13 juin 1280

Référence : Potthast, 21722.

Edition : Joannis Hyacinthi Sbaralea, Bullarium franciscanum etc., 1765, tome 3, p. 462, n° CLXII.

Notice: Jules Gay, Les registres de Nicolas III - Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées d’après les manuscrits originaux des archives du Vatican, 1898, n° 837.

Pictavensi episcopo, qui in conventu fratrum Minorum Parisiensium quondam degens ex illo finaliter theologice facultatis cathedram ascendere meruit, mandat quatinus debitum duorum millium librarum Turonensium eisdem guardiano et conventui in/ra duos menses persolvat.

Nicolaus etc. Venerabili fratri G. episcopo Pictavensi. Salutem etc. Circa ea que summi patri – Dat. Suriano idibus junii pontificatus nostri anno tertio.

Original : Reg. 40, fol. 118 v°, an. III, n° 47.

Hortatur eum, ut Parisien. coenobii debita solvat. (ex reges. Vatic., epist. 4, al. 47, apud Waddingum ad hunc ann. num. 34, regesti pontif.).

Nicolaus etc.

Venerabili fratri … episcopo Pictavien. salutem et apost. bened.

Circa ea, quae summo patri sunt placita, sedulo cogitantes, et circumspicientes undique, quod illi, a quo cuncta proveniunt, debeatur speciale debitum; inter alia pietatis opera reputamus pie manum auxiliis aperire, pauperibus illis potissime, qui mandatorum Christi humiles sectatores, Mundi spretis divitiis, degunt in praesenti vita sub exercitio paupertatis, voluntarii, non coacti, ut tandem militent abundantius in gloria supernorum. Tunc enim ipse Christus glorificatur, et collaudatur in gentibus; et illi condigna laus, et honor impenditur; cum talibus saltem in opportunitatibus subvenitur, qui ejus vestigia sunt secuti; ut clarius eluceat fides obsequentium Creatori. Et tunc hujusmodi pietatis opus in illud exercentibus potiori virtute clarescit, et per hoc animarum salus etiam in aliis producitur; cum ex fervore charitatis ad Dominum gratiose indigentibus subvenitur; quod tibi ex causa eo fiducialius recensemus, quo tu ordinis fratrum minorum in humili paupertate fundati professor majorem humilitatem dignosceris obtinere. Unde provenire conspicimus, quod minister generalis, et nonnulli discreti fratres ipsius ordinis, et universaliter ordo ipse ad te in suis necessitatibus sicut ad refugium singulare confugiunt; et nunc specialiter guardiano, et conventu fratrum Parisien. dicti ordinis propter studentium multitudinem, et alia eis incumbentia, cum inibi fons scientiarum scaturiat, et ex illo per universum ordinem rivuli deriventur, gravi onere debitorum oppressis; ipsi, qui, sicut nosti, nedum in rebus temporalibus non abundant, nec sibi ipsis sufficiunt, sed interdum etiam pro eorum tenui satis victu penuriam magnam patiuntur, nisi aliorum subsidiis adjuventur; videntes per eos in hac parte non posse praedictum exonerari conventum; et dubitantes pericula, quae provenirent eidem ordini, si conventus ipse deficeret; vel studentibus, immo, quod absit, ordini proficiendi materia verisimiliter tolleretur; eo confidentius tuum implorant auxilium, quo securius confidunt de tua charitate, quam habere te decet ad ordinem, in quo tu nutritus, informatus, doctus; et demum provincialis minister in illis partibus non ignoras, quid illi, et ejus professoribus competat; ac tandem ex illo succrescens per Dei gratiam rebus temporalibus, praesertim his diebus, satis abundans habito respectu ad ea, quae tempore diutinae vacationis Pictavien. ecclesiae reservata, et quae ad te in magna copia pervenisse dicuntur; sicque idem minister, et fratres in his, quae in te plus quam in alio saeculari praelato concurrunt; cum alio talia petere non tentarent; sed ad te in tantae necessitatis articulo convertentes, et sperantes, quod ex tuis super excrescentibus facultatibus tibi concessis a Domino dictus conventus, nec minus ordo praefatus ab hujusmodi debitis relevetur; petierunt a nobis humiliter, ut te induceremus monitis, et excitaremur mandatis apostolicis pro debitis ipsis, quae ad duorum millium librarum Turonen. summam dicuntur ascendere, persolvendis; et ut exinde apud alios in mandatorum nostrorum observatione excusationem decentius haberes, certum ad id tibi praefigeremus terminum; et ex tunc, si expediret, te ad id compelli per alium faceremus. Nos autem, qui in fulgenti claritate dicti ordinis delectamur, et in illa quiescimus, attendentes, quod dictus minister, et ejusdem ordinis fratres circa virtutum exercitium augendum insudantes, per devotarum orationum instantiam salutem quaerunt ubilibet animarum; et prosperi status generalis ecclesiae servidi zelatores eidem indefessis laboribus argumentose deserviunt; et summae praeminentiam libertatis acquirunt ministerio servitutis. Considerantes etiam evidentes utilitates, quae praedictis ecclesiae, et ordini ex ipso conventu proveniunt; et nihilominus formidantes pericula, quae possint aliis emergere, si, quod avertat altissimus, quovis casu dissolveretur, seu decideret praetactus conventus, a quo semina fructifera in domo Domini consperguntur; nec minus advertentes, quod tu specialiter in eodem conventu degens a tuae culturae principiis ex illo finaliter theologiae facultatis cathedram ascendere meruisti; quodque praemissa, et alia plura, quae tu ipse sicut gratus attendere poteris, in te digne concurrunt; et debent tibi eo merito, sicut et nobis etiam esse motiva tuo praecedenti, et praesenti statu pensato. Recolentes insuper, quod in tuae promotionis auscpiciis contrahendi mutuum usque ad magnam summam pecuniae, ut asserebas, erogandam pauperibus, a nobis postulasti licentiam, quam tibi tunc ex eo quod non erat nobis plene nota ipsius ecclesiae Pictavien. conditio, et ex aliis certis causis non duximus concedendam; sed praesenti tempore habendo respectu ad conservata praedicta, quae dicuntur ad te, ut praedicitur, pervenisse; ita quod ab hoc, absque mensae tuae notabili gravamine sufficiens esse crederis concedendi praefatis ministro, et fratribus pro tam subsidio de rebus mobilibus ecclesiae tuae ad te spectantibus usque ad praedictam summam duorum millium librarum Turonen. licentiam elargimur. Considerantes quoque id tibi non posse, nec debere merito displicere; cum contingentia dictum ordinem te contingant; et ejus prosperitas tibi succedere valeat ad gaudium salutare; fraternitatem tuam monemus, rogamus, et hortamur attente, per apostolica tibi scripta mandantes, quatenus nostris beneplacitis juxta providentiae tuae decentiam te conformans, cum de bonis episcoporum abundantium deceat pauperibus, et indigentibus subveniri; hujusmodi debitum duorum millium librarum Turonen. infra duos menses a receptione praesentium computandos, sic liberaliter creditoribus secundum modum constitutionis, quam per viam ordinationis circa observabtiam regulae ipsius ordinis nuper edidimus, cum integritate persolvas, et persolvi procures, quod in hoc Deo, et nobis digne placeas; tibique sit meritorium apud Dominum. Ipsa ergo te cogat pietas pia piis operibus ministrare subsidia; accendat et charitas in praebendo eisdem fratribus charitativa solamina, moveat te ipsius conventus tibi non ignota, sed palpata penuria, immo et te consortio episcoporum aggregatum fore considerans, quorum gloria est, et esse debet pauperum inopiae providere; Christi pauperis, cujus patrimonii curam geris, pauperes filios, et paupertatis ejus sedulos sectatores, eorumdemque de ipsorum patris patrimonio relevanda gravamina, tibi ad eorum levamen, sicut fidelis dispensator assumas; ut de pulvere suscitatus egenus de carnis ergastulo erectus ut pauper, cum principibus inter principes populi Dei praesentialiter collocatus in filiorum ipsius sublevandis inopiis gratus filius, caritativus frater, dispensator fidus, et diligens, quam professus es, sublevator inopiae comproberis. Si vero aliquid rationabile te retraheret forsitan a praedictis; quia nolumus nec ipsi minister, et fratres volunt, quod inter te, ac eos ibi, vel etiam alibi hac occasione litigium oriatur; illud infra dictos duos menses coram venerabilibus fratribus nostris Cenomanen., et Petragorien. episcopis, vel eorum altero exponere studeas; et ipsi, aut ipsorum unus hoc a te diligenter audito; si talia proponeres, quae probata deberent legitima reputari; tibi praefigant ex parte nostra terminum competentem, quo tu ad nos specialem procuratorem cum pleno mandato super omnibus negotium ipsum contingentibus sufficienter instructum destinare procures; et denuncient nihilominus guardiano, et conventui praetactis, ut ipsi ad praesentiam nostram in eodem termino aliquem, vel aliquos fratrem, seu fratres sui ordinis pro nostra in hac parte informatione transmittant; ut nos tandem de negotii circumstantiis plenius informati super eo, quod expediens fore videbimus, ordinemus. Quod si tu infra praetactum terminum praedicta non solveres, vel causas rationabiles, ut praemittitur, non proponeres; eisdem episcopis damus nostris litteris in mandatis, ut ipsi, vel alter eorumdem te ad solutionem praetactam, ut praemittitur, auctoritate nostra compellant.

Datum Suriani, idibus junii, pontificatus nostri anno tertio.