardo petenti, ex certa et legittima causa, gardiatore ab ipso senescallo specialiter deputato, dicto eciam Bernardo, ejus causa, terra et bonis omnibus in salva manu, seu gardia dicti genitoris nostri, vexilloque seu pannoncello regio, in signum dicte manus seu gardie, in loco quodam ejusdem Bernardi, dicto de la Canan, et in alio de Andegia predicto, positis et dimissis per gardiatorem predictum, spretis premissis omnibus, ipso Bernardo sic in dicta sua appellacionis causa existente, ipsoque et bonis suis existentibus in salva gardia et securitate dicti domini genitoris nostri, predicti castellanus et bajulus, scientes dictam gardiatore predicto et contra ejus inhibicionem expressam, in prejudicium appellacionis et salve gardie predictarum dictique genitoris nostri contemptum ac dicti Bernardi prejudicium non modicum et gravamen, et ob hoc peterent procurator predictus, quatenus ipsum tangebat, premissa, sic indebite attempatata et innovata, ad statum pristinum reduci, et ipsos castellanum et prepositum ad hoc et de tantis temeritate et excessu puniri, ac in emendam condignam, videlicet in ducentis marchis argenti, condempnari, memoratis castellano et bajulo dicentibus hoc fieri non debere, et, ad sui defensionem, contra dictos procuratorem et Bernardum et eorum intencionem, propornetibus plures raciones juris et facti ad finem quod si ipsi premissa reperirentur fecisse, eciam post appellacionem predictam, ea tamen reputari seu dici non debeant attempta, et quod bene et licite facta fuerant, utendo jure dicti domini sui, sine prejudicio alicujus, nec dicte appellacioni, si que facta fuerat, in aliquo deferre debuerant seu debebant, cum dictus Bernardus deferre eidem noluisset, ut dicebant ; tandem predictus senescallus, ad inquirendum, super premissis et ea tangentibus, vocatis evocandis, diligencius veritatem, duos certos commissarios jurisperitos, necnon et ad audiendum et admittendum raciones, defensiones et excepciones parcium, de consensu earumdem parcium, specialiter deputavit, volens et ordinans ut inquestam et processum quos, super hiis, facerent, sibi, sub sigillis suis, remitterent fideliter interclusos ; lite igitur, super hinc inde propositis, legittime contestata, jurato in causa, articulis hinc inde traditis et certis responsionibus subsecutis, testibus insuper hinc inde productis, juratis et examinatis eorum deposicionibus in scriptis redactis, litteris et instrumentis hinc inde exhibitis quibusdam, ex parte dictorum castellani et bajuli in testes contra ipsos ab adversa parte productos et eorum dicta propositis et objectis et ad hec responsionibus certis datis, renunciatoque ac concluso a partibus in dicta causa, predicti commissarii inquestam et processum hujusmodi ad dictum senescallum remiserunt, juxta traditam sibu formam ; demum die certa, ad audiendum jus seu diffinitivam sentenciam in hac causa, peremptorie assignata, comparentibus coram dicto senescallo sufficienter partibus antedictis, memoratus senescallus, quia, per processum sibi constabat legittime, ut dicebat, predictos Guillelmum, castellanum, et Ernaldum, bajulum seu prepositum, premissa, contra ipsos proposita, fecisse et temerarie attemptasse, et ea contra eosdem probata fuisse sufficienter et esse, per suam diffinitivam sentenciam, predictos castellanum et bajulum, pro emenda et satisfacione excessuum predictorum, in quingentis libris parvorum Turonensium applicandis dicti domini Regis errario, condempnavit, necnon ad reddendum et reponendum, supra domum et in domo dicti Bernardi, in loco de la Canan predicto, dictum vexillum regium et trassas ligneas equivalentes predictas, cum insuper sibi constaret, ut dicebat, quod, tempore dicte appellacionis emisse, nulle furche existebant erecte in territoriis de la Canan et de Andegia supradictis, seu in aliqua parte eorum, pronunciavit et declaravit furchas aliquas non debere existere vel teneri erectas in dictis territoriis seu in aliqua parte ipsorum, pendente appellacione predicta, et quod, si que tunc erecte existebant, deponerentur et destruerentur, et ad hoc ipsum Bernardum dictis castellano et bajulo condempnavit, salvo jure et retento, super premissis, in proprietate et possessione, utrique parcium predictarum ; dictos castellanum et bajulum insuper in gagio bajuli condempnando ; a qua quidem sentencia, ex parte dicti Bernardi et similiter, ex parte dictorum castellani et bajuli, in quantum faciebat et lata erat contra eos, tamquam ab iniqua et inique lata, ad dictum dominum genitorem nostrum extitit illico, voce viva, quam appellacionis causam dictus genitor noster magistro Yvoni de Laudunaco et deinde, ipso magistro legittime impedito, majori judici Petragoricensi, subrogando eum loco dicti magistri, commisit, vocatis evocandis, audiendam et fine debito terminandam ; quam eciam causam idem major judex, ex certa causa, subdelegavit seu commisit, vocatis evocandis, audiendam et fine debito terminandam ; quam eciam causam idem major judex, ex certa causa, subdelegavit seu commisit magistro Yterio Rousselli, jurisperito, secundum traditam sibi formam predictam ; lebello igitur, ex parte dictorum castellani et bajuli appellancium, contra dictos procuratorem et Bernardum, edito in hac causa, liteque, ex parte eorumdem appellancium et produratoris predicti, legittime contestata, et contra dictum Bernardum ad hoc legittime vocatum, non venientem nec pro se mittentem, sed, per contumacium, abstentem, et contumacem legittime reputatum et in ipsius contumaciam, habita pro contestata, pluribus racionibus juris et facti hinc inde propositis, exhibitis processu et inquesta predictis, renunciato ac in causa concluso a castellano, bajulo et procuratore predictis, memorato Bernardo ad hoc legittime vocato et expectato ac per contumacium absente, ejusque exigentibus contumaciis, contumace reputato, tandem predictus Yterius subdelegatus, nolens terminare seu diffinire causam appellacionis hujusmodi et ex causa, ipsam causam, dictas partes totumque processum, de consensu dictarum parcium comparencium, ad carissimum germanum nostrum Ludovicum, Dei gracia, quondam Francorum et Navarre regem, seu ejus curiam Francie remisit judicandam et fine debito terminandam ; quem processum, partibus presentibus et auditis, curia dicti germani recepit ; Visis igitur actis et processibus dicte cause, auditis omnibus que partes ipse voluerunt proponere, in causa hujusmodi, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum senescallum bene judicasse et predictos appellantes male appellasse, et quod dictum judicatum demandabitur execucioni.

