20
mars 1255, 9 avril 1255
Référence :
Potthast, n° 15786.
Edition : MM. Bourel de
La Roncière, J. de Loye et A. Coulon,
Les registres d’Alexandre IV, Recueil des bulles de ce pape publiées ou
analysées d’après les manuscrits originaux des archives du Vatican, 1895, n°
405.
Original :
Reg. 24, c. 334, f. 49 v°.
Quaestioni inter Burdegalensem et Bituricensem archiepiscopos super
jure primatiae in Burdegalensi
provincia exortae, solutionem Gregorii papae IX qui archiepiscopo Bituricensi de septennio in septennium Burdegalensis provinciae visitationem concessit et decisioneme ab Octaviano S. Mariae in Via Lata diaconum cardinale Neapoli, XIII kalend. Aprilis MCCLV factam confirmat, litteras Octaviani inserendo.
... archiepiscopo Bituricensi.
Dudum inter bone memorie
... Bituricensem archiepiscopum
predecessorem tuum, ac venerabilem fratrem nostrum ... Burdegalensem archiepiscopum,
super jure primatie quod in Burdegalensi provincia se habere dicebat, suborta materia questionis, pie memorie G. papa IX predecessor noster
duxit inter cetera providendum,
ut Bituricensis archiepiscopus de septennio in septennium Burdegalensem provinciam visitaret et ad id
dies haberet L. Cum autem
super eo quod quidam asserebat dictos L dies ita fore continuos ut, si
ex aliqua causa necessaria probabili vel voluntaria te non visitantem non procurationes recipientem nec jurisdictionem aliquam exercentem per aliquod temporis spatium in prefata provincia commorari contingeret, illud tempus infra dictos L dies computari deberet, dubitationis sempulus emisisset, felicis recordationis I. papa
predecessor noster, citatis
partibus, dilecto filio nostro O. sancte Marie in Via lata diacono cardinali commisit dubietatem hujusmodi declaravit: adiciens de nostro speciali mandato conservatores tam super provisione
facta per eundem G. quam observatione declarationis hujusmodi fore dandos, prout in instrumento publico inde confecto ejusdem
cardinalis sigillo signato cujus tenorem
de verbo ad verbum presentiubus annotari fecimus plenius continetur. Nos igitur tuis supplicationibus
inclinati, quod ab eodem
cardinale super hoc factum est, ratum habentes et gratum, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Tenor autem litterarum ipsarum talis est:
Octavianus, miseratione divina sancte Marie in Via lata diaconus cardinalis,
in regno Sicilie apostolice sedis legatus, universis presentes litteras inspecturis, salutem in Domino.
Jam dudum inter venerabiles
patres ..., Bituricensem et ... Burdegalensem
archiepiscopos super jure primatie, quod idem Bituricensis in Burdegalensi provincia se proponebat habere, questionis suborta materia, pie memorie G. papa IX duxit inter
cetera providendum, ut Bituricensis
archiepiscopus Burdegalensem
provinciam de septennio in septennium si voluerit visitet, ad quod dies habeat L et
ipse per predictos L dies procurationes inter dioceses dividendas recipiat in ecclesiis ad quas eum contingeret declinare. Cumque super provisione hujusmodi dubitationis scrupulas emisisset, quibusdam asserentibus intelligendum dictos L dies ita fore continuos
ut, si ex aliqua causa necessaria,
probabili vel voluntaria dictum archiepiscopum Bituricensem non visitantem, non procurationes recipientem, nec jurisdictionem aliquam exercentem per aliquod temporis spatium in prefata provincia morari contigerit, illud tempus inter dictos quinquginta dies debeat computari, felicis recordationis I. papa IIII dictum
Burdegalensem ejusque suffraganeos citari mandavit ad declarationem hujusmodi dubietatis super hiis et aliis audiendam.
Ceterum, suffraganeis memoratis citatis legitime, Burdegalensem archiepiscopum et ... episcopum Petragoricensem repperimus minus sufficienter fuisse citatos: comparentibus autem Burdegalensi archiepiscopo, ... Agennensi, ... Xanctonensi et ...
Engolismeni episcopis ipsius archiepiscopi suffraganeis per procuratores ad impetrandum et contradicendum tantum mandatum habentes, ... Petragoricensis et
... Pictavensis episcoporum
procuratoribus ad declarationem
predictam audiendam sufficiens mandatum habentibus, statuto termino in nostra presentia quem dominus papa deputavit ad declarationem hujusmodi faciendam, habito jurisperitorum consilio et plena deliberatione nobiscum auctoritate et mandato domini Alexcandri pape IIII dubitationem predictam, presente magistro Rodulpho procuratore Bituricensis archiepiscopi et ad
hoc sufficiens habente mandatum et magistro Bernardo de Pinu procuratore Burdegalensis archiepiscopi nonnisi ad impetrandum et contradicendum mandatum habente, ut superius est expressum, et procuratoribus dictorum suffraganeorum licet ad hoc in audientia publica citatis legitime minime comparentibus, taliter declaramus.
Videlicet ut, cum Bituricensis archiepiscopus Burdegalensem adibit provinciam visitationis officium impensurus, dies quibus eundem Bituricensem infirmari vel minationem
ob necessitatem corporis vel modo solito celebrare vel quibus infirmari
contingerit, illo de comitiva sua sine quibus visitationis officium commode vacare non potest dicimus non esse computandos in numero L dierum quibus, secundum provisionem predicti domini G. pape, licet eidem archiepiscopo si voluerit Burdegalensem provinciam visitare predictorum ei impedimentorum et similium ac humanitatis dicimus rationem habendam. Illis tamen diebus quos
propter impedimenta hujusmodi
in predictorum L dierum numero duximus minime computandos, nullas procurationes archiepiscopus Bituricensis recipiat cum nec etiam officium visitationis impendat, et secundum predictam ordinationem seu provisionem procurationes quinquginta diebus quibus visitat Burdegalensem provinciam debeantur eidem. De predictis autem impedimentis, dicimus credendum Bituricensi archiepiscopo, cum per moram propter impedimenta talia in Burdegalensi provincia faciendam, nec illi de provincia onerentur, nec idem Bituricensis archiepiscopus
commode assequatur. Hanc siquidem declarationem facimus quantum ad Agennensem, Xanctonensem, Engolismensem, Petragoricensem et Pictavensem episcopos supradictos; quantum ad
ipsum vero Burdegalensem archiepiscopum dicimus ut ista declaratio denuncietur eidem et mandetur ei quod vel acceptet
eam per patentes litteras
infra mensem post denunciationem
ipsam et etiam observet de cetero vel infra duos menses ab eadem denunciatione ad Sedem apostolicam veniat quare ipsam observare non debeat rationabiliter ostensuras. Conservatores etiam tam super provisione domini G. pape predicti quam super observatione declarationis predictorum fore dicimus concedendos. In cujus
rei testimonium, presentes litteras per Johannem notarium infrascriptum fieri fecimus et nostri
sigilli appensione muniri. Actum hoc Neapoli, anno Domini
M° CC°
Nulli ergo, etc. nostre confirmationis etc. Datum Neapoli, V idus aprilis, anno primo.