15 février 1264

Edition : Jean Guiraud, Les registres d’Urbain IV (1261-1264) - Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées à partir du Registre ordinaire, 1901-1904, n° 1004.

Original : Reg. 29, fol. 27, n° 52.

Jacobo de Divona, approbata contentia G. c. Georgii ad Velum Aureum diaconi cardinalis capellam s. Johannis Baptistae Lewensis, Cicestrensis diocesis, restituit.

Jacobo de Divona, rectori secularis capelle sancti Johannis Baptiste site in curia monasterii Lewensis, Cluniacensis ordinis, Cicestrensis dioecesis. Ea que judicio, etc., usque comuniri. Exhibita siquidem nobis tua petitio continebat quod, cum causa que inter te et magistrum Robertum de Hastinges, canonicum, tunc officialem Cicestrensem, super capella tua sancti Johannis Baptiste sita in curia monasterii Lewensis, orta extitit, ab audientia filii ... abbatis de Beghame, Premonstratensis ordinis, auctoritate apostolica cognoscentis de ipsa, per appellationem tuam ad sedem apostolicam legitime devoluta fuisset, felicis recordationis Alexander papa, predecessor noster, ad instantiam tuam dilectis filiss ... Cantuariensi, et ... Londoniensi archidiaconis, ac ... officiali Londoniensi, per litteras apostolicas causam ipsam sub ea forma comisit ut iidem causam eandem infra certum tempus deciderent, alioquin extunc eam remitterent ad apostolice sedis examen, prefixo partibus termino peremptorio competenti quo per se vel per procuratores ydoneos se conspectui apostolico presentarent, facture ac recepture super hoc quod ordo exposceret rationis. Iidem autem judices, litterarum ipsarum sibi directarum forma servata, causam ipsam quam infra terminum in litteris expressum eisdem, decidere nequiverunt, postmodum ad examen sedis remiserunt ejusdem, prefigentes dictis partibus certum terminum peremptorium competentem quo propter hoc se ipsius sedis conspectui presentare deberent. Et licet tu ad nostram presentiam in termino ipso accesseris, nosque dilectum filium nostrum G., sancti Georgii ad Velum Aureum diaconum cardinalem, dedissemus in causa hujusmodi auditorem, dictas tamen magister Robertus coram eo comparere contumaciter non curavit, quanquam in audientia publica pluries etatus fuisset et quantum de jure fuerit, post eundem terminum expectatus. Porro dilectus filius magister Johannes Yspanus, capellanus cardinalis ejusdem, cui causa ipsa fuit a jal dicto cardinali commissa, de speciali licentia et mandato ejusdem, prelibatam causam esse per hujusmodi remissionem ad sedem apostolicam legitime devolutam, dictumque magistrum R. contumacem fore pronuntiavit, justitia suadente. Cumque postmodum, cardinali prefato se ab eadem sede ad partes alias transferente, nos ei dilectum filium magistrum Navarrum, capellanum nostrum causarumque palatii nostri generalem auditorem, in omnibus causis a nobis cardinali commissis eidem, duxerimus subrogantum, idem capellanus noster, premissis citationibus in predicta audientia, ut est moris, et a te, secundum exigentiam negotii, juramento recepto, visis quoque probationibus et juribus tuis, eisque plenius intellectis et examinatis diligenter, peritorum consilio et secum plena deliberatione habitis ac juris ordine observato, te vero presente ac pro adversa parte nomine comparente, diffinitivam pro te sententiam promulgavit. Qui etiam tibi predictum magistrum Robertum in fructibus quos medio tempore percepit de prefata capella et qui percipi potuerunt, ac in expensis, quas in lite fecisti, condempnans tunc fructus ipsos in certa pecunie summa, et postmodum expensas easdem, quarum taxationem sibi reservaverat, in quadam alia pecunie quantitate, prestito a te juramento, munitis sigillo capellam ejusdem, plenius continetur. Nos itaque, tuis supplicationibus inclinati, sententiam, condempnationem et taxationem hujusmodi, sicut per dictum capellanum nostrum provide late sunt, ratas et firmas habentes, eas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus.

