12 septembre 1288

Edition : Ernest Langlois, Les registres de Nicolas IV (1288-1292). Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées d’après les manuscrits originaux des archives du Vatican, 1886-1891, n° 283.

Original : Reg. 44, c. 164, f. 41 r°.

Copie : Laporte du Theil, I, 64.

Copie : Collection Périgord, vol. 33, fol. 208 r°

Rieti, 12 septembre 1288.

Abbati monasterii de S. Fremerio, Vasatensis dioecesis, et decano ecclesiae S. Hylarii Pictavensis mandat quatenus Geraldum de Malomonte, consiliarium regis, Bernardum de Malomonte, fratrem ejus, olim abbatem monasterii Brantholmensis, Petragoricensis dioecesis, Ebolum, abbatem monasterii Casae Dei, Claromontensis dioecesis, et Johannem, regis servientem, citent ut coram sede apostolica compareant.

Eisdem.

Ad audientiam nostram pervenit quod, cum Bernardus de Malomonte, olim abbas monasterii Brantholmensis, ordinis S. Benedicti, Petragoricensis episcopi jurisdictioni subjecti, bona dilapidaret enormiter et consumeret monasterii supradicti, ac dimidiam partem castri de Burdelia et pertinentiarum ipsius, cujus redditus et proventus ad congruam substentationem sufficerent totius conventus monasterii memorati, magistro Geraldo de Malomonte, fratri suo, clerico et consiliario carissimi in Christo filii nostri Phylippi, regis Francorum illustris, sine ... prioris et conventus monasterii predicti consensu, minus liciter concessisset, in non modicam ejusdem monasterii lesionem, prefatus episcopus ad denuntiationem prioris et conventus ipsorum eundem Bernardum fecit propter hoc ad suam presentiam evocari, qui tandem interrogatus ab eo utrum predictum castrum taliter distrassisset respondere curavit quod partem hujusmodi dicti castri fratri suo prefato duxerat concedendam, adiciens quod donaret eidem castrum melius si haberet, et licet idem episcopus caritative monuisset eundem ut concessionem hujusmodi sic ab ipso presumptam, quantum in eo existeret, revocaret, eodem tamen Bernardo id efficere contumaciter non curante, nominatus episcopus, cui de dilapidatione hujusmodi per eundem Bernardum facta constitit manifeste, ipsum ab administratione spiritualium et temporalium, justitia exigente, suspendit, decernens pretacti monasterii monachos hujusmodi suspensione durante ad illius obedientiam non teneri. Sed, cum prefatus Bernardu, suspensionem eandem dampnabiliter vilipendens eamque per triennium sustinens animo indurato, divina celebraret officia, immo verius quantum in eo erat presumeret prophanare, dictus episcopus, cum premissa essent adeo notoria quod nulla poterant tergivesatione celari, antedictum Bernardum a monasterii memorati regimine duxit, suadente justitia, sententialiter amovendum, dans conventui monasterii sepefati licentiam personam ydoneam in abbatem ipsius monasterii eligendi, qui demum, die ad eligendum prefixa, convenientes in unum, Heliam de Pajola, tunc ejusdem monasterii monachum, in abbatem ipsius monasterii canonice et concorditer elegerunt, cujus electionem dictus episcopus, quia eam invenit de persona ydonea canonice, ut premittitur, celebratam, auctoritate ordinaria confirmavit, sibique munus benedictionis impendit, cui sepedicti conventus tanquam eorum abbati obedientiam et reverentiam prestiterunt; prefatus autem Geraldus attendens quod inter eundem episcopum et Ebolum, abbatem monasterii Case Dei, predicti ordinis, Claromontensis diocesis, super eo quod ipse abbas Case Dei subjectionem ab eodem monasterio Brantholmensi se habere contendit, que quidem questio inter predictos episcopum et abbatem ac predecessores eorum non modici temporis spatio jam duravit, quanquam prelibatus episcopus, ut asseritur, et predecessores ipsius, in predicto Brantholmensi monasterio jurisdictionem execuerit a tempore cujus memoria non exisitit, prefati regis litteras non sine multe fraudis astucia, ut per hoc provisionem de dicto Helia factam temere impediret, ejusdem abbatis Case Dei nomine, ad ... senescallum Petragoricensem regium sub ea forma obtinuit destinari, ut per se vel alium seu alios dictum abbatem in juribus, rebus et possessionibus suis a quibuscumque molestatoribus et violentis invasoribus tueretur; dictusque senescallus quendam ipsius regis servientem, Johannetum nomine, juxta petitionem Geraldi predicti, ad exequendum ea que in litteris eisdem continebantur, deputavit. Idem vero Johannetus una cum abbate monasterii Case Dei et magistro Geraldo et Bernardo prefatis necnon et magna multitudine armatorum ad monasterium Brantholmense predictum accedens, prenominatum Heliam abbatem, dum in ecclesia ipsius monasterii, sacris indutus vestibus, super altare missarum sollempnia intenderet celebrare, ausu sacrilego violenter capere, ac de ipso monasterio extrahere ipsumque ligare ac vinctum et alias ignominiose tractatum prefatis magistro G. et abbati monasterii Case Dei seu aliis de ipsorum mandato tradere non expavit, priore et conventu dicti monasterii Brantholmensis per eundem Johannetum et servientes ipsius necnon et per abbatem monasterii Case Dei et Bernardum prefatos de monasterio ipso, non sine injuriarum irrogatione, fugatis; ac iidem Geraldus et abbas monasterii Case Dei eundem Heliam et quendam dicti monasterii monachum, qui captus extitit cum eodem, de predicto loco Brantholmensi temerariis ausibus eduxerunt; nec ex tunc sepefatus Helias ab aliquo de suis videri potuit, nec quomodolibet reperiri, sed ipse dictusque monachus in quodam dicti magistri G. castro in compedibus detineri dicuntur, diro carceri mancipati; et nichilominus prefatus Johannetus, pretextu predictarum regiarum litterarum, eidem abbati monasterii Case Dei, ipseque abbas predicto Bernardo prefatum monasterium Brantholmense pro eorum voluntatis libito assignarunt; idemque Bernardus omnes et singulos dicti monasterii monachos qui de mandato ejusdem Helie in prioratibus et preposituris aliisque obedientiis ipsius monasterii existentibus contra eum (sic) fecit per servientes regios spoliari, ac asportari exinde bona ibidem inventa, et etiam devastari, ac ejusdem monasterii monachos qui in adventu Johanneti predicti ad monasterium ipsum inibi permanebant, eo pretextu quod iidem monachi ejusdem monasterii portas in adventu clauserant supradicto ne illuc idem J. eorum introduceret inimicos, per senescallum predictum in mille libras turonensium condempnari; sepedictus quoque Bernardus, tanquam sue salutis prorsus oblitus, sic suspensus et depositus divina officia in eodem monasterio per jamdictum episcopum ex causa rationabili auctoritate ordinaria interdicto supposito celebrat et facit per alios celebrari, ac habitatores ville de Brantolmio per captionem bonorum suorum et etiam personarum, ut divina officia in eodem monasterio audiant et percipiant ecclesiastica sacramenta, compelli, in anime sue periculum, ecclesiastice discipline contemptum et scandalum plurimorum. Cum autem nolimus, sicuti nec debemus, talia conniventibus oculis pertransire, discretioni vestre per apostolica scripta in virtute obedientie districte precipiendo mandamus quatenus vos vel alter vestrum Geraldum, Bernardum et Ebolum, abbatem monasterii Case Dei, et Johannetum predictos, necnon si quos alios, quos per famam aut indaginem non sollempnem inveneritis culpabiles in premissis, ex parte nostra per vos vel alium seu alios peremptorie citare curetis, ut infra duorum mensium spatium post citationem hujusmodi immediate sequentium prefati Geraldus, Bernardus et Ebolus abbas ac Johannetus personaliter, reliqui vero per se vel per procuratores ydoneos ad hoc specialiter constitutos, apostolico se conspectui representent, facturi et recepturi super premissis quod ordo dictaverit rationis; aperte denuntiaturi eisdem quod si venire contempserint, eos ex tunc non solum sententiam excommunicationis incurrere verum etiam Geraldum et E., abbatem Case Dei, ac Bernardum predictos omnibus beneficiis suis ecclesiasticis privatos esse volumus ipso facto. Non obstante quavis apostolice sedis indulgentia generali vel speciali, cujuscumque tenoris vel expressionis existat, per quam effectus presentium impediri valeat quomodolibet vel differri, et de qua cujusque toto tenore de verbo ad verbum in nostris litteris specialis mentio sit habenda, et constitutione de duabus dietis edita in concilio generali. Diem vero citationis et formam et quicquid fieri contigerit in hac parte nobis per vestras litteras harum seriem continentes studeatis fideliter intimare. Datum Reate, II idus septembris, anno primo.