4 avril 1224

Référence: pas dans Potthast.

Edition: Horoy, Medii Aevi bibliotheca patristica, Series Prima, tomus IV, Honorii III, 1879, n° CLXXXV.

Original: Regest., lib. VIII, epist. 338.

Copie: mss. La Porte du Theil, Collection Moreau, Bibliothèque nationale de France.

Copie : Collection Périgord, tome 27, fol. 109 r°, Bibliothèque nationale de France.

Statum canonicorum saecularium in ecclesia Sancti Severini Burdegalensis confirmat.

Ad decanum et capitulum S. Severini Burdegalensis.

Honorius, etc., dilectis filiis ... decano, et capitulo Sancti Severini Burdegalensis.

Speculatores super domum Israel disponente Domino constituti, ex officio instantiae nostrae quotidianae tenemur omnium et singularum ecclesiarum tranquillitatibus providere, et ne malignantium quatiantur calumniis, ipsis praesidium apostolicum impertiri, malitiosis conatibus eorumdem circumspecta sollicitudine ac sollicita providentia obviando. Sane quum olim inter vestram et Sancti Andreae Burdegalen. ecclesias, super institutione canonicorum regularium in vestra ecclesia facienda, coram bonae memoriae W. Burdegalen. Archiepiscopo, et ... Lemovicen. episcopo, auctoritate felicis recordationis Lucii papae, praedecessoris nostri, causa fuisset diutius agitata, tandem fuit in arbitros compromissum, et ab eorum arbitrio ad sedem apostolicam appellatum. Et quum idem praedecessor noster, causa super ipso arbitrio coram eo ventilata diutius, et tandem per diffinitivam sententiam terminata, mandasset praedicta observari, sicut in ejus regesto plenius continetur, bonae memoriae Clemens papa, successor ipsius, intellecto quod plures de capitulo vestro, absentes, ex honesta causa, tempore compromissi, ne compromitteretur inhibuerant appellando, statuit irritandum quicquid factum fuerat in absentia eorumdem, mandavit bonae memoriae Heliae Burdegalen. Archiepiscopo, ut praedictam S. Severini ecclesiam ordinaret, secundum statum ibidem observatum; qui de personis idoneis ipsam ordinavit ecclesiam in statu canonicorum saecularium, quem invenit a quadraginta annis retro observatum continue in eadem. Postmodum vero, quum procurator ecclesiae Sancti Andreae volens suscitare hujusmodi quaestionem, ad ... abbatem Sancti Johannis Angeliacen. et suos collegas nostras super hoc litteras impetrasset, de litteris praedicti Clementis praedecessoris nostri, et processu praefati archiepiscopi illarum auctoritate habito, nulla facta penitus mentione, nos, ex litteris episcoporum, abbatum et aliorum quam plurium intellecto, quod a tempore, cujus non extat memoria in eadem ecclesia vestra, fuerant canonici saeculares ..., cantori Petragoricensi et collegis ejus dedimus in mandatis, ut si constaret eis rem taliter se habere, revocato in irritum, si quid ipsarum litterarum obtentu in praejudicium ecclesiae vestrae fuerat attentatum, inhiberent ipsis judicibus, ne ulterius in negotio procederent memorato, et ab impetitione capituli Sancti Andreae super hoc dictam ecclesiam absolventes, eamdem in eo statu servarent, in quo a sexaginta annis retro noscitur extitisse. Duo quorum, tertio excusato legitime, quum eis constitisset plenarie de praedictis, saepedictam ecclesiam vestram super hoc ab impetitione praefati capituli sententialiter absolventes, statutum saecularium canonicorum observandum in ea de caetero decreverunt, contradictores juxta tenorem mandati apostolici excommunicationis sententiae supponentes. Quumque fuisset ab eadem sententia provocatum, ac super hoc ad ... abbatem Planae Sylvae suosque collegas litterae a sede apostolica impetratae, tandem de consensu utriusque partis et judicum praedictorum in venerabiles fratres nostros ... Bigorriten., et ... Convenarum episcopos sub certa poena et juramenti religione fuit super hoc et quibusdam aliis articulis a partibus compromissum, qui ad arbitrium procedentes, inter caetera, quae in ipso continentur arbitrio, capitulo Sancti Andreae in virtute juramenti in compromisso exhibiti, et poena quingentarum marcarum in eodem expresso arbitrando dixerunt, quod super statu canonicorum regularium in vestra reformando ecclesia, vel etiam faciendo, nullam vobis de caetero moveant vel moveri faciant dicto vel facto, consensu vel consilio, quaestionem. Quorum arbitrium fuit a partibus acceptatum, sicut apparet per exhibitas nobis litteras tam arbitrorum sigillis quam partium communitas, quod et nos postmodum, ad petitionem vestram, auctoritate apostolica duximus confirmandum, prout in eisdem litteris arbitrorum ipsorum, et partium perspeximus plenius contineri. Verum quia super statu canonicorum regularium in praedicta vestra ecclesia statuendo diversae commissiones, sententiae ac confirmationes, sicut praedictum est, contra eamdem ecclesiam a sede apostolica emanarunt, a praefatis arbitris fuit vobis injunctum, ut infra biennium a tempore talis arbitrii super his sedem apostolicam consuleritis, et susciperetis humiliter quod ipsa circa hoc duxerit ordinandum; quod vos per dilectum filium G. de Burgo, nepotem venerabilis fratris nostri ... Burdegalen. Archiepiscopi, concanonicum et procuratorem vestrum, propter hoc ad nostram praesentiam destinatum, devote ac reverenter implentes, nobis humiliter supplicastis, ut vobis et ecclesiae vestrae tranquillitati paterna sollicitudine in posterum providentes, statum canonicorum saecularium decerneremus inibi de caetero observandum. Nolentes igitur eamdem ecclesiam vestram occasione hujusmodi de caetero fatigare laboribus, et expensis, vestris precibus inclinati, statum canonicorum saecularium, quem a sexaginta retro annis ex litteris praedictorum cantoris Petragoricensis, et collegae ipsius super hoc delegatorum a nobis in ea intelleximus observatum, auctoritate apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus, districtius inhibentes, ne quis saepedictam ecclesiam vestram super hoc praesumat ulterius molestare. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae confirmationis et inhibitionis, etc. Si quis autem, etc.

Datum Laterani, II nonas aprilis, anno octavo.