12 septembre 1239
Référence: pas dans
Potthast.
Edition : Lucien
Auvray, Les registres de Grégoire IX. Recueil des bulles de ce pape publiées ou
analysées d’après les manuscrits originaux du Vatican, 1890, n. 4924.
Notice: Lucien Auvray, Les
registres de Grégoire IX. Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées
d’après les manuscrits originaux du Vatican, 1890, n. 4924.
Episcopo
Portuensi, apostolico legato, late scribit de Raymundo Bernardi, priore de
Manso, quem abbas de Condomio in possessione bonorum de quibus in prioratu de
Causdrot eidem priori auctoritate apostolica fuerat provisum, violenter
ejecerat, cui abbates de Aureliaco et de Sarlaco, nec non priores Sancti
Caprasii, Sancti Sacerdotis et [Sanctae Mariae] de Portu provisionem eidem priori
in ipsorum monasteriis et prioratibus assignatam, solvere denegabant, et quem
Amalvinus de Blancafort clericus, Agennensis dioecesis, super parte provisionis
eidem priori factae in praefato prioratu Sancti Sacerdotis, laedebat, illam
partem per violentiam detinendo ; unde ei mandat quatenus praefatos
abbates et priores, ac quosdam alios illius turbatores, compellat ut eidem
priori praefatam provisionem persolvant, subtracta restituant, ac de damnis,
injuriis et expensis satisfactionem exhibeant ; insuper, quod eidem priori
de sua provisione deficiat, supplere et etiam augmentare procuret in
Claromontensi, Burdegalensi, Vasatensi et Agennensi civitatibus et dioecesibus,
in quibus Tornacensis episcopus, apostolicus legatus, ac postmodum
Engolismensis episcopus ejusque collegae certam provisionem eidem priori de
Manso auctoritate apostolica assignaverant, nec non in aliquibus ecclesiis vel
monasteriis legationis ipsius episcopi Portuensis.
Original: Reg. 19, f. 114
[108] v°, ann. XIII, c. 117.
Copie : mss. Laporte
du Theil, Collection Moreau, vol. 1192, fol. 379.
Copie partielle: http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome37/BnF_T37.htm
(fol. 383 r°)
D'après collection Périgord,
vol. 37, fol. 383 r°
Episcopo Portuen. apostolice sedis legato.
Sua nobis dil. fil. R. Bernardi, prior de Manso conquestione monstravit
quod cum ven. fr. noster Tornacen., tunc in partibus
illis apostolice sedis legatus, ac postmodum Engolism. episcopi
et college sui, ac subdelegati eorum sibi certam provisionem in diversis locis
Claromonten., Burdegalen., Vasaten. et Agennen.
civitatum et dioc., quamvis non integre auctoritate
nostra duxerint assignandam certis ab ipsis super hoc executoribus et a nobis
conservatoribus deputatis ... abbas de Condomio dictum priorem a possessione
bonorum de quibus in prioratu de Causdrot, dioc. Vasaten. sibi
fuerat auctoritate predicta provisum, armata manu violenter ejecit, alias ei
dampna gravia et injurias irragando, ad hec ... de Aureliaco, et ... de Sarlaco
abbates et eorum conventus, ac ... Sti Caprasii, ... Sti Sacerdotis, et ... de
Portu priores ac quidam alii earundem civitatum et dioc. provisionem
eidem in ipsorum monasteriis et prioratibus assignatam, licet quidam eorum
aliquando solverunt, sibi exhibere denegant, et concessam nihilominus in bonis
eorum, ipsum percipere non permittant; propter quod a predictis episcopis et
conservatoribus ac subdelegatis ipsorum diverse fuerint in eos excommunis
sententie rationbiliter promulgate &c. Datum Anagn. II idus septembr., an. XIII.
Na. Comme cette
pièce est longue et que d'ailleurs elle est étrangère au Périgord, j'ai pris le
parti d'en supprimer une bonne partie.
D’après Auvray.
... episcopo Portuensi,
apostolice sedis legato.