Decima octava die octobris.

Reportatum per Gervasium, in majori camera.

 

XCVII. Item, processus, per inquisitores senescallie Petragoricensis, factus inter Floriam de Foilleyo, et Lambertum Porte ejus maritum, annullatus, prout continetur in rotulo hujus parlamenti.

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

quod incepit in crastino

festi Beati Andree Apostoli,

Anno Domini MCCCXVII

Philippe V, 1317.

 

IX. Cum, super eo quod Auda, domina de Tirano, uxor Elie de Caupena, militis, coram Guillelmo de Aqua, serviente nostro armorum, et magistro Raymberto David jurisperito, commissariis, per senescallum Petragoricensem, datis, virtute cujusdam mandati facti eidem senescallo, sub certa forma, ex parte domini genitoris nostri, super infrascriptis excessibus, contra Johannam, relictam defuncti Petri de Burdegala, et Petrum Deucayron, bajulum Poncii, domini de Castellione, proponebat, videlicet dictum Petrum domino predicto ratum habente, et Guillelmum d’Aysiram, castellanum castri de Castro-Novo, pro dicta Johanna, cum armatorum multitudine, ad manerium vocatum de Bredonas dicte Aude venisse, portas ejusdem violenter fregisse, eamdem, manerium predictum pacifice possidentem et racione cujusdam appellacionis emisse ad curiam nostram a defectu juris, ab audiencia senescalli Vaschonis, pro duce Acquitanie, vel tenentis locum ejusdem, in nostra speciali gardia existentem, et prorsus, ex causa predicta, a juridicione dicti ducis et suorum subditorum exemptam, eisdem predictam appellacionem et gardiam significantem et ad nos appellantem de possessione manerii predicti, cum familia sua que ibi erat, per spatulas violenter ejecisse, quamobrem eamdem lesam in crure, pro eo quod quidam equs in ejectione predicta percussit eam, pluvia, vento et grandine vigentibus, recedere de loco predicto oportuit, et de nocte rursus vinum, bladum, jocalia, cartas, instrumenta, capras, porcos, oves et alia ejusdem Aude animalia et bona, usque ad valorem trium millium librarum, inibi cepisse, portasse et capta secum duxisse ac in itinere publico sex saumerios, oneratos blado dicte Aude, capi fecisse, hiisque non contenti, dictam Audam, per quosdam commissarios senescalli predicti Petragoricensis, ad possessionem dicti manerii reductam, et servientes nostros, pro gardiatoribus habentem, iterato ejecisse et expulisse, vexillumque nostrum quod desuper manerium predictum, in signum salve gardie predicte, positum fuerat, exinde amotum, inter stercora, in ovili, inventum fuisse, et eamdem Audam et servientes nostros, gardiatores sibi datos, de tota terra dicte Aude fugasse, castellanumque predictum, arbores, que erant in circuitu domorum hominum dicte Aude, scindi fecisse, et ab hominibus ejusdem Aude multa bona violenter extorsisse, multaque verba contumeliosa dictum Petrum eidem Aude et gentibus nostris, ad eam gardiandam datis, dixisse, in contemptum nostrum, et, contra inhibiciones gencium nostrarum, in pluribus contemptibiliter excessisse, et alias, in premissis, multipliciter deliquisse, prout in articulis, ex parte ejusdem Aude traditis, plenius continetur, et petebat dictos malefactores compelli ad satisfaciendum eidem Aude, de perceptis et dampnis eidem, per ipsos, datis, et ipsos, pro tanto contemptu puniri ; lis, ex parte dictorum Poncii, domini de Castellione, relicte defuncti Petri de Burdegala et Guillelmi predictorum, contestata fuerit, de calumpnia juratum, testes et instrumenta producti, tam ex parte dicte Aude, super articulis per eamdem propositis, quam super defensionibus predictorum Poncii et aliorum superius nominatorum, traditis coram eisdem commissariis et eciam coram priore Montis-Falconis et magistro Guillelmo Galhardi, per nostram curiam ad hoc deputatis, processusque omnes, super hoc, habiti, curie nostre fuerunt remissi, et eidem, ad videndum et judicandum, auditis partibus predictis, traditi ; Visis igitur, in curia nostra, processibus predictis et diligenter examinatis, per curie nostre judicium, dictum fuit quod dicta Auda, ad possessionem manerii sui predicti, jurium et pertinenciarum ejusdem, in qua erat, tempore quo dejecta fuit per dictum Petrum, bajulum, restituetur, ac quingente libre Burdegalensis monete que, pro valore per eamdem jurato, rerum ejusdem Aude ablatarum, tempore dejectionis predicte, de quibus locus manerii predicti debuit resaisiri, fuerunt, et ex causa, in deposito sub manu nostra, Gerardo Robberti et Guillelmo Garini, mercatoribus de Burdegala tradite, eidem Aude tradentur et liberabuntur ; rursus, per idem judicium, dictus Poncius, dominus de Castellione, nobis, pro emenda et satisfactione excessuum predictorum, per dictum suum bajulum, ut officialem ejusdem, in nostrum contemptum commissorum, in tribus millibus librarum Turonensium, nobis solvendis et eidem Aude, racione dampnorum sibi datorum per dictum bajulum, in quingentis libris parvorum Turonensium, et in tribus doliis vini, tribus cartis frumenti, quindecim cartis siliginis, quatuordecim cartis milii et sexaginta libris Burdegalensis monete, receptis per eundem seu ejus bajulum et confessatis de bonis dicte Aude, dandis et solvendis eidem Aude, fuit condempnatus ; dictumque eciam et pronunciatum extitit quod curia nostra predictum Petrum, bajulum, privat imperpetuum ab omni officio justicie, in regno nostro exercendo ; et insuper dictum fuit quod idem Petrus, bajulus, captus, ad Castelletum nostrum Parisiensem adducetur, ibidem, in carcere, per dimidium annum et amplius, si nobis visum fuerit, in carcere, moraturus ; super eo vero quod castellanus relicte predicte, arbores hominum dicte Aude scidisse dicebatur, dictum fuit quod dicti homines de hoc, coram senescallo nostro Petragoricensi, si voluerint, querelam deponant, et dictus senescallus eisdem predicta faciet, si et prout racionabile fuerit, emendari ; ab omnibus autem contentis in dictis articulis, relicta predicta extitit absoluta.