Tenores autem instrumentorum ipsorum de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, qui tales sunt:

In nomine Domini amen. Olim bone memorie dominus Hugo, tituli sancte Sabine presbiter cardinalis, auctoritate felicis recordationis domini Alexandri pape IIII, de ipsius domini pape speciali mandato a procuratore Petri de Fucigniaco, tunc rectoris capelle sancti Johannis Baptiste, site infra curiam monasterii Lewensis, Cluniacensis ordinis, Ciscestrensis diocesis, libera ipsius capelle resignatione recepta, capellam ipsam cum suis pertinentiis, presente et consentiente priore dicti monasterii, dicte capelle patrono, Jacono de Divona, clerico, auctoritate predicta contulit ipsumque de ipsa per suum anulum presentiaiter investivit, irritum et inane decernens siquid contra collationem et investituram hujusmodi a quoquam contigerit attemptari, dictusque dominus Alexanderquod ab eodem cardinali pro predicto Jacobo factum fuerat, ratum habens idque apostolica auctoritate confirmans, discreto viro ... Cantuariensi archidiacono, suis dedit litterisin mandatis, ut prefatum Jacobum vel procuratorem ipsius, ejus nomine, per se vel per alium in ipsius ecclesie possessionem induceret et fueretur inductum, ipsumque faceret in illius rectorem admitti, amoto ab ea quolibet illicito detentore, contradictores, etc, usque compescendo, prout in apostolicis et dicti cardinalis litteris plenius continetur. Dictus autem archidiaconus procuratorem dicti Jacobi, ejus nomine, in corporalem ipsius capelle fecit possessionem induci et in contradictores et rebelles in scriptis excommunicationis sententiam promulgari. Postmodum magister Robertus de Hastinges, canonicus, tunc officialis Cicestrensis, dictam capellam cum ejus pertinentiis occupavit, se jus habere asserens in eadem ipsamque, in dicti Jacobi prejudicium, detinens occupatam, coram commissario dicti archidiaconi in judicium evocatus, quasdam contra predictum Jacobum exceptiones proposuit, quas dicto commissario admittere denegante, ab ipso ad sedem apostolicam appellavit. Obtentis tande ab eodem magistro ad religiosum virum ... abbatem de Beghame, Premonstratensis ordinis, Cicestrensis diocesis, super appellatione sua apostolicis litteris coram ... de Staninges et ... de Mali[n]ges monasteriorum sacristis, quibus dictus abbas in ea parte commiserat, non tamen totaliter, vices suas, fuit in illis partibus inter dictum canonicum et prefatum Jacobum aliquandiu litigatum. A quibus dictus Jacobus sentiens indebite se gravari, ex eo quod acta judicii coram se habita, per que hujusmodi cause fiebat instructio, in autenticam scripturam redigi facere contra justitiam denegarunt, ad dictum abbatem primo, ac demum ab eo nolente gravamen hujusmodi revocare, ad audientiam sedis apostolice appellavit et ad discretos viros ... Cantuariensem, et ... Londoniensem, litteras apostolicas obtinuit destinari, inter alia continentes ut causam ipsam infra certum temporis spatium terminarent, prout in apostolicis litteris continetur, alioquin extunc instructam vel non instructam remitterent ad apostolice sedis examen, prefixo partibus termino peremptorio competenti, quo per se vel procuratores ydoneos apostolico se conspectui presentarent, facture et recepture in dicta causa quod ordo exposceret rationis. Dicti autem judices, causam audientes eandem eamque infra tempus sibi prefixum decidere nequeuntes, ipsam ad examen apostolicum remiserunt, certum partibus terminum peremptorium prefigentes, quo per se vel procuratores ydoneos in presentia summi pontificis, cum actis et munimentis omnibus per que dicte cause fieri posset instructio, legitime comparerent. Adveniente vero termino assignato, sanctissimus pater dominus Urbanus papa quartus, reverendum patrem dominum Gottifridum, sancti Georgii ad Velum Aureum diaconum cardinalem, in ipsa causa dedit partibus auditorem. Coram quo, quia dictus magister Robertus per se velper procuratorem non comparuit, ut debuit, licet citatus fuisset pluries in audientia publica et expectatus diutius, ut est moris, parte dicti Jacobi legitime comparente, pro parte predicti Jacobi fuit coram discreto viro magistro Johanne Yspano, capellano dicti domini cardinalis, cui idem cardinalis causam ipsam commiserat audiendam, cum instantia postulatum pronuntiari dictam causam esse per remissionem ad sedem apostolicam devolutum et ibidem debere tractari et decidi, dictumque canonicum contumacem reputari. Propter quod dictus magister, de ipsius domini cardinalis speciali licentia et mandato, pronuntiavit ipsam causam esse per remissionem ad curiam devolutum, et dictum magistrum Robertum esse contumacem, prout in instrumento publico, confecto exinde, sigillo dicti cardinalis munito, plenius continetur. Coram quo, post pronuntiationem hujusmodi, dictus Jacobus libellum obtulit in hanc modum:

