29 mars 1232

Référence: Potthast, n° 9567

Edition: Lucien Auvray, Les registres de Grégoire IX. Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées d’après les manuscrits originaux du Vatican, 1890, n. 790.

Original: Reg. 16, f. 2 v°, ann. VI, c. 7.

Copie: mss. Laporte du Theil, Collection Moreau, vol. 1187, f. 280, Bibliothèque nationale de France.

Copie: http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome30/BnF_tome30.htm (fol. 351 r°)

A. Samathie, Petragoricensi, et magistro Durando, Lemovicensi archidiaconis, et priori Sanctae Radegundae Pictaviensis, mandat quatenus praelatorum Burdegalensis provinciae in ea praesentium, et capitulorum cathedralium ejusdem provinciae, et Bituricensis capituli, super provisione quam inter Bituricensem et Burdegalensem archiepiscopos in causa primatiae duxerit faciendam, requirant assensum ; quo habito, providentiam apostolicam solemniter publicent.

A. Samathie, Petragoricensi, et magistro Durando, Lemovicensi archidiaconis, et ... priori Sancte Radegunde Pictaviensis. Humilis doctrina magistri humiles instruxit discipulos salem in se et pacem habere inter se talem (1), ut pacis condiat lenitatem. Sunt quoque nonnulli qui zelum a[ni]marum contentionibus acuendo, tantum que salis sunt sapiunt, et corda scindente discordia sub umbra juris ad injuriam decidum, interdum calumpnie ac inimicitiarum puteos fodientes, non considerato quod, contentionis puteis relictis contemptui, fodit Ysaac alium pro quo non contendere pastores, cujuas nomen vocatum est latitudo, quia restringitur caritas contentione diffusa, et, si artatur contentio, caritas dilatatur. Unde cordibus est reddenda concordia, ut sit opus justitie pax et silentium cultus ejus, presertim in illis qui penne columbe deargentate sibi et subditis debent splendere pacifici, sedentes in pulchritudine pacis, in tabernaculis fiducie ac requie opulenta (2). Sane vicinos non latuit et ad multos in longinquo pervenit quantum graviminis questio de primatia suborta Bituricensi et Burdegalensi ecclesiis earumque prelatis attulerit et afferret in posterum, si duratet ad futurum, tracta de preterito conjectura. Consevuerunt etenim lites esse prodige sumptuum, liberales laborum, parce modestie, avare quietis, et utinam non commotionis et discordie incentive, eo quod raro litium jurgio lingua silet, et judiciorum strepitu mens quiescit ; hec autem et animarum pericula que de ipsorum absentia suis ecclesiis imminebant, venerabiles fratres nostri ... Bituricensis et ... Burdegalensis archiepiscopi attendentes, ne invalescente contentione, utraque diutius langueret ecclesia, et quamdam mortem videretur ingenere vita cause, humiliter petierunt questionem hujusmodi, quam diuturnitas judicii prorogabat, acceleratione providentie breviari. Super quo provisioni Sedis Apostolice omnia jura sibi et suis ecclesiis competentia commiserunt. Nos autem, considerantes quod in tribus que coram Deo et hominibus probata leguntur, concordia fratrum specificatione obtinet primum locum, petitionem oblatam ad gratiam exauditionis admisimus, illorum desideria favore benivolo prosequendo. Verum ne de contingentibus aliquid omittere videamur, de utriusque partis assensu mandamus quatenus prelatorum Burdegalensis provincie, nec non et Bituricensis capituli super premissis requiratis assensum. Quo habito providentiam nostra bulla munitam, quam vobis sub alia carta mittimus interclusam, solempniter publicetis. Si qui vero, quod non credimus, consensum prestare noluerint, vos supersedentes publicationi predicte, sub expresso peremptorio, quod videritis prefigendum districte precipiatis eisdem, ut personaliter, si prelati fuerint, vel si alii et ultra quadraginta, per procuratores idoneos nostro se conspectui representent, prosecuturi coram nobis jus, si quid habere contendunt, et responsuri parti alteri super hiis que duxerit proponenda, et satisfacturi nichilominus, si forte succubuerint in expensis. Quod si non omnes etc. Datum Reate, IIII kalendas aprilis, anno sexto.

(1) Ms. Salem et pacem habere, in se salem inter se pacem ut ...

(2) Tout ce préambule assez obscur et contourné, est dans le registre, marqué du mot vacat.