In vigilia Epiphanie Domini.

Magister Bernardus de Albia reportavit.

 

XXII. Lite mota, coram nostro Petragoricensi et Caturcensi senescallo, inter decanum et capitulum ecclesie Sancti-Andree Burdegalensis et eorum procuratorem, ex parte una, et Johannem Tandum, Johannem de Caseriis et ceteros consortes suos de parrochia de Cadaniaco, Burdegalensis dyocesis, ex parte altera, super eo quod dicti decanus et capitulum proponebant, contra dictos homines et consortes suos, quod, dictis decano et capitulo existentibus, una cum bonis et rebus suis, in et sub speciali gardia nostra, palam, notorie et ab antiquo, dicti homines vel aliqui ex ipsis, pro se et aliis ratum habentibus, juvantibus et efficientibus, auctoritate seu temeritate propria, ceperunt Galhardum de Falgeriis, prepositum tunc pro dictis decano et capitulo loci de Cadaniaco, Burdegalensis dyocesis, et Guillelmum de Sancto-Laurencio, servientem dictorum decani et capituli, cui Galhardo tunc suberat dictus serviens, racione prepositure predicte, cujus loci omnimoda juridicio spectat et spectabat tunc solis et in solidum decano et capitulo supradictis, et dictos prepositum et servientem in compedibus ferreis ipsorum decani et capituli posuerunt, et, per aliquos dies, captos tenuerunt, ibidem privatum carcerem faciendo, et carcerem ipsorum decani et capituli, dominorum suorum, per violenciam usurpando. Item, proponebant quod quoddam instrumentum seu cartam, jus dictorum decani et capituli continentem, in loco de Cadaniaco predicto, quam cartam dicti prepositus et serviens, pro jure capituli, conservabant, dicti homines per violenciam abstulerunt, et adhuc penes se habent, et eamdem detinent, in magnum dampnum, prejudicium et substractionem in posterum juris decani et capituli predictorum ; item, quod dicti homines quoddam nemus decani et capituli predictorum, vocatum lo Plegaditz, prope Cadaniacum situatum, scinderunt et dissipaverunt, ac dampnum in eodem nemore dederunt usque ad valorem ducentarum marcharum argenti, contra nostram gardiam supradictam. Item, proponebant, contra Johannem de Servinhaco et homines supradictos quod ipsi impediebant dictos decanum et capitulum et perturbabant quominus ipsi, sua bassa justicia, libere uti possent, de qua ipsi sunt in possessione vel quasi ; quare petebant decanus et capitulum supradicti dictos homines de tantis excessibus puniri et in emendam condignam dicto capitulo, ad estimacionem ducentarum marcharum argenti, condempnari, et dictam cartam ab eisdem hominibus sibi reddi et a predictis perturbacionibus et inquietacionibus eosdem homines prohiberi, et in mille marchis argenti, racione dicte garde nostre, erga nos condempnari, dictis hominibus plures raciones et defensiones, ad sui excusacionem et ad finem quod ipsi absolverentur a predictis, sibi, per dictos decanum et capitulum impositis, proponentibus ex adverso ; tandem, coram senescallo predicto, lite, per predictas partes legittime, super hiis, contestata, jurato de calumpnia, productis testibus hinc et inde, conclusoque in causa predicta, dictus senescallus, per suum judicium, condempnavit procuratores predictorum hominum, tam pro se quam nomine procuratorio hominum predictorum, et ipsos homines in personas procuratorum predictorum, ad reddendum et restituendum parti decani et capituli predictorum cartam seu instrumentum predictum, necnon dictum Johannem et consortes suos, in personis dictorum procuratorum suorum, et ipsos procuratores, nomine eorumdem, ne ipsi deinceps predictos decanum et capitulum et eorum officiales perturbent in sua predicta possessione vel quasi, modo aliquo, condempnavit eciam, per idem judicium, procuratores predictos et, in eorum personas, homines supradictos, ad dandum et solvendum, parti dictorum decani et capituli, centum libras Turonensium parvorum, pro satisfactione et emenda dampnorum et excessuum predictorum, necnon et in trecentis libris Turonensium parvorum, nobis applicandis, pro emenda et satisfactione fractionis et violacionis dicte salve-garde nostre et aliorum excessuum predictorum, ac eciam parti dicti decani et capituli, in expensis presentis litis, earum taxacione sibi reservata et in decem libris Turonensibus, pro gagio bajuli ; a quo judicato, tamquam ab iniquo, dicti procuratores hominum predictorum ad nostram curiam appellarunt ; Auditis igitur dictis partibus, in nostra curia, in causa appellacionis predicte, visoque processu et judicato predictis, per curie nostre judicium, dictum fuit predictos homines seu eorum procuratores male appellasse et dictum senescallum nostrum bene judicasse, et quod dictum judicatum ex integro mandabitur execucioni, et quod hoc emendabunt appellantes predicti.

Mercurii post Brandones.

M. R. de Sancto-Benedicto reportavit.

 

LI. Cum Gaubertus de Caturco, notarius noster publicus, condempnatus nobis fuisset, per reformatores, ad partes Petragoricenses nuper missos, in centum libris Turonensibus, pro eo quod ipse duo falsa intrumenta fabricaverat, falsam data ibidem apponendo, videlicet vigesima nona die mensis junii, cum ibidem debuisset apposuisse decimam diem mensis maii, propter quod Poncius de Tornamira, clericus, jus suum et nostrum, quod ipse prosequebatur, contra plures malefactores probare non potuit, immo, racione dicte date false, dicta instrumenta faciebant contra nos et ipsum, et idcirco peteret dictus Poncius dictum Gaubertum, citra penam sanguinis nobis et sibi condempnari, quam falsam datam idem Gaubertus confessus fuit apposuisse in dictis instrumentis, nichil, ad sui defensionem proponens, nisi quia dicebat se, in hujusmodi errasse, dictus Gaubertus, a predicta condempnacione, tamquam injusta, ad nos appellavit, ut dicit; Auditis igitur, in curia nostra, super hoc, dictis partibus, et visis processibus factis per reformatores predictos, per quos apparuit eumdem Gaubertum predictam falsam datam apposuisse in instrumentis antedictis, inquisito eciam, per gentes nostras, super eo quod de quodam alio falso instrumento, alias per ipsum facto, ut dicitur, ipse, cum gentibus nostris, composuerat ad centum libras Turonenses; inquisita eciam fama ipsius qui, per plures testes, de pluribus aliis falsitatibus inventus fuit, in partibus suis, publice diffamatus; audita eciam relacione senescalli Petragoricensis, curia nostra dictam condempnacionem dictarum centum librarum Turonensium, per suum judicium, confirmavit, dicendo ipsum Gaubertum male, super hoc, appellasse, dictosque reformatores bene judicasse, et, quia nostra interest tales falsarios extirpare, et ipsos in nostro officio tabellionatus nullatenus retinere, nos ipsum a dicto officio privamus in perpetuum et eciam removemus.

Vigesima septima die maii.

In auditorio juris scripti.

 

LV. Lite mota, coram senescallo Petragoricensi, inter castellanum et bajulum de Calusio, ex una parte, et bajulum Montis-Scuti, ex altera, super eo quod utraque pars asserebat se esse et fuisse, a tempore a quo de contrario memoria non existit, in saisina exercendi omnem justiciam, tam altam quam bassam, in boeria Gausselini de Varoles et pertinenciis ejusdem, commisissetque dictus senescallus causam predictam magistro Roberto Davi, procuratori nostro substituto, ut ipse, vocatis partibus, veritatem de premissis inquireret et sibi referret; coram dicto commissario dictis partibus comparentibus, et sua facta, ut premissum est, proponentibus, dictus Gaussellinus, videns jus suum deduci in judicium per dictas partes, ut dicebat, premissis se opposuit, eoque, de mandato dicti senescalli, ad se opponendum, super hoc, admisso, ipse, coram dicto commissario, proposuit se esse et fuisse, a tempore a quo de contrario memoria non existit in saisina exercendi omnem bassam justiciam in dicta boeria et pertinenciis ejusdem, petens pronunciari se debere remanere in sua saisina predicta, cumque magister Austorgius Payrolerii, asserens se substitutum a procuratore regio, videret jus regium deduci, super hoc, coram commissario predicto, inter dictos bajulos et Gausselinum, ipse in premissis se opposuit, petens, una cum dictis partibus, diem sibi assignari, super premissis, ad debite, super hiis, procedendi, cumque, per dictum commissarium, fuisset, ad procedendum super premissis, dictis partibus certa dies assignata, dicta die, dictis partibus coram dicto commissario comparentibus, tam dictus substitutus quam castellanus et bajuli predicti, omnia, ex parte Gaussellini proposita, negaverunt esse vera, et vice versa dictus Gausselinus omnia proposita, ex parte dictorum bajulorum et castellani, negavit esse vera; testibus itaque, super premissis, hinc inde productis et facta, super hiis, inquesta et ad judicandum dicto senescallo reportata, dieque assignata, ad audiendum jus, super hiis, partibus supradictis et eis comparentibus coram magistro Bernardo Gervasii, judice majore in dicta senescallia, dictus judex suam sentenciam diffinitivam protulit in hunc modum : « Cum nobis non constet, per dictam inquestam, magistrum Austorgium Payrolerii fuisse substitutum, super hoc, a procuratore regio, sicque processus factus fuerit, super fisci patrimonio, procuratore regio non presente nec legittime vocato, idcirco, hac sentencia nostra diffinitiva, processum predictum pronunciamus esse nullum; » a qua sentencia, tamquam ab iniqua, dictus Gaussellinus ad nostram curiam appellavit, et in dicta causa appellacionis, judicem magistrum Matheum de Curtibus-Jumellis, judicem ordinarium Caturcensem, impetravit; qui magister Matheus ad dictam nostram curiam dictam causam, cum partibus predictis, ex certa causa, remisit, per eamdem curiam terminanduam; Viso itaque predicto processu, per curiam nostram et diligenter examinato, auditisque dictis partibus, super hiis que ipse proponere voluerunt, per judicium nostre curie, fuit dictum predictum majorem judicem bene pronunciasse et dictum Gaussellinum male appellasse.

Sabbato in vigilia Penthecostes.

Goy reportavit.

 

LXXV. Cum, oblato nobis, ex parte religiosorum virorum abbatis et conventus monasterii Sarlati, pro quadam nova construenda bastida, loco suo de Sancto-Sacerdote in Agenesio, faciendo, ex parte nostra, recumpendacionem condignam religiosis eisdem, ipsisque religiosis supplicantibus ut eidem bastide et ibi habitantibus, libertates, usus et privilegia aliis concessa novis bastidis, vellemus concedere, et specialiter quod ipsa bastida extra manum regiam et coronam Francie nequeat umquam poni, senescallo Petragoricensi et Caturcensi vel ejus locum tenenti dederimus in mandatis ut ipse, ad dictum locum accedens, nostro procuratore vocato et aliis evocandis, se diligenter informaret si locus ipse, pro facienda dicta bastida, sit aptus, et de valore et condicionibus dicti loci et quod commodum vel incommodum nobis et locis vicinis esset, ex edifficacione dicte bastide et de franchisiis, usibus et libertatibus quas ipsi petebant, eidem concedi, et ubi et in quibus rebus eidem monasterio recumpensacio fieri posset de dicto loco, cum nostro minori incommodo, necnon de omnibus aliis circonstanciis universis, nobis inquestam quam, super hoc, faceret, sub suo mitteret inclusam sigillo, ut, ea visa, super hoc ordinare possemus, et dicta inquesta, per dictum locum tenentem facta, nostre curie ad judicandum missa et, auditis partibus, recepta, visaque, per nostram curiam, diligenter, per eamdem inquestam repertum est quosdam testes examinatos fuisse in turba et alios, secundum examincionem, concordatos ; Per eamdem curiam nostram ordinatum fuit predictos defectus fore supplendos, ac testes in dicta inquesta productos et coram partibus juratos, sic minus sufficienter examinatos, iterato debere examinari et interrogari, juxta predicte curie nostre stilum, quemlibet eorum per se secreto et sigillatim, et cujuslibet dictorum testium deposicionem debere, de verbo ad verbum, redigi in scriptis.

Septima die julii.

M. Yvo Prepositi reportavit.

Tradita fuit inquesta M. B. de Albia, ad perficiendum.

 

XC. Item inquesta inter procuratorem Regis senescallie Petragoricensis et Ysarnum de Lusegio, ex una parte, et Helenam de Rossilione et ejus liberos, ex altera, judicata in auditorio juris scripti ; et est judicatum scriptum in rotulo dicti auditorii hujus parlamenti.

 

Inqueste et processus

per curiam judicati in Parlamento

quod incepit die lune post

hyemale festi Beati Martini,

Anno Domini MCCCXVIII

Philippe V, 1318.

 

XXIX. Cum dudum inclite recordacionis karissimus dominus et genitor noster Philippus, Francorum rex, senescallo Petragoricensi sui dedisset litteris in mandatis, ut ipse, super pluribus juribus que, tam procurator dicti genitoris nostri, pro ipso, quam consules et universitas ville Moysiaci, pro se, ex una parte, et Guillelmus Esclamal, miles, pro se, ex altera, in parrochiis ecclesiarum Sancte-Tecle, Sancti-Mameti, Sancti-Martini-Dosme, Sancti-Petri-de-Daldis, Sancti-Pauli, Sancti-Johannis, Sancte-Marie-de-Rodangon, Sancti-Vincencii, et in locis de Piaco et de Malausa ac aliis dictorum locorum circonstanciis universis predicta tangentibus, se dicebant habere, vocato procuratore suo senescallie predicte et aliis evocandis, inquireret diligencius veritatem, et inquestam, super hoc factam, eidem genitori nostro, sub suo sigillo, remitteret interclusam, deinde dicto senescallo, ante inchoacionem processus alicujus, super predictis, translato ad officium senescallie Tholosane, idem genitor noster, eidem senescallo Tholosano iterato mandavit, ut ipse mandatum, super hoc, alias sibi factum, tempore quo ipse senescallus erat Petragoricensis, de facienda inquesta, inter dictas partes, super juribus locorum predictorum, modo debito, compleret, postea vero, per comitem Attrebatensem, locum dicti domini genitoris nostri tunc, in partibus illis, tenentem, extitit eidem senescallo Tholosano mandatum ut ipse, per se vel per alium, super premissis et premissa tangentibus, juxta sibi, a dicto domino genitore nostro, factum sibi mandatum, inquireret diligentissime veritatem ; verum senescallus predictus, aliis occupatus negociis, ut ipse dicebat, inquisicioni predicte intendere non valens, primo magistro Arnaudo Clari, tunc judici majori Agennensi, super premissis et premissa tangentibus, vices suas commisit, coram quo, tam super articulis, ex parte procuratoris senescallie Petragoricensis et consulum universitatis ville Moysiaci, ex parte una, quam eciam per Guillelmum Esclamal predictum, ex altera, traditis hinc inde, lis fuit contestata, et aliqui testes, super hoc, producti, et plures nominati, ac, dicto magistro Arnaldo Clari sublato de medio, dictus senescallus commisit magistro Guillelmo Mesquim, ut ipse inquestam hujusmodi, per dictum magistrum Arnaldum, inceptam, vocatis evocandis, compleret ; ceterum testibus pluribus, instrumentis et scripturis a dictis partibus, super articulis dictarum parcium, coram eodem Guillelmo, productis, et per eum receptis, decursis quoque postea aliquibus annis, procurator noster et consules predicti, ac defuncto dicto Guillelmo Esclamal, Bertrandus de Fumello, miles, filius et heres dicti Guillelmi Esclamal, communi assensu, ad senescallum Tholosanum, qui, pro tempore illo, erat, ad inquirendum, super reprobacionibus testium, in dicta causa, hinc inde productorum, a dicto domino genitore nostro, commissionem, super certa forma, obtinuerunt, et tandem, commissione predicta ad eumdem senescallum predictum pluries renovata, idem senescallus vices suas, super hoc, commisit magistris Johanni servientis et Raymundo Costes successive, coram quibus, pluribus testibus productis, a dictis partibus, super reprobacionibus predictis, et, per eosdem, receptis et examinatis, postea processus omnes, super predictis, habiti ad nostram curiam fuerunt, ad judicandum, remissi, dictis partibus ad hoc vocatis et presentibus ; auditis igitur, super hoc, dictis partibus, recepti fuerunt, per curiam nostram, dicti processus, ad judicandum, ad illum finem ad quem possent judicari ; Visis itaque dictis processibus et diligenter examinatis, per curie nostre judicium, dicti processus, propter plures defectus, in eis repertos, fuerunt totaliter anullati, et precepit curia nostra quod, super predictis juribus contenciosis, dicte partes faciant facta sua, et, super eis, inquiretur veritas, et fiet jus.

Secunda die marcii.

M. B. de Albia reportavit.

 

XLIX. Cum, ad delacionem Arnaldi et Stephani dictorum Garnier, fratrum, necnon Gaufride Dacbrier, relicte defuncti Bernardi de la Burguieria, conquerencium de Hugone de Villaribus alias dicto de Fosmanha, bajulo tunc Montis-Dominici, pro Aymerico de Gordonio, milite, domino dicti loci, super pluribus excessibus, injuriis et dampnis dictis conquerentibus et dicto Bernardo de la Burguieria, dum ipse vivebat, non obstantibus inhibicionibus gencium nostrarum, necnon appellacionibus dictorum conquerencium interpositis ad nos et ad senescallum Petragoricensem et ad judicem ordinarium Caturcensem nostros, illatis, in nostre juridicionis contemptum et prejudicium, ut ipsi dicebant, predicti senescallus et judex ordinarius nostri mandassent et commisissent magistro Petro de Bello-Podio, notario nostro, quod, ipse super dictis excessibus et inobedienciis, vocatis evocandis, inquireret ; cumque dicti conquerentes, coram dicto commissario, dampna et excessus, sibi, per dictum Hugonem, bajulum, in nostri contemptum et nostre juridicionis prejudicium, ut dicebant, illatos proposuissent, et in scriptis suos articulos, super hoc, tradidissent, auditis, super hoc, tradidissent, auditis, super hoc, responsionibus dicti bajuli et ejus defensionibus traditis in scriptis, juratoque, in dicta causa, a dictis partibus, et lite, inter eas, legittime, super hoc, contestata, dictus commissarius, ad audiendum testes quos dicte partes producere, super hoc, voluerunt, processit ; quibus testibus juratis et diligenter examinatis, conclusoque, in dicta causa, et omnibus, in dicto processu, rite et legittime actis, dictus judex noster ordinarius Caturcensis, viso dicto processu et diligenter examinato, auditisque racionibus, super hoc, hinc et inde propositis, dictum Hugonem de Villaribus, bajulum, per suum judicium, in quingentis libris Turonensium forcium, quorum unus valet, ut dicitur, unum Tholosanum cum dimidio, nobis solvendis, pro dictis excessibus, condempnavit, et ipsum Hugonem ab omni officio bajulie, in judicatura Caturcensi et ab omni officio publico imperpetuum obtinendo privavit, condempnavit eciam dictum bajulum in quadraginta libris Turonendibus dicte Gaufride ac in quadraginta libris Caturcensibus dictis fratribus Arnaldo et Stephano, necnon in decem libris Tholosanorum, pro expensis factis in dicta inquesta, persolvendis conquerentibus predictis ; a quo quidem judicato, tanquam falso et pravo, dictus Hugo de Villaribus ad senescallum nostrum Petragoricensem appellavit ; dictis vero partibus, in curia dicti senescalli, cum procuratore nostro, qui se, pro nobis, cum dictis Arnaldo, Stephano et Gaufrida, in dicta causa, contra dictum bajulum, adjunxerat, comparentibus, dictus bajulus plures raciones, facti et juris, proposuit, super hoc, contra dictos appellantes, ad finem quod predictum judicatum, per dictum judicem nostrum Caturcensem, prolatum, pronunciaretur, per dictum senescallum, nullum, vel si aliquid diceretur, quod pronunciaretur falsum et pravum, dicto procuratore nostro, pro nobis, et predictis appellatis, pro se, e contrario proponentibus plures raciones facti et juris, ad finem quod, per dictum senescallum, pronunciaretur judicatum predictum dicti judicis Caturcensis esse bonum et dictum bajulum male, super hoc,  appellasse ; jurato igitur, a dictis partibus, in dictacausa appellacionis, testibusque, super hoc, productis hinc et inde, coram commissariis a dicto senescallo, super hoc, datis, juratis et examinatis, auditoque a dicto senescallo postea quicquid dicte partes proponere voluerunt, in dicta causa, visoque diligenter processu, coram dicto judice ordinario, super hoc, habito, necnon processu dicte cause appellacionis, dictus senescallus noster Petragoricensis predictum judicatum dicti judicis ordinarii Caturcensis, per suus judicium, confirmavit, condempnavitque dictum bajulum in sexaginta solidis Turonensibus magistris Gerardo et Petro Las-Coutz, notariis, pro eorum salario, qui in dicta causa appellacionis, testium deposiciones scripserunt, et ut contra dictum Aymericum de Gordonio, militem, cujus erat bajulus dictus Hugo, tempore delicti predicti, per ipsum Hugonem commissi, cujus delicti occasione, per dictum judicem ordinarium, dictus Hugo extitit condempnatus, declarari possit dictam condempnacionem ab ipso milite posse exigi et levari, maxime cum idem miles dictum Hugonem, de dicto excessu, avoasse dicatur, nostre curie judicio extitit reservatum ; a quo quidem judicato, tamquam falso et pravo, dictus Hugo de Villaribus ad nostram curiam, Parisius, appellavit ; Comparentibus vero partibus predictis, in parlamento nostro, auditisque eorum racionibus, in causa appellacionis predicte, et visis dictis processibus diligenter, tam in causa principali quam in causa appellacionis predictarum, per nostre curie judicium, dictum fuit predictos judicem ordinarium Caturcensem et senescallum Petragoricensem bene judicasse et dictum Hugonem de Villaribus male appellasse, quodque dicte condempnaciones mandabuntur execucioni.

