15 mars 1289

Edition : Ernest Langlois, Les registres de Nicolas IV (1288-1292). Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées d’après les manuscrits originaux des archives du Vatican, 1886-1891, n° 669.

Original: Reg. 44, c. 13, f. 109 r°.

Copie : Collection Périgord, vol. 33, fol. 210 r°

Sainte-Marie-Majeure, 15 mars 1289.

Ebolum, Casadei, Bernardum, Brantholmensis monasteriorum abbates, et Geraldum de Malomonte, cantorem ecclesiae Bituricensis, a personali citatione absolvit.

Dilectis filiis Ebolo, Casadei, Claromontensis, et Bernardo, Brantholmensis, Petragoricensis diocesis, monasteriorum abbatibus, ordinis S. Benedicti, ac magistro Geraldo de Malomonte, cantori ecclesie Bituricensis.

Petitio vestra nobis exhibita continebat quod olim falsa fuit nobis insinuatione suggestum quod, cum tu, fili Bernarde, bona monasterii Brantholmensis, venerabilis fratris nostro ... Petragoricensis episcopi, ut dicebatur, jurisdictioni subjecti, dilapidares et enormiter consumeres, ac dimidiam partem castri de Bardela et pertinentiarum ipsius, cujus redditus et proventus ad congruam sustentationem sufficiebant totius conventus monasterii memorati, magistro Geraldo de Malomonte, clerico, fratri tuo, consiliario carissimi in Christo filii nostri regis Francie illustris, minus licite, sine prioris et conventus monasterii predicti consensu, concessisses, et dictus episcopus, ad denuntiationem prioris et conventus ipsorum, te, predicte Bernarde, propter hoc faciens ad suam presentiam evocari, te caritative monuisset ut concessionem hujusmodi revocares; quia tu, prout asseritur, id efficere non curasti, nominatus episcopus, cui, ut asserebatur, delapidatione hujusmodi per te, predicte Bernarde, facta constitit manifeste, te a spiritualium et temporalium administratione suspendens, decrevit predicti monasterii monachos hujusmodi suspensione durante ad tuam obedientiam non teneri, et quod te, pro eo quod, eandem suspensionem vilipendens, divina officia celebraras, a monasterii memorati duxit regimine amovendum, data licentia conventui sepefati monasterii eligendi sibi personam ydoneam in abbatem, et quod predicti conventus Helyam de Fayola, tunc ejusdem monasterii monachum, in abbatem ipsius monasterii canonice et concorditer elegerunt, dictusque episcopus electionem hujusmodi auctoritate ordinaria confirmavit, quodque tu, fili Geralde, attendens quod inter eundem episcopum et te, fili Ebole super eo quod subjectionem in eodem monasterio Brantholmensi te habere contendis, questio vertabatur, prefati regis litteras, ut provisionem de dicto Helya factam impedires, tuo, predicti abbatis Casadei, nomine, ad senescallum Petragoricensem regium obtinuisti sub ea forma litteras destinari, ut per se vel alium aut alios dictum abbatem Casadei in juribus, rebus et possessionibus suis a quibuscumque molestatoribus et violentis turbatoribus tueretur, quodque predictus senescallus Johannetum de Parisius, servientem suum, juxta petitionem tuam, Geralde predicte, ad exequenda ea que in predictis continebantur litteris, deputavit, et quod idem Johannetus una vobiscum, abbates et magister Geralde predicti, necnon et magna multitudine armatorum, ad prefatum monasterium Brantholmense accedens, prenominatum Helyam, dum in ecclesia ipsius monasterii Brantholmensis, sacris indutus vestibus, super altare missarum sollempnia intenderet celebrare, violenter capiens, ipsum vinctum vobis, abbati Casadei et magistro Geraldo predictis, seu aliis de mandato vestro tradidit, ... priore et conventu dicti monasterii Brantholmensis per vos, abbates et Johannetum prefatos, de monasterio ipso fugatis, quodque vos, abbas Casedei et Geraldus prefati, eundem Helyam et quendam dicti monasterii monachum, qui captus extitit cum eodem, de predicto Brantholmensi monasterio educentes, ipsos detineri faciebatis in quodam castro tuo, predicte magister Geralde, in compedibus diro carceri mancipatos, et quod nichilominus prefatus Johannetus, pretextu dictarum litterarum regiarum, et tu etiam, predicte abbas Casedei, prefatum monasterium Brantholmense predicto Bernardo, pro vestre voluntatis libito, assignastis, tuque, Bernarde predicte, omnes et singulos dicti monasterii Brantholmensis monachos, qui de mandato ejusdem Helye in prioratibus et preposituris aliisque obedientiis ipsius monasterii existebant contra te, fecisti per servientes regios spoliari, ac asportari exinde bona ibidem inventa et etiam devastari, ac ejusdem monasterii monachos qui in adventu Johanneti predicti ad monasterium ipsum inibi permanebant, eo pretextu quod iidem monachi dicti monasterii portas in adventu clauserant supradicto, ne illuc idem Johannetus eorum introduceret inimicos, fecit per senecallum predictum in mille libris turonensium condempnari, quodque tu, Bernarde predicte, sic suspensus et depositus, divina officia in eodem monasterio Brantholmensi, per jam dictum episcopum auctoritate ordinaria, ut dicebatur, interdicto supposito, celebraras et faciebas per alios celebrari, ac habitatores ville Brantholmensis per captionem bonorum suorum et etiam personarum ut divina officia audirent et perciperent ecclesiastica sacramenta compelli. Unde nos, ad suggestionem hujusmodi dilecto filio ... abbati monasterii de Sancto Fremerio, Vasatensis diocesis, et ... decano ecclesie Sancti Ylarii Pictavensis inter alia nostris dedimus litteris in mandatis ut ipsi vel eorum alter, per se aut alium vel alios, vos ex parte nostra peremptorie citare curarent, ut infra certum terminum post citationem hujusmodi presentaretis vos personaliter coram nobis, facturi et recepturi super premissis quod ordo exigeret rationis, predicentes vobis aperte quod, si venire contempneretis, vos ex tunc non solum sententiam excommunicationis incurrere, verum etiam omnibus beneficiis vestris ecclesiasticis privatos esse voluimus ipso facto. Cumque vos fuissetis predictarum litterarum nostrarum auctoritate citati, vos, abbas Brantholmensis et magister Geralde predicti, tanquam obedientie filii, coram nobis in prefixo vobis termino personaliter comparere curastis; tuque, predicte abbas Casedei, te per procuratores et nuntios tuos legitime excusasti, quod propter debilitatem proprii corporis, quam in te parit proprietas senectutis, et alias evidentes causas venire coram nobis ad citationem hujusmodi personaliter non valebas. Verum postmodum ex parte vestra in nostra et fratrum nostrorum presentia fuit propositum quod predicte littere nostre per falsi suggestionem et veri suppressionem fuerunt impetrate, prout per partis adverse confessionem coram nobis in judicio factam constitit evidenter, quodque etiam super contentis in litteris ipsis inter te, abbatem Brantholmensem, et dictum episcopum Petragoricensem coram dilecto filio nostro J., tituli Sancte Cecilie presbytero cardinali, in illis partibus apostolice sedis legato, ad quem ex parