7 avril 1256

Copie : http://guyenne.fr/archivesperigord/Cartulaires/chartes_limousines.htm

La copie de la bulle d’Alexandre IV est donnée in extenso dans une bulle d’Urbain V de 1362, elle-même donnée par un vidimus de 1392.

Le pape Alexandre IV accorde divers privilèges au prieuré de l’Artige et confirme ses possessions.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis priori ecclesie sancti Laurentii de Artigia ejusque fratribus tam presentibus quam futuris religiosam vitam professis vel ipsam religiosam vitam eligentibus. Apostolicum convenit adesse presidium ne forte cujuslibet temeritatis incursus aut eos a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religionis infringat. Ea propter, dilectis in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et ecclesia sancti Laurentii de Artigia Lemovicensis diocesis, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communivimus, in primis siquidem statuentes ut ordo canonicus qui secundum Deum et beati Augustini regulam in eadem ecclesia institutus esse denoscitur perpetuis ibidem temporibus inviolabiter observetur ; preterea quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia impresentiarum juste et canonice possidet aut futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, prestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant ; in quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : locum ipsum in quo prefata ecclesia sita est cum omnibus pertinentiis suis, ecclesia quas habetis in locis Royreta, Fondedoza, Salomio, Gorsia, Sauleria, Maredena, Dusmoli, Caminello, Rausello, Bonofonte, Septem-fontibus, Fagia-sarlanda, Maynhier, Cujon, Dariasso, Aurento, Clara-fagia, La Mazella, Campo-comitali, Manussac, Laplanha, Manso-remoleto, Venis, Bella-silva, Manzaio, Bosco-arciaci, Massargis, Bosco-castellani, Fonte-salino, Malo-introitu, Vilars, Darneto, Monteron et Valle vulgariter nominatis⁽¹⁾, cum decimis, domibus, terris, possessionibus et omnibus pertinentiis eorumdem, cum pratis, vineis, terris, nemoribus, usuagiis, pascuis in bosco et plano, in acquis et molendinis, in viis et semitis et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. Sane novalium vestrorum que propriis manibus aut sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non percepit sive de vestrorum animalium nutrimentis nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos, liberos et absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque contradictione retinere. Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum post factam in ecclesia vestra professionem, fas sit ei sine prioris sui licentia nisi arctioris religionis obtentu de eodem loco discedere ; discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Cum autem generale interdictum terre fuerit, liceat vobis clausis januis, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, dummodo causam non dederitis interdicto, suppressa voce divina officia celebrare, chrisma vero, oleum sanctum consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum qui ad ordines fuerint promovendi, a diocesano suscipietis episcopo, si quidem catholicus fuerit et gratiam et communionem sacro sancte romane sdis habuerit⁽²⁾ et ea vobis voluerit sine pravitate qualibet exhibere. Prohibemus insuper ut infra fines parrochie vestre nullus sine assensu diocesani episcopi capellam seu oratorium de novo construere audeat, salvis privilegiis pontificum romanorum. Ad hec novas et indebitas exactiones ab archiepiscopis, episcopis, archidiaconis seu decanis, aliisque omnibus ecclesiasticis secularibusve personis a vobis fieri omnino prohibemus. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse decernimus ut eorum devotioni et extreme voluntati qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti sint aut publice usurarii, nullus obsistat, salva tamen justitia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumuntur. Decimas pretera et possessiones ad jus ecclesiarum vestrarum spectantes que a laicis detinentur, redimendi et legitime liberandi de manibus eorum et ad ecclesias ad quas pertinent revocandi, libera sit vobis de nostra auctoritate facultas. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci priore vel t[uoru]m quolibet successorum, nullus ibi qualibet surreptionis astutia seu violentia preponatur nisi quem fratres communi consensu vel fratrum major pars consilii sanioris, secundum Deum et beati Augustini regulam, providerint eligendum. Paci quoque et tranquillitati vestre paterna imposterum sollicitudine providere volentes, auctoritate apostolica prohibemus ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu fartum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficere seu violenciam audeat exercere. Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris romanis pontificiis ecclesie vestre concessas, nec non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus vel aliis fidelibus rationabiliter vobis indultas, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auffere, nec ablatas [retiner], minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, ut omnia integre conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et diocesani episcopi canonica justitia et in predictis decimis moderatione consilii generalis. Si qua igitur in futurum ecclesia secularisve persona hanc nostre constitutiones paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignit[ate reamque se] divino judicio existere de perpetrata iniquitate recognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jhesu Christi quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen, amen. Datum Laterani per manum Guilhelmi Magi….., sancte romane ecclesie vicecancellarii, septimo idus aprilis, indictione decima quarta, incarnationis dominice anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo sexto, pontificatus vero domini Alexandri pape quarti anno secundo.