Actes du Parlement de Paris/ Vacations de l’anné 1322/
Condamnation d’Aymeric de La Cassagne / n° 6893
Exposito senescallo Petragoncensi, ex parte procuratoris domus de
Condato, ordinis Sancti Johannis Jherosolimitani, denunciatium seu promoventium
quod dicto loco de Condato, cum suis juribus et pertinenciis, et fratribus
dicti loci existentibus in et sub salva guardia nostra, Aymericus de La
Cossanha, cum quibusdam suis complicibus, videlicet Petro filio suo, Hugone Lafarga, Petro Gunhac, G. de Sablo, G. de Podio, G. Bosselli, P. de Lorin,
Aymerico de Cornelio, Stephano Dorha,
Hugone Yvorini, G. Borrel, G. de Bosco el pluribus aliis, visus fuit tenere, et
tenuit assisias in loco vocato vulgariter de Puch Gui, sito in parrochia de
Condato, in quo loco non erat consuetum nec poterant
ibi tenere assisias quoniam omnes homines
vel major pars existentium in eadem assisia
essent in terra et juridictione dicti preceptoris, et cum Arnaldus
Bertrandus baiulus preceptoris predicti et Franciscus et Petrus fratres
dicti ordinis dictum Aymericum et suos complices predictos invenissent ibidem, et quasi omnes homines qui ad dictam
assisiam venerant in juridictione et terra domus dicti ordinis de Condato, ipsisque ex parte dictorum fratrum, et
baiuli inhibito ne ipsi ibidem tenerent assisiam ita de prope quod
homines existentes in dictis assisiis existere oporteret in terra dicti hospitalis,
in prejudicium dicti preceptoris, juridictionis et salve guardie
predictorum, dictus Aymericus cum suis gentibus et servientibus irruerunt contra Arnaldum Bertrandum
et alios supradictos, cum arcubus, ballistis, sagittis, lanceis,
ensibus et aliis pluribus diversis armis prohibitis, more hostili
et pensatis insidiis, et dictum Arnaldum cum tribus sagittis, dictum Franciscum cum duabus et cum lapidibus in faciem, circa oculos, in
capite, pectore et ventre, ita atrociter vulneraverunt, quod fere ex eisdem vulneribus decessissent; et hoc fecerunt in
itinere regio in quo ne ipsi premissa facere attempterunt, causa custodie
fugierunt, et predictum Arnaldum et Franciscum et Petrum fugaverunt cum dictis
armis, lapides etiam prohiciendo usque ad locum vocatum La Poyrac, posse suum
de occidendo eosdem faciendo in prejudicium dicte salve gardie et preceptoris
antedicti; quare petebat denunciando eundem Aymericum et complices predictos
taliter pugniri pro premissis quod eorum pena ceteros cohiberet a simili et
pejori forefacto.
Dicto
Aymerico, ex adversa parte, ad sui defensionem et juris suis conservationem
proponente quod alta et bassa et omnimoda jurisdictio predicti loci dicti de
Podio pertinebat ad ipsum et quod ipse et predecessores sui a quibus habet
causam, fuerunt in possessione vel quasi per decem annos, xx., xxx. et a tanto
tempore cujus memoria non existit tenendi ibidem assisias et jus reddendi inter
suos subdictos et litigantes ibidem, prout causarum merita requirebat, et quod
dudum debato moto coram senescallo predicto inter preceptorem de Condato qui
tunc erat et eundem Aymericum super jurisdictione predicta, et propter
predictum debatum ad manum nostram positas dicta jurisdictione cause cognitione
premissa, vocato dicto preceptore, ipsoque presenti et conscienti dicta manus
fuit per dictum senescallum amota et eidem Aymerico licencia concessa exercendi
juridictionem predictam, inhibitumque fuit eidem preceptori ne ipse dictum
Aymericum turbaret seu etiam inquietaret in sua possessione predicta. Item,
quod ipso existente in et sub salva guardia nostra et in possessione vel quasi
sue juridictionis predicte et ipso assisiam suam more solite in loco predicto
de Podio Gui tenente, ibidem venerunt gentes seu familia preceptoris, qui nunc
est de Condato, videlicet Arnaldus Bertrandus, baiulus de Condato pro
preceptore predicto, Franciscus et Petrus Al Belhier, fratres dicti hospitalis
una cum quibusdam suis complicibus cum armis prohibitis, more hostile sive
minis et terroribus, et judicem dicti Aymerici tunc reddentem jus litigantibus
coram ipso fugere fecerunt et dictam assisiam compulerunt dimittere, eundemque
Aymericum et ejus familiam invaserunt, ipsum et Petrum ejus filium vulnerarunt,
posse suum faciendo de interficere eosdem. Item, si unquam fratres et baiulus
predicti fuerunt per eundem Aymericum et ejus famuilum vulnerati, hoc fuit
factum ipso Aymerico primitus invaso, vulnerato et male tractato et ob tutelam
et deffensionem corporis sui et juridictionis sue predicte, vim vi cum
moderamine propulsando; et si etiam dictus Aymericus vel ejus gentes aliqua
arma portaverunt, hoc fecerunt jure suo et pro tuenda assissia sua predicta
quod sibi licuit de jure, usu et observantia generali: quare petebat a
predictis sibi impositis et contra ipsum denunciatum jure et forma meliori
quibus poterat se absolvi. Lite igitur super hiis contestata per dictas partes,
juratoque de calumpnia, testibus productis super hoc, eorumque attestationibus
in scripto redactis, aliisque rationibus dictis et propositis, renunciato et
concluso in causa predicta, dictisque partibus ad certam diem coram dicto
senescallo citatis ad audiendum super hoc diffinitivam sententiam et ipsa die
procuratore dicte senescallie comparente et cum instantia petente in predicta
causa diffiniri, Aymerico et preceptore predicto minime comparentibus nec
aliquo pro eisdem, ipsi fuerunt positi in deffectum et eorum contumacia, die
repletta, presentia non obstante, dictus senescallus per suum judicium
condempnavit partes dicti Aymerici in quatuor viginti libris turonensium nobis dandis
et solvendis pro dictorum excessuum contra salvam gardiam nostram factorum emenda.
Et si
aliquo tempore posset apparere dictum Aymericum aliquo privilegio communitum
adeo quod ipse in ejus persona condempnari neqniret, eo casu ex nunc ut ex
tunc, et ex tunc et ex nunc pronunciavit et ordinavit causa cognita bona ipsius
temporalia que ex tunc ipse ad manum nostram ponebat, sub ea teneri et explectari
ac vendi usque ad summam supradictam fiscalibus commodis applicandam ex causis
predictis. A qua sententia tanquam falsa et prava ex parte dicti Aymerici, necnon
per procuratorem nostrum, tanquam a minori et insufficientem penam infligere
extitit ad nnostram curiam appellatum. Auditis igitur dictis partibus in curia nostra
in causa appellationis predicte visoque toto dicto processu et diligenter
examinato quod per eamdem curie nostre constat baiulum dicti preceptoris et
fratres predictos scribenti in assisia predicta pro dicto Aymerico intulisse
minas et terrores, si scriberet amplius in eodem, necnon invasisse dictum Aymericum
et ipsius judicem tenentem assisiam pro ipso in loco et terra de Podio Gui
predicto, ipsumque Aymericum per dictum baiulum primitus percussum fuisse.
Item, quod etiam constat predictum Aymericum fugasse baiulum et fratres
predictos et verberasse eosdem extra juridictionem suam et terram de Podio Gui
in itinere regio, dicta curia nostra penam de quatuor viginti libris in quibus
dictus Aymericus nobis condempnatus fuerat per senescallum predictum moderata
fiet usque ad LX. libras
turonensium, item quod constat etiam baiulum dicti preceptoris sic delinquisse et
excessisse, prout superius est expressum, ordinavit temporale dicti preceptoris
teneri et explectari quousque sexaginte libre turonensium pro emenda excessuum
predictorum inde fuerint levate
xxviii. die julii. Magister Johannes de Humbanto reportavit.