Sua nobis dilectus filius
R[aymundus] Bernardi, prior de Manso, conquestione monstravit quod, cum
venerabiles fratres nostri ... Tornacensis, tunc in partibus illis apostolice
sedis legatus, ac postmodum [...] Engolismensis episcopi, et college sui ac
subdelegati eorum, sibi certam provisionem in diversis locis Claromontensis,
Burdegalensis, Vasatensis et Agennensis civitatum et diocesum, quamvis non
integre, auctoritate nostra duxerint assignandam, certis ab ipsis super hoc
executoribus et a nobis conservatoribus deputatis : ... abbas de Condomio
dictum priorem a possessione bonorum de quibus in prioratu de Causdrot,
diocesis Vasatensis, sibi fuerat auctoritate predicta provisum, armata manu
violenter ejecit, alias ei dampna gravia et injurias irroganda. Ad hec ... de
Aureliaco et ... de Sarlaco abbates et eorum conventus, ac ... Sancti Caprasii,
... Sancti Sacerdotis et ... de Portu priores, ac quidam alii earumdem
civitatum et diocesum provisionem eidem in ipsorum monasteriis et prioratibus
assignatam, licet quidam eorum aliquando solverint, sibi exhibere denegant, et
concessam nichilominus in bonis eorum, ipsum percipere non permittunt :
propter quod a predictis episcopis et conservatoribus ac subdelegatis ipsorum
diverse fuerint in eos excommunicationis sententie rationabiliter
promulgate ; quas quidam eorum per quinquennium et amplius, in animarum
suarum periculum, contempnentes, pretextu quarumdam litterarum quas a nobis in
forma communi, veritate tacita, impetrasse dicuntur, divina non sunt veriti
officia celebrare. Preterea Amalvinus de Blancafort, clericus, Agennensis
diocesis, partem provisionis facte dicto priori in prefato prioratu Sancti
Sacerdotis, per violentiam, in ejus prejudicium, detinere presumit, latas in
turbatores ejusdem a dictis executoribus excommunicationum sententias
contempnendo. Verum, cum indignum sit hominem tanti meriti vexationibus
hujusmodi pregravari, mandamus quatenus, inquisita super premissis, de plano et
sine strepitu judicii, veritate, si rem constiterit ita esse, dictos abbates et
priores et conventus eorum ac alios, ut eidem prefatam provisionem persolvant,
et ipsam ab eo percipi sine difficultate permittant, ac subtracta restituant,
et de irrogatis dampnis et injuriis, ac expensis quas propter hoc subiit, satisfactionem
exibeant congruentem, monitione premissa, per censuram ecclesiasticam,
appellatione remota, com[pellas], eos nichilominus, quod excommunicati
celebravere divina, pena canonica castigando. Ceterum, cum dictus prior, qui pro
negotio pacis et fidei, per se ac suos, labores plurimos et jacturas
irreparabiles pertulisse dinoscitur, ferre imminentia expensarum onera et vix
unquam possit a contracta propter hoc debitorum sarcina relevari, presentium
tibi auctoritate precipimus quatenus, ipsum provisionis predicte pacifica
faciens perceptione gaudere, quod sibi de hujusmodi provisione deficit, juxta
mandati nostri tenorem, in suprascriptis civitatibus vel diocesibus supplere,
ac etiam in aliquibus ecclesiis vel monasteriis et pertinentiis eorumdem tue legationis,
etiam si ordinis Cluniacensi existant, prout, pensatis ipsius meritis, expedire
videris, augmentare, procures ; ita quod, ipso infra tot angustias,
propitiantibus nobis, gaudente percepisse solacium, sibi et suis circa sedem
apostolicam devotionis proveniat incrementum. Contradictores autem, etc. Non obstantibus aliqua indulgentia concessa
predictis ecclesiis et monasteriis, etiam si habeatur in ea quod littere
impetrate non valeant, nisi expressam de ipsa vel de illorum ordine fecerint
mentionem, et constitutione de duabus dictis edita in concilio generali, ita
tamen quod ultra quintam vel sextam aliqui etc. non trahantur, et litteris
impetratis a sede apostolica vel etiam impetrandis, que de predictis plenam non
fecerint mentionem. Datum Anagnie, II idus septembris, anno tertiodecimo.