Proponit in jure coram vobis, reverendo patre, domino G., sancti Georgii ad Velum Aureum diacono cardinali, partibus infrascriptis auditore concesso, magister Jacobus de Divona, rector ecclesie sancti Johannis Baptiste extra portam monasterii Lewensis, Cicestrensis diocesis, contre magistrum Robertum de Hastinges, canonicum Cicestrensem, vel legitimam personam pro eo, quod cum dicta ecclesia sancti Johannis auctoritate apostolica sibi fuisset collata, et de eadem fuisset investitus et in corporalem possessionem ejusdem inductus, idem magister Robertus prenominatam ecclesiam in ipsius prejudicium et gravamen temere occupavit et adhuc detinet occupatam. Quare petit supradictus magister Jacobus supradictam ecclesiam sibi restitui et per diffinitivam sententiam declarari ad se pertinere et sibi adjudicari, et eidem magistro Roberto et cuilibet alii super eadem ecclesia perpetuum silentium imponi, cum nullum jus habeat in eadem, et decerni irritum et inane siquid post collationem sibi factam, super eadem, in ipsius prejudicium, a quoquam extitit attemptatum. Petit etiam dictum magistrum Robertum sibi condempnari ad restitutionem oblationum et obventionum et fructuum omnium perceptorum ab eadem, vel qui percipi potuerunt a tempore collationis sibi facte, quos extimat sex viginti marcas sterlingorum. Petit etiam ipsum sibi sententialiter condempnari ad interesse et dampna que occasione predicte occupationis et detentionis sustinuit et ad expensas, que omnia extimat trecentas marcas sterlingorum, protestans de expensis in lite faciendis et hoc dicit.

Verum, prefato domino cardinali se ad partes alias a curia transferente, idem sanctissimus pater dominus Urbanus papa IIII, nos, magistrum Navarrum, capellanum suum ac auditorem causarum ipsius palatii generalem, subrogavit in causis omnibus audiendis et diffiniendis eidem domino cardinali commissis, usque ad ejusdem domini reditum cardinalis. Nos itaque dictum magistrum Robertum pluries ac peremptorie citari fecimus et tandem, nemine procedem, dicto Jacobo pro se personaliter comparente et instante ut in negotio procederemus eodem, a predicto Jacobo, secundum exigentiam negotii, recepimus juramentum. Visis igitur probationibus et juribus pro parte dicti Jacobi propositis ac plenius intellectis ac eis diligenter examinatis, habitaque super hiis peritorum consilio et plena deliberatione nobiscum, presente predicto Jacobo pro se, pro predicto magistro Roberto, licet per nostras litteras pluries et peremptorie in audientia publica ad presentem audiendam sententiam citatus fuerit, nemine comparente, ejus absentiam divina relente presentia, ipsius contumacia non obstante. Christi nomine invocato, decernimus sepedictam capellam sancti Johannis restituendam Jacobo supradicto, et ipsam per diffinitivam sententiam restituimus eidem, declarantes ipsam ad eum pertinere de jure et sibi adjudicantes eandem, dicto magistro Roberto et cuilibet alii super ipsa perpetuum silentium imponente ac decernentes irritum et inane si quid, post collationem dicto Jacobo de dicta capella factam, circa eandem in ipsius prejudicium a quoquam extitit attemptatum. Condempnamus etiam dictum magistrum Robertum eidem Jacobo decem marcis sterlingorum pro quolibet anno, fructuum nomine, a tempore collationis facte de dicta ecclesia dicto Jacobo perceptorum, vel qui ab eadem percipi potuerunt, videlicet pro sex annis, visis probationibus super quantitate vel extimatione earum et delato prius ad majorem cautelam ac prestito ab eodem Jacobo super hiis corporaliter juramento, dictum magistrum Robertum in expensis legitimis nichilominus condempnantes quarum taxationem nobis in posterum reservamus. In cujus rei testimonium presentem sententiam scribi ac publicari mandavimus per notarium infrascriptum et nostri sigilli munimine roborari. Lata et pronuntiata fuit presens sententia per dictum dominum auditorem apud Urbemveterem, in palatio domini pape, anno Domini M° CC° LXIII°, pontificatus domini Urbani pape IIII, anno tertio, indictione VII, mense novembris die nonadecima, presentibus viro venerabili domino Bertollo electo monasterii Morbaci, Basiliensis diocesis, magistro Stephano canonico sancti Mederici Parisiensis, magistro Iterio Blanci, canonico sancti Austerii, Petragoricensis diocesis, magistris Berardo de Mevania, Johanne de Narnia notariis, et Oderisio Bonihominis cive et mercatore Reatino, testibus inde rogatis. Et ego Jacobus de Marsia, apostolice sedis auctoritate notarius, predictis interfui ipsaque de mandato predicti domini auditoris scripsi et in publicam formam redegi.

