30 juillet 1243

Edition : Elie Berger, Les registres d’Innocent IV publiés ou analysés d’après les manuscrits originaux du Vatican et de la bibliothèque nationale, 1884-1921, n° 62.

Copie : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome30/BnF_tome30.htm (fol. 384 r°)

Original : Archives du Vatican, reg. Inn IV, Bullar., an. I, ep. 62

D’après Elie Berger :

Episcopis et praelatis Burdegalensis provinciae mandat ut archiepiscopo Burdegalensi, debitorum oneribus pro servitio ecclesiae gravato, subveniant.

... Agennensi, ... Engolismensi, ... Pictavensi, ... Xanctonensi et ... Petragoricensi episcopis, abbatibus, prioribus, capitulis et aliis ecclesiarum rectoribus per Burdegalensem provinciam constitutis.

Cum simus in – Sane venerabilis frater noster ... Burdegalensis archiepiscopus, qui sicut experimento didicimus devotione fervens, obedientia firmus constantiaque preclarus, frequenter se pro tuitione libertatis ecclesiastice defensionis murum opposuit ascendentibus, semper ad Ecclesie Romane servitium promptus extitit et paratus, subiens pro ipsa interdum grandia expensarum onera et labores, novissime quoque post multa pericula que captus cum prelatis et aliis ad concilium venientibus tam in rebus amissis quam persone periculis pertulit, se non substraxit Ecclesie liberatus, sed ut consolaretur eam vacationis tempore moratus est apud ipsam, nos tunc in minori officio constitutos et fratres nostros de ipsius ordinatione sollicitans, se ad matris obsequia, tanquam devotus filius et nobile membrum ejus, ac nostra et eorumdem fratrum beneplacita jugiter exponendo. Unde si ejus pressuris compatimur, si necessitates ipsius congruis subsidiis relevamus, quodammodo creditori satisfacimus debitores, cum ex premissis noscatur sibi merito Sedem Apostolicam obligasse. Cum igitur, sicut idem archiepiscopus proposuit coram nobis, ecclesia sua tum ex hiis casibus, tum etiam ex diuturno guerrarum discrimine, quibus pro defensione terre sue agitata est hactenus nec adhuc agitari desinit, gravi prematur onere debitorum, nos tam eidem ecclesie, ne contingat ejus facultates usurarum crescente voragine absorberi, quam ipsi archiepiscopo qui fidelis Ecclesie Romane semper extitit et devotus, quare specialibus sibi convenit nos adesse, paterno compatientes affectu, universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandantes quatinus considerato prudenter quod membra, nisi stupida sint, condolere debent capiti patienti, solentque matris onera legitimi filii tam devote quam debite sublevare, eidem archiepiscopo qui obedientie bonum utilitati proprie preferens, se periculis multis exponens, personaliter ad Apostolicam Sedem accessit, propter quod intendebat ecclesie sue ac ejusdem provincie commodum promovere, ad persolvenda predicta debita pro divina et Apostolice Sedis reverentia congruis subsidiis succurrentes, vicesimam omnium vestrorum ecclesiasticorum proventuum istius anni sibi sine difficultatis dispendio persolvatis tam liberaliter quam libenter – Alioquin nolentes quod ad nos verbum nostrum vacuum revertatur, venerabili fratri nostro ... episcopo et dilectis filiis ... Vasatensi et ... Vesalmensi, Vasatensis diocesis, archidiaconis damus nostris litteris in mandatis ut ipsi vos ad hoc, exemptis dumtaxat exceptis, sublato appellationis obstaculo auctoritate nostra compellant. Datum Anagnie, III kalendas augusti, anno primo.

D’après la copie de la collection Périgord :

Episcopis et prelatis Burdegalensis provinciae.

Ut archiepiscopo Burdegalensi debitorum oneribus pro servitio ecclesiae Romanae gravato, subsidiis congruis subveniant.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei. Venerabilibus fratribus ... Agennen., ... Engolismen., ... Pictaven., ... Xanctonen., ... Petragoricen. episcopis, abbatibus, prioribus, capitulis et aliis ecclesiarum rectoribus per Burdegalen. provinciam constitutis salutem, &c.

Cum simus in curam universalis regiminis, domino disponente vocati eis, qui per grata obsequia se gratie sedis apostolice coaptantes, ipsam multipliciter meruerunt, libenter congruam retributionem impendimus, et ipsis, ut pote quibus tenemur ex debito sinum consuete liberalitatis et affluentie aperimus, quia tunc officiose officii nostri debitum prosequimur interesse, cum illos condignis reficimus premiis, a quibus meritorum exhibitione grandium prevenimur. Sane venerabilis frater noster ... Burdegalen. archiepiscopus qui, sicut experimento didicimus, devotione fervens, obedientia firmus, constantiaque preclarus, frequenter se pro tuitione libertatis ecclesiastice defensionis murum opposuit ascendentibus ex adverso, semper ad ecclesie Romane servitium promptus extitit et paratus, subiens pro ipsa interdum grandia expensarum onera et labores, novissime quoque post multa pericula que captus cum pretatis et aliis ad concilium venientibus, tam in rebus ammissis, quam persone periculis protulit, se non subtraxit ecclesie liberatus, sed ut consolaretur eam vacationis tempore moratus est apud ipsam. Nos tunc in minori officio constitutos, et fratres nostros de ipsius ordinatione sollicitans, se ad matris obsequia, tanquam devotus filius et nobile membrum ejus, ac nostra et eorumdem fratrum beneplacita jugiter exponendo. Unde si ejus pressuris compatimur, si necessitates ipsius congruis subsidiis relevamus, quodam modo creditori satisfacimus debitores, cum ex premissis noscatur sibi merito sedem apostolicam obligasse. Cum igitur, sicut idem archiep. proposuit coram nobis, ecclesia sua tum ex hiis casibus, tum etiam ex diuturno guerrarum discrimine quibus pro defensione terre sua agitata est hactenus, nec adhuc agitati desinit, gravi prematur onere debitorum, nos tam eidem ecclesie, ne contingat ejus facultates usurarum crescente Voragine absorberi, qua ipsi archiepiscopo, quo fidelis ecclesie Romane semper extitit et devotus, quare specialis sibi convenit nos adesse, parterno compatientes affectu, universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandantes, quatenus considerato prudenter quod membra nisi stupida sint, condolere debent capiti patienti, solentque matris onera legitimi filii tam devote quam debite sublevare, eidem archiepiscopo, qui obedientie bonum utilitate proprie preferens se periculis multis exponens personaliter ad apostolicam sedem accessit, propter quod intendebat ecclesie sue ac ejusdem provincie commodum promovere, ad persolvenda predicta debita pro divina et apostolice sedis reverentia, congruis subsidiis succurrentes, vicesimam annium vestrorum ecclesiasticorum proventuum istius anni sibi, sine difficultatis dispensio persolvatis, tam liberaliter, quam libenter, preces nostras in hac parte taliter impleturi, quod et ipsum vobis exinde artius obligetis, et apostolicam sedem sentiatis, propter vestre devotionis promptitudinem in vestris opportunitatibus multo magis favorabilem et etiam gratiosam. Alioquin nolentes quod ad nos verbum nostrum vacuum revertatur, venerabili fratri nostro ... episcopo et dil. fil. ... Vasaten. et ... Vezalmen., Vasaten. dioc. archidiacon. damus nostris litteris in mandatis, ut ipsi vos ad hoc auctoritate nostra compellant. Datum Anagnie III kal. augusti, anno primo.