7 septembre 1263

Edition : François Clerc, Recueil des bulles des souverains pontifes touchant les droits & privilèges de l’abbaye de S. Michel de la Cluze en Piémont, 1670.

Bulle du pape Urbain IV de l’année 1400 (sic) contenant une bulle d’Innocent IV du 26 février 1245, par laquelle il confirme tous les privilèges que les onze papes ses prédécesseurs avaient accordés pour l’abbaye Saint Michel de la Cluze dans laquelle bulle sont aussi compris tous les bénéfices qui en dépendent.

Il faudrait lire 1263 (pontificatus nostri anno tertio), au lieu de 1400; en 1400 il n’y a pas de pape Urbain; le 28 mai 1400 doit être la date du vidimus de la bulle.

Urbanus episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Petro abbati et conventui monasterii S. Michaelis de Cluza, ordinis S. Benedicti Taurinensis dioecesis, salutem et apostolicam benedictionem, sacrae vestrae religionis sub qua devotus et sedulus redditur Deo famulatus promeretur honestas, ut quae a nobis suppliciter postulatis vobis favorabiliter concedamus. Nuper si quidem pro parte vestra fuit nobis humiliter supplicatum, ut privilegia vobis concessa per literas foelicis recordationis Innocentii papae quarti praedecessoris nostri, cum signis et subscriptionibus in talibus consuetis appositis quarum tenorem suis signis, et subscriptionibus hujusmodi presentibus inseri fecimus innovare de benignitate apostolica dignaremur. Tenor praedictarum literarum talis est :

Innocentius episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis abbati Clusini monasterii ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis, in perpetuum, desiderium quod ad religionis propositum et animarum salutem plenarie monstratur. Nos animo decet libenti concedere et praesentium desideriis congruum impartiri suffragium, eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et foelicis recordationis Leonis, Alexandri, Gregorii, Urbani, Paschalis, Calixti, Innocentii, Eugenii, Anastasii, Alexandri et Innocentii praedecessorum nostrorum Romanorum pontificum, vestigiis inhaerentes ; Cluzinum Beati Michaelis monasterium, quod ab illustri viro Hugone nomine Arvernensis regionis indigena, in Taurinensi parrochia intuitu devotionis fundatum, et in monte Picariano, quem ipse ab Arduino marchione statuto pretio comparavit, constructum est et ab eodem apostolorum principi beato Petro esse constat oblatum, sub ejusdem apostolorum principis et nostra protectione suscepimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascumque possessiones, libertates, immunitates et quaecumque bona idem monasterium impraesentiarum in statu canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant in quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis. In episcopatu Taurinensi, abbatiam Sanctae Mariae de Pinarolio cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam de Caburro cum omnibus pertinentiis suis, abbatiam Caramaniae cum omnibus pertinentiis suis ; apud Taurinum [ecclesiam] Beati Michaelis cum omnibus pertinentiis suis ; Carignani ecclesias Sancti Remigii et Sanctae Mariae, ecclesiam Sancti Martini in Allodio, ecclesiam de Brenetio, ecclesiam Sancti Joannis de Cavalario, ecclesiam Sancti Jacobi de Cherio, villam Javenni cum ecclesiis, curte Sablonis cum capella, curte Evorii cum capella, curte de Alpiniano cum ecclesia Beati Jacobi, curte de Caza et de Villario cum ecclesiis. In episcopatu Hipporediensi, ecclesiam Sancti Michaelis de Clavario, ecclesiam de Longis cum pertinentiis suis, ecclesiam de Cravino, ecclesiam Curte Danielis. In episcopatu Vercellensi ecclesiam Sanctae Mariae de Baniolio cum pertinentiis suis, ecclesiam de Pobleto, ecclesiam de Stuaria. In episcopatu Astensi, abbatiam Sancti Christophori cum pertinentiis suis omnibus, ecclesiam de Febluvia, ecclesiam de Quatuordecim, ecclesiam de Malamorte, ecclesiam Sanctae Mariae de Malamorte Montealto. In episcopatu Aquensi, ecclesiam Sancti Petri de Muasca et capellam Sancti Nicolai, ecclesiam Montisboscae cum pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Nazarii. In episcopatu Terdonensi, ecclesiam Summae Ripae, ecclesiam de Nisolasquo, ecclesiam Sancti Gregorii de Ceta, ecclesiam Sancti Michaelis de Campo, ecclesiam de Rundenaria, ecclesiam de Castro Veteri, ecclesiam de Morena. In episcopatu Saonensi, ecclesiam Sancti Sixti de Colusquo, et ecclesiam de Anguino. In episcopatu Novariensi, ecclesiam de Perusio cum pertinentiis suis. In episcopatu Papiensi, ecclesiam Sancti Jacobi cum dependitiis suis, ecclesiam Montis Versarii, ecclesiam Sancti Michaelis de Loreto cum pertinentiis suis, ecclesiam de Bleonis, ecclesiam de Viginti, ecclesiam Sancti Blasii. In episcopatu Placentino, ecclesiam Cravasii, ecclesiam de Risolio, ecclesiam Rotefridi. In episcopatu Cremonensi, ecclesiam de Campo Martio, ecclesiam de Casa Nova. In episcopatu Mantuensi, ecclesiam Curte Attonis cum pertinentiis suis. In episcopatu Parmensi, ecclesiam de Pedrolero, ecclesiam Sancti Blasii, ecclesiam de Follegara. In episcopatu Hebredunensi, ecclesiam de Culca cum pertinentiis suis. In episcopatu Vappiensi, ecclesias Talaret, Sancti Michaelis, Sancti Gregorii, Sanctae Mariae, ecclesiam Sancti Andeoli cum pertinentiis suis, ecclesiam de Ninsonio, ecclesiam de Sigourdio, ecclesiam de Belina, ecclesiam de Rochia. In episcopatu Diensi, monasterium Sancti Mauricii cum omnibus pertinentiis suis. In episcopatu Magalonensi ecclesiam Sanctae Crucis de Melgorio. In episcopatu Avenionensi, ecclesiam Sanctae Mariae de Capdelano. In episcopatu Narbonensi, abbatiam de Joannis cum omnibus pertinentiis suis, monasterium Sancti Michaelis de Monte Laureto cum pertinentiis suis. In episcopatu Gerundensi, monasterium Sanctae Mariae de Serviano cum pertinentiis suis, monasterium de Consiliis cum pertinentiis suis. In episcopatu Carcassonensi, abbatiam Sancti Hilarii cum pertinentiis suis. In episcopatu Tholosanensi, abbatiam Sancti Petri de Curte cum pertinentiis suis, monasterium Sancti Michaelis de Castello cum dependentiis suis, ecclesiam de Vernolio, ecclesiam de Avenione, ecclesiam Sanctae Gabellae. In episcopatu Convenarum, ecclesiam Sancti Juliani, ecclesiam Sancti Marthori. In episcopatu Cesaronensi, ecclesiam Sancti Gerundii. In episcopatu Cadurcensi, monasterium Sancti Johannis de Carthusio cum omnibus juribus et pertinentiis suis. In episcopatu Lemovicensi monasterium de Bucceria cum pertinentiis suis, ecclesiam de Alemaco cum pertinentiis suis, ecclesiam de Geruggea. In episcopatu Pictaviensi, ecclesiam Sancti Michaelis de Monasteriis cum pertinentiis suis. In episcopatu Bituricensi monasterium Sancti Michaelis de Monticulo cum pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Desiderati, ecclesiam Sancti Amandi. In episcopatu Claromontensi, monasterium Sancti Michaelis de Salviaco cum pertinentiis suis et de cumulato, ecclesiam de Arlenco. In episcopatu Lugdunensi, ecclesiam Sancti Joannis. In episcopatu Aniciensi, ecclesiam de Aura cum pertinentiis suis. In episcopatu Losanensi, ecclesiam de Burcio cum pertinentiis suis. In episcopatu Virdunensi, ecclesiam de Portu Valesio. In episcopatu Gebennensi, ecclesiam de Aerio, ecclesiam de Megeno cum pertinentiis suis, ecclesiam de Campomunito, ecclesiam de Ulgina. In episcopatu Tarentasiensi, ecclesiam de Alundia, ecclesiam de Auna. In episcopatu Gratianopolitanensi, ecclesiam de Montelosio, ecclesiam Fractae Ripae. In episcopatu Maurianensi, ecclesiam Sancti Marcelli de Eannia cum pertinentiis suis. In Apulia, ecclesiam Sancti Leonardi cum pertinentiis suis.

Porro jamdicta monasterium a Taurinensis episcopi potestate, dispositione et exactione qualibet liberum omnino fore decernimus quemadmodum supradicti praedecessoris nostri Paschalis papae sanctione noscitur institutum. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate vel tuorum quomodolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptione astutia seu violentia preponatur nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars majoris et sanioris concilii secundum Deum, et beati Benedicti regulam providerint eligendum ; electus autem a Romano pontifice vel de mandato suo ab alio consecretur sicut B.[enedictus] praedecessor tuus a Tarantasiensi archiepiscopo consecrationem de mandato sedis apostolicae noscitur suscepisse. Cellas sane ejusdem coenobii in quibuscumque partibus sitas eam libertatem obtinere statuimus ut nulli prorsus episcoporum liceat earum praepositos Cluzini coenobii monachos ad synodum cogere nec ipsos aut ejusdem cellas praeter assensum et conscientiam Romani pontificis excommunicare vel etiam interdicere quatenus a divinis officiis cessare debeant, nisi pro communi provinciae interdicto ; et tunc monachis vestris licitum sit in ecclesiis vestris suppressa voce, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis tintinnabulis, divina officia clausis januis celebrare ; Chrisma vero, oleum sanctum, consecrationem altarium, dedicationem ecclesiae, ordines monachorum seu clericorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi de consueta clementia ac benignitate sedis apostolicae vobis liceat in monasterio vestro et in burgo Sancti Ambrosii a quocumque malueritis episcopo catholico suscipere, in aliis locis vestris sicut consuevistis sacramenta, quae dicta sunt, recipietis ; causas vero monasteriorum vel cellarum eorundem nullus parrochianorum, episcopus aut etiam legatus invitis fratribus tractare. Aut judicare praesumat nisi sit de episcopis vel de cardinalibus nostris collateralibus praecipimus etiam ut omnes ecclesiae seu capellae vestrae et coemiteria libera sint, et omnis novae atque indebite exactionis immunia praeter consuetas episcopi paratas et justitias in presbyteros si adversus ordinis sui dignitatem offenderint, exceptis nimirum ecclesiis illis quae absque hujusmodi subjectione, in abbatis potestate consistant hoc propterea capitulo decrevimus adjungendum, ut in parrochialibus ecclesiis quas tenetis presbyteri, per vos eligantur et episcopo praesententur quibus, si idonei fuerint, episcopus animarum curam absque malitia et dilatione committet, ut de plebis quidem cura ei respondeant, vobis autem pro rebus temporalibus ad ecclesias pertinentibus debitam subjectionem impendant authoritate quoque apostolica constituimus, ut a monachis cellarum vestrarum de novalibus quae propriis manibus aut sumptibus excoluerint, sive de nutrimentis suorum animalium nullus omnino decimas presumat exigere. Nulli ergo omnino hominum liceat praefatum coenobium temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed illibata omnia et integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione, concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae authoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam, sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, postestatis honorisque careat dignitate reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore, ac sanguine Dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi, aliena fiat atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Datum Lugduni per manum magistri Martini sanctae Romanae ecclesiae vicecancellarii, quarto calendas martii, indictione quarta, Incarnacionis Dominicae anno millesimo ducentesimo quadragesimo quinto, pontificatus vero domini Innocentii pape quarti, anno tertio.

Nos itaque visis in hac parte supplicationibus inclinati privilegium hujusmodi authoritate apostolica innovamus, et praesentis scripti patrocinio communimus, per hoc nullum jus vobis de novo acquiri volumus, sed antiquum si quod habetis tantummodo conservari. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae innovationis infringere, vel ei ausu temerario contraire, si quis autem hoc attentare praesumpserit indignationem omnipotentis Dei, ac Beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Avenione, septimo idus septembris, pontificatus nostri anno tertio, postea vero anno a Nativitate Domini nostri Jesu Christi, currente millesimo quatercentesimo, indictione octava, die vigesima octava mensis maii.