3
août 1235
Référence: Potthast,
n° 9982.
Edition: Lucien Auvray, Les
registres de Grégoire IX. Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées
d’après les manuscrits originaux du Vatican, 1890, n. 2732.
Original: Reg. 18, f. 62 r°, ann.
IX, c. 195.
Mention: http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome35/BnF_T35.htm
(fol. 73 v°)
Abbati
Grandi Silvae, Tholosanae diocesis, nec non et decano et archidiacono Petragoricensibus
mandat quatenus sententiam excommunicationis proferant in comitem Tholosanum, qui ecclesiam de Manso (Le Mas
d'Agenais) quibusdam possessionibus
et rebus aliis spoliaverat.
... abbati
Grandis Silve, Tholosane diocesis, ... decano et ... archidiacono Petragoricensibus.
Dilectus filius Raimundus Bernardi, prior ecclesie de Manso, non absque multa mentis amaritudine, in nostra proposuit presentia constitutus quod, cum olim nobilis
vir ... comes Tolosanus, post pacem inter ipsum et Ecclesiam reformatam, per quam Ecclesiam et viros ecclesiasticos ac eorum bona non offendere, sed defendere potius tenebatur, ad cujus observantiam
se tam per penas in forma pacis expressas quam per proprium juramentum et cautiones alias obligarat, contra formam ipsius pacis temere
veniens, occupata villa
ejusdem ecclesie, juramenta
fidelitatis ab ipsius ville
hominibus extorsisset, et ecclesie balivo remoto exinde, alium posuisset ibidem, qui
nomine suo secularem justitiam exerceret, ac senescalcus ejus portas domus ecclesie obstrui faciens, quosdam ad villam reduxisset, qui ejecti fuerat exinde,
culpis exigentibus eorundem, et ecclesiam quibusdam possessionibus et rebus
aliis spoliasset, alia sibi dampna gravia
et injurias irrogando, quasdam
eidem comiti, et alias venerabili fratri nostro ... episcopo Tornacensi, tunc in partibus illis Apostolice Sedis legato, litteras duximus destinandas. Cum autem idem episcopus in executione mandati apostolici processisset juxta traditam sibi formam, ex parte dicti comitis voce appellationis frivole ad nos emissa,
et procuratoribus partium propter hoc in nostra presentia constitutis, venerabilibus fratribus nostris ... Burdegalensi archiepiscopo et ... episcopo Agennensi, et dilecto filio ... decano Sancti Severini Burdegalensis litteras direximus, continentes
ut dictum priorem, restitui facerent ad omnia quibus spoliatum
invenirent eundem; contradictores ... Predictis archiepiscopo et episcopo, majoribus occupatis negotiis, committentibus dicto decano, eorum
conjudici, ac ... decano Burdegalensi super hoc totaliter vices suas, iidem decani, constitutis partibus
coram eis, etsi de hujusmodi spoliatione, utpote notoria, plene constaret, nonnullis tamen testibus habundanter receptis et eorum depositionibus publicatis, priorem eundem ad omnia quibus ipsum
spoliatum constitit, cum perceptis medio tempore fructibus, restituendum per diffinitivam sententiam decreverunt; adicientes nichilominus in sententia ut comes, relaxatis fidelitatis jurementis ab hominibus sic extortis, et balivo suo a villa prorsus amoto, priorem ipsum redire ad ecclesiam suam permitteret, et pacifica eum restitutione possessionum gaudere; in contradictores et rebelles excommunicationis
sententia promulgata. Sed dictus comes, reverentia
divina calcata, censuram ecclesiasticam, contemptis Ecclesie clavibus, vilipendens, non solum in aliquo parere contempsit, cuidam frivole appellationi, ab eo, ut dicitur, interjecte, quam non fuit prosecutus infra tempus legitimum, innitendo; verum etiam, contemptum
contemptui superaddens et peccata peccatis accumulans, jamdictum priorem, bonis omnibus ecclesiasticis
et mundanis spoliatum, compulit extra solum proprium exulare; propter quod iidem judices, ipsum excommunicationis sententiam incurrisse, per Burdegalensem, Narbonensem et Arelatensem provincias nuntiantes, totam terram quam
obtinet, supposuerunt ecclesiastico interdicto, et mandaverunt ut in locis ad que ipsum devenire contingeret, cessarent, quamdiu presens existeret, a divinis; carissimum quoque in Christo filium nostrum ... illustrem regem Francie per suas litteras monuerunt ut memoratum comitem, claves Ecclesie contempnentem, ad parendum rei judicate, tradita
sibi a Domino potestate, compelleret, et priorem predictum faceret gaudere possessione pacifica premissorum. Nos etiam eidem regi
didicimus nostras litteras
destinasse, ut injungeret comiti
supradicto, et eum, si necesse foret, temporali districtione compelleret, quod
priori restitueret sic ablata, ac
ipsum ac suos redire ad propria, unde ipsum exulare
compulerat, et ibidem secure
permitteret commorari. Quare idem prior nobis lacrimabiliter supplicavit ut, cum sepedictus comes, quasi stipulam malleum reputans (1), censuram ecclesiasticam non formidet, et prenominatus rex, tam nostris
quam judicum eorundem monitionibus obauditis, non curaverit ad hoc interponere partes suas, ac ipse, confractus laboribus et exhaustus expensis, quasi de summo divitiarum ad extremam paupertatem deductus, a prosecutione juris sui desistere compellatur, et ecclesia sua, olim per ipsum comitem thesauro, privilegiis nec non et omnibus bonis aliis
spoliata, vix unquam adiciet ut resurgat (2), ipsorum angustiis et doloribus paterno compatientes affectu, salubre remedium et
utile consilium apponere dignaremur. Cum igitur tantam Dei et Ecclesie injuriam ac ipsius
prioris gravamen coniventibus oculis pertransire aliquatenus non possimus, ne facilitas venie incentivum tribuat delinquendi, discretioni vestre per apostolica scripta
mandamus quatenus premissas
sententias, diffinitivam, sicut rationabiliter sunt prolate, faciatis
auctoritate nostra, sub[lato] ap[pellationis]
ob[staculo], usque ad satisfactionem condignam inviolabiliter observari; nullis litteris obstantibus plenam de hiis omnibus non facientibus mentionem. Datum
Perusii, III nonas augusti, anno nono.