Quarta die aprilis.

M. Robertus de Magna-Villa reportavit.

 

LXV. Cum quedam causa mota fuisset, in curia senescalli nostri Petragpricensis et Caturcensis, inter Audam, dominam de Tyranno, et Henricum de Chino, servientem nostrum, tunc gardiatorem dicte domine, ex una parte, et priorem hospitalis Sancti-Jacobi Burdegalensis, Arnaldum Johannis, filium quondam Guillelmi Johannis defuncti, Johannem, filium quondam Petri Johannis, Arnaldum Johannis, filium quondam Fortonis Johannis, Arnaldum Johannis, filium quondam Guillelmi Johannis, Fortonem, filium quondam Arnaldi Johannis, Guillelmum Johannis, filium quondam Guillelmi Johannis, et Arnaldum de Lavenar, consortes dicte domine, coram commissariis, in dicta causa datis, proposuit contra dictos priorem et consortes suos, et in scriptis, per articulos, tradidit, videlicet quod dicti prior et consortes sui, seu aliqui vel aliquis ex eis, ceteris ratum habentibus, dampnificaverant dictam Audam, in quodam nemore suo, quod ipsa habebat et possidebat et diu pacifice possederat, vocato Affosa-Donat, cum terra dicto nemore contigua, vocata de Las-Labes, fodiendo et circuiendo fossatis dictum nemus, et plures arbores ex dicto nemore scindendo, minus juste, propter que dicta domina dampnificata erat, ut ipsa dicebat, usque ad estimacionem ducentarum librarum monete Burdegalensis, et quod dicta dampna fuerunt sibi illata, pendente quadam appellacione, per ipsam facta, ad curiam nostram, Parisius, et ipsa absente, et prosequente appellacionem supradictam, quare petebat dictus procurator, nomine procuratorio dicte domine, dictos priorem et consortes sibi condempnari ad reddendum et solvendum eidem dictas ducentas libras, cum expensis que exinde, de jure, venire debebant, procuratore dictorum prioris et consortum suorum in contrarium asserente quod nemus de quo agebatur spectabat ad dictum hospitale Sancti-Jacobi Burdagalensis, jure dominii, et quod ipse prior et predecessores sui fuerunt in possessione dicti nemoris, per dictos consortes, suos homines et predecessores eorum, per decem, viginti, triginta et per quadraginta annos, scindendo in dicto nemore, buscam faciendo et alias explectando, et jure suo utendo, per tempus predictum, et quod dictum nemus et dictam terram ei contiguam, predictus prior et ejus consortes circuierunt fossatis, propriis eorum sumptibus et expensis, quodque dictis priore et consortibus sic dictum nemus possidentibus, ut dicebant, Henricus de Chino, serviens noster, tunc dicte domine gardiator, cum pluribus complicibus et familiaribus dicte domine, armatis, venientes ad dictum nemus, gentes dicti prioris et consortum ejus ejecerunt ab eodem, seu terrore armorum et minis aufugere compulerunt, et dictum nemus occuparunt, ligna sciderunt ex eo, et asportari fecerunt, et dicta fossata impleverunt, in prejudicium dicti prioris et consortum suorum, ad mandatum dicte domine et nomine ipsius, et ipsa hoc ratum habente, proposuit eciam procurator dictorum prioris et consortum suorum quod dictus prior conquestus fuit alias senescallo ducatus Acquittanie, vel ejus locum tenenti, quod Helias de Campena, miles, tunc maritus dicte Aude, seu ipsorum conjugum gentes, violenter et novam violenciam inferendo, absciderant et buscam fecerant in nemore supradicto, super quibus locum tenens dicti senescalli, secundum patrie consuetudinem, sufficienter informatus, dictum militem, ad dictam violenciam tollendam et ad hoc emendandum, sentencialiter condempnavit, et plures alias raciones juris et facti, super hoc, proposuit, prout in articulis dictorum prioris et consortum suorum, dictis commissariis traditis, plenius continebatur, propter que dicebat dictus procurator predictum priorem et consortes suos fuisse dampnificatos,  occasione dicte ejectionis a dicto nemore, cumulacionis fossatorum, et destructionis ejusdem nemoris, in centum marchis argenti, et sua in tantum interesse, quare petebat dictos priorem et consortes suos, ad priorem statum dicte sue possessionis reduci, et ea que, super hoc, facta fuerant per dictum servientem nostrum anullari, et ipsos dominum et servientem ad emendandum eisdem dampna predicta sentencialiter condempnari et compelli ; lite igitur, super hiis, legittime contestata, jurato hinc inde de calimpnia, testibus, super hoc, productis, ex utraque parte juratis et examinatis, demumque in dicta causa renunciato et concluso, visoque toto dicto processu, locum tenens dicti senescalli, per suum judicium, condempnavit dictam dominam ad reponendum dictum priorem et consortes suos in possessione dicti nemoris, in qua ipsi erant, tempore turbacionis et impedimenti predictorum, factum predictum dicti servientis penitus anullando, imponens dicte domine predicte silencium, super hoc, et ab impeticione predicta ejusdem domine, dictum priorem et ejus consortes absolvendo, salvo utrique parti jure suo, super proprietate dicti nemoris, si ipsi super ea voluerint experiri ; condempnavit eciam partem dicte domine in expensis dicte litis, reservans penes se taxacionem earumdem ; a quo quidem judicato, tamquam falso et pravo, procurator dicte domine ad curiam nostram, Parisius, appellavit ; Partibus vero predictis in parlamento, Parisius, propter hoc, comparentibus, auditisque racionibus earumdem, in causa appellacionis predicte, et viso diligenter processu predicto, per curie nostre judicium, dictum fuit predictum tenentem locum dicti senescalli nostri male judicasse, in eo quod ipse dictam dominam, ad reponendum et reducendum dictos priorem et consortes suos in statu possessionis nemoris supradicti, et in expensis dicte litis condempnavit, et in hoc quod factum dicti servientis anullavit, et quantum ad hoc dictam dominam bene appellasse, et, per idem judicium, curia nostra dictam dominam ab impeticione predicta dictorum prioris et consortum suorum, absolvit, quantum tamen ad hoc quod dictus locum tenens questionem proprietatis utrique parti reservavit, pronunciavit curia nostra ipsum bene judicasse.

Decima die julii.

M. R. de Magna-Villa reportavit.

 

LXXIV. Cum, coram senescallo Petragoricensi, a nobis, super hoc, commissario deputato, seu coram ejus locum tenente constituti nobilis Tranqua de Noalhano, pro se, et procurator noster dicte senescallie, pro nobis, proponerent quod Galhardus de Cantalo, frater Amaneui, mariti quondam dicte Tranque, qui Galhardus, sicut ipsi dicebant, cum, coram senescallo Agenensi seu ejus curia, ad instanciam dicte Tranque, vocatus ad judicium fuisset, super raptu Contorine, dictorum Amaneui et Tranque filie, et jocalium dicte Tranque, ab audiencia ipsius senescalli Agenensis, ut posset penam sibi infligendam, racione dicti raptus, evadere, ad nostram curiam appellarat, vocatus coram senescallo Petragoricensi predicto, semel, secundo, tercio et pluries, in negocio appellacionis hujusmodi processurus, fuerat, ejus exigente contumacia, reputatus contumax, et quod nichilominus, post et contra appellacionem predictam, necnon et contra prohibicionem nostram factam ne aliquis contraheret matrimonium cum dicta Contorina, preter dicte Tranque, matris sue, et aliorum amicorum suorum voluntatem ac eciam contra manus nostre apposicionem in dicta Contorina et bonis ejusdem, idem Galhardus, minis et terroribus, coegerat seu induxerat dictam Contorinam matrimonium contrahere cum quodam viro minus locuplete et minus ydoneo, contra voluntatem dicte Tranque, certisque bonis dicte Contorine, paucis tamen dicto viro assignatis in dotem, procurans sibi donacionem fieri et quittacionem ceterorum communium bonorum paternalium Contorine predicte, quare petebant dicti procurator et Tranca, nominibus quibus supra, per dictum senescallum Petragoricensem seu ejus curiam, dictum Galhardum, in emendis condignis, condempnari, commodis fiscalibus applicandis, dictamque Contorinam, cum dictis jocalibus, representari dicto senescallo Petragoricensi, per ipsum Galhardum, ac eundem Galhardum condempnari, pro expensis factis per dictam Tranquam, racione contumaciarum hujusmodi, in centum quinquaginta libris Turonensibus, et ad dicta jocalia dicte Tranque reddenda et restituenda, plures raciones, super hoc, proponentes, ad fines predictos ; dicto vero Galhardo declinante forum dicti senescalli Petragoricensis ac dicente se et Tranquam predictam juridicioni et districtui dicti senescalli Aginnensis subesse, et se renunciasse appellacioni sue predicte, ac petente se ad eundem remitti, plures raciones ad hoc proponente, et insuper dicente quod predicta petita, contra ipsum, fieri non deberent ; demum, altercato, super hiis, diucius inter partes predictas, senescallus Petragoricensis predictus seu ejus locum tenens, interloquendo, dixit sue intencionis non esse, contra dictum Galhardum, procedere, super raptu seu rapina predictis ; sed solummodo super attemptatis predictis ; tandem, lite, super hoc, legittime contestata, jurato de calumpnia, testibusque productis hinc inde et examinatis eorumque attestacionibus publicatis, renunciato et concluso, seu habito pro renunciato et concluso, in causa predicta, magister Bernardus Gervasii, judex major dicte senescallie Petragoricensis, super hoc, per dictum senescallum Petragoricensem commissarius deputatus, dictam donacionem et quittacionem, tamquam factas et attemptatas, post et contra appellacionem et inhibicionem predictas et in ipsarum prejudicium, revocans, dictum Galhardum in mille et quingentis libris Turonensibus nobis solvendis, pro excessibus attemptatorum et inobedienciarum predictis, necnon et in expensis litis presentis, parti dicte Tranque solvendis, sibi seu curie dicti senescalli Petragoricensis taxacione earum reservata, per suum judicium, condempnavit ; a quo quidem judicato, tamquam a falso et pravo, dictus Galhardus ad nostram curiam appellavit ; Auditis igitur, in nostra curia, in causa appellacionis predicte, Galhardo et procuratore nostro predictis, visisque, per nostram curiam diligenter inquesta, de mandato dicte curie nostre, facta, in dicta appellacionis causa, eidem curie nostre, ad judicandum, reportata, necnon et dicte cause principalis processu ac judicato predictis, per ejusdem curie nostre judicium, dictum fuit predictum magistrum Bernardum bene judicasse et eundem Glahardum male appellasse, et quod ejusdem magistri Bernardi judicatum predictum mandabitur execucioni.

Vigesima die augusti.

M. Yvo Prepositi reportavit.

 

<<Retour