In nomine Domini, amen. Cum nos, magister Navarrus, domini pape capellanus et ipsius palatii causarum generalis auditor, subrogatus in causis commissis audientie reverendi patris domini Gottifridi, sancti Georgii ad Velum Aureum diaconi cardinalis, capellam sancti Johannis Baptiste siti infra curiam monasterii Lewensis, Cluniacensis ordinis, Cicestrensis diocesis, Jacobo de Divona clerico restituendam fore duxerimus decernendum, et ipsam per diffinitivam sententiam Jacobo restituerimus antedicto, declarantes ipsam ad eum pertinere de jure, ac sibi adjudicantes eandem, magistro Roberto de Hastinges, canonico Cicestrensi, et cuilibet alii super ipsa perpetuum silentium imponentes, decreverimus quoque irritum et inane siquid post collationem dicto Jacobo de dicta capella factam, in ejus prejudicium a quoquam extitit attemptatum, condempnantes prefatum magistrum eidem Jacobo in decem marchis sterlingorum pro quolibet anno, videlicet pro sex annis, fructuum nomine a tempore collationis facte dicto Jacobo perceptorum vel qui ab eadem percipi potuerunt, receptis probationibus ab eodem Jacobo super hiis ac delato prius ad majorem cautelam et prestito ab ipso Jacobo corporaliter juramento, nichilominus dictum magistrum Robertum in expensis legitimis ipsi Jacobo sententialiter condempnando, quarum taxationem nobis duximus reservandam, nos super expensis eisdem plena deliberatione prehabita, expensas ipsas, primo super eis ab eodem Jacobo juramento recepto, in sexaginta marchis sterlingorum taxamus, per dictum magistrum Robertum dicto Jacobo integre persolvendis. In cujus rei testimonium per infrascriptum et nostri sigilli munimine roborari. Facta autem fuit dicta taxatio expensarum per predictum dominum auditorem apud Urbemveterem, in palatio domini pape, anno Domini M° CC° LXIII°, indictione VII, mense novembris die XXVI^a, presentibus magistris Roberto de Wintone, Petro de Hoyo rectore ecclesie de Ambresineal, Leodiensis diocesis, Ariete Sebastiani clericis, Gallucio de Monteflascone et Berardo de Mevania, notariis laicis, testibus inde rogatis. Et ego Jacobus de Marsia, apostolice sedis auctoritate notarius, predictis interfui ipsaque de mandato predicti domini auditoris scripsi et in publicam formam redegi.

Nulli ergo nostre confirmationis etc. Datum apud Urbemveterem, XV kalendas martii, anno tertio.