Pièce n° 8

Clichés numériques (G. F., M. P., Ph. R.):

cliché n° 1 (manuscrit):

cliché n° 2 (manuscrit):

clichés de la transcription manuscrite:

copie de la transcription manuscrite (CR):

Extrait d’un titre en parchemin qui est au trésor des chartres du roi au château de Pau cotté 17 au chapitre 38 de l’inventaire du Périgord

Noverint universi presentes litteras inspecturi me Helias Manhani rectorem ecclesie de Milhaco tenentem sigillum curie communis domini Regis Francorum illustris et ecclesie Sancti Frontonis Petragoricensis vidisse tenuisse ac diligenter inspexisse quasdam sigillis nobilis viri Archambaldi comitis Petragoricensis et reverendi patris domini Petri quondam Dei gratie Petragoricensis episcopi, et domini Geraldi de Malamorte sigillatas, non rasas, non cancellatas nec in aliqua sui parte corruptas, quarum tenor sequitur in hec verba :

Archambaudus comes Petragoricensis universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noveritis quod nos vidimus et diliginter inspeximus et eas nobis legi et exponi diliginter fecimus litteras que sequentur integras etiam et non lessas( ?) in aliqua nec corruptas sigillis domini Helias Talayrandi patris mei et reverendi patris domini episcopi Petragoricensi et officiali Petragoris et decani quondam et capituli Petragoricensi et capituli Sancti Frontonis Petragoricensis, et venerabilis virorum Philippi de Grandi Campo bailivi Bituricensis et domini G. de Malamorte bailivi quondam pro domino Rege Francorum in partibus Petragoricensibus, quarum litterarum tenor erat iste qui sequitur in hec verba :

Helias comes Petragoricensis universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noverint universi quod cum nobiles viri Philippus de Grandi Campo Bituricensis et G. de Malamorte Petragoricenses bailivi de speciali mandato domini Regis Francorum ad partes Petragoricenses venissent pro quibusdam questionibus et guerris qui erant in Petragoricensis diocesis sapiendis et specialiter pro discordia que inter nos et venerabiles abbatem et capitulum Sancti Frontonis Petragoricensis vertebatur, tandem tam nos quam idem abbas et capitulum compromisimus in dictos nobiles super omnibus questionibus que movebantur vel moveri poterant inter nos ex una parte, et dictos abbatum et capitulum ex altera. Corporali prestito juramento quod quidquid inde dicerent arbitrando, judicando seu etiam disponendo vel alio quocumque modo reciperemus et omni tempore pro nobis et nostris successoribus servaremus et nunquam contra aliquo tempore veniremus vel aliquem de nostris venire permiterimus idem vero nobiles recepto huiusmodi compromisso suum in hunc modum arbitrium protulerunt. Noverint universi quod cum nos Philippus de Grandi Campo Bituricensis, G. de Malamorte, Petragoricenses bailivi, ad partes Petragoricenses a domino Rege Francorum pro quibusdam discordiis et dissentionibus sapiendis fuerimus specialiter destinati, et venerabiles viri abbas et capitulum ecclesie Sancti Frontonis Petragoricensis ex una parte et nobilis vir Helias comes Petragoricensis ex altera super omnibus controversiis quas habent adinvicem vel habere possunt in nos duxerunt compromittendum alte et basse prestitis corporaliter juramentis, nos inquisita super premissis sicut melius expedire vidimus veritate, arbitrando dicimus et pronunciamus predictos abbatem et capitulum et ecclesiam Sancti Frontonis liberos et immunes una cum terra sua et hominibus suis ab omni inpetitione dicti comitis super procurationibus, sive hospiciis, questis, taliis, bladagiis, angariis, perangariis, sive manoperis, exercitu justiciis, consuetudinibus, juribus et omni exactionis genere sive cujuslibet servitutis necnon super mercato vel alterius feudi emptione predicto comiti et heredibus sive successoribus suis super premissis omnibus perpetuum silentium inponantes, injungentes eidem sub virtute prestiti juramenti ut ipse et heredes ejus a petitione, perceptione sive extortione omnium predictorum et omni alio genere actionis et servitutis in terra et hominibus ecclesie supradicte cessent de cetero penitus per se et per alios et desistant et suos faciant omnino desistere et cessare et dictam ecclesiam Sancti Frontonis ut terram suam et homines super premissis quittet penitus et absolvat. Preterea, arbitremur ut prefatus comes et progenitores sui et bailivi et servientes eorum a capillis exactionibus et injuriis et damnis que tam ipse comes quam progenitores sui ecclesie Sancti Frontonis et terre et hominibus suis hactenus arrogarunt per prefatum capitulum liberaliter absolvantur verum de justicia duximus statuendi, ut si contingat in honore Petragori de Senilhac de Vernhio et burgis seu parrochiis de Mensinhac et de Capella hominem aliquem injuste interficere, comes de persona interfectoris faciat quod jus vel consuetudo dictaverit, approbata et de bonis mobilibus damnati sexaginta solidos habeat ad nihil amplius; se extendo in omnibus aliis plena justicia penes acclesiam in hominibus remanent sane que cognoscimus dilectam defensionem et patrocinium predicti comitis et successorum suorum capitulo predicte ecclesie et terre sue et hominibus pro futurum volumus et ordinamus ut prefatum capitulum eidem comiti et successoribus suis viginti libras usualis monete nomine patrocinii conferat annuatim, de quibus in octavas purificationis Beate Marie centum solidos et tantumdem in octavas Penthecostes, tantumdem in octavas nativitatis Beate Marie et tantumdem in festo Beati Andree apostoli eidem comiti vel mandato suo in Podio Sancti Frontonis Petragoricensis annis singulis persolvantur, ita quod infra tres dies post requisitionem vel mandati sui solutio plene fiat sepedictus autem comes et successores ejus sub debito juramenti et obtentu pensione predicte dictam ecclesiam Sancti Frontonis cum canonicis suis et terram et homines suos ab omni damno et gravamine tenebuntur bona fide deffendere, et a suis deffendi faciant sine fraude, nec a terra vel hominibus dicte ecclesie quidquid de cetero contra voluntatem capituli exigere vel extorquere presumant, nimo homines et terram ecclesie deffendent, cum per capitulum fuerint requisiti, nec homines in sua protectione recipient sine licencia capituli, specialiter sciendum vero quod si aliqui homines pro parte tantum ad dominium ecclesie pertinerent, pro ea parte essent ab omni exactione et servitute penitus a dicto comite et suis liberi et immunes, necnon illi essent in solidum liberi qui per divisionem in dominio ecclesie remanerent, premissas autem libertates quas homines Sancti Frontonis habere volumus et jubemus, intelligimus salvis juribus et consuetudinibus quas dictus comes in villa Podii Sancti Frontonis obtinet vel exercet, vel obtinere vel exercere debet in omni casu arbitrio seu compositione prescriptis in suo robore duraturis, ita quod in totum vel pro parte nullo tempore possint rescindi nise de communi consensu partium aliter contingeret ordinari, ad hos ut hujusmodi nostrum arbitrium stabilitate perpetua permaneat in concussum, et inter ecclesiam et comitem, pax et dilectio melius radicentur. Volumus et jubemus ut idem comes et singuli successores ipsius postquam comites effecti fuerint et singuli prepositi eorumdem super Sancta Dei Evangelia jurent in ecclesia Sancti Frontonis se dictam ecclesiam personas, terram et homines fideliter deffensuros, et pacem predictam inviolabiliter servaturos nec ante percipiant hujusmodi pensionem in super ne quod per nos vice domini Regis Francorum fungentes actum est aut ausu temerario violari contingat, utrique parti injungimus ut per litteras suas domino Regi supplicent ut dignetur hujusmodi pacem et arbitrium confirmare, nos itaque predictus comes predictam pacem et arbitrium acceptantes illudque approbantes expressim ecclesiam Sancti Frontonis, terram ipsius, et homines a procurationibus, questis, talliis et omnibus aliis juxta dictorum bailivorum mandatum pro nobis et nostris absolvimus in perpetuum et quittamus et prestito corporaliter juramento promittimus dictum arbitrium et pacem nos per omnia servaturos, et non contra venturos predicti quidem abbas et capitulum nos sicut debebant liberaliter absolverunt quidquid eis injuctum fuerat adimplentes. Nos etiam in testimonium premissorum concessimus has patentes litteras sigillo nostro signatas, quibus ad majus munimen venerabili patri episcopus, officalis, decanus et capitulum Petragoricensis qui predictis interfuerunt necnon capitulum Sancti Frontonis de voluntate nostra sua apposuerunt sigilla, cum predictorum bailivorum sigillis. Actum publice in ecclesia fratrum Minorum Petragoricens. septimo idus decembris, anno domini millesimo ducentesimo quadragesimo quinto.

Nos vero prefatus Archambaldus, comes Petragoricensis pacem et compositionem predictam ratam et gratam habentes eandem approbamus, promittentes prefato juramento quod per nos vel per alios contra eandem compositionem vel pacem nullo tempore veniemus, in quorum testimonium presentes litteras sigillo nostro una cum sigillo reverendi patris domini Petri Petragoricensis episcopi, et domini G. De Malamorte fecimus sigillari. Actum quarto kalendas augusti, anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo.

In cujus visionis et inspectionis predictarum litterarum quarum tenor talis erat ut superius continetur prout prima facie apparebat testimonium et evidentiam pleniorem, ego predictus Helias Manhani presenti transcripto seu sumpto, sigillum apposui supradictum jurium domini nostri Regis et ecclesie predictorum et cujuslibet alterius in omnibus semper salvo. Datum die lune in octavas Beati Michaelis, anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo secundo. Constat de interlineari et est sub sigillo, datum ut supra.

(Scellé)

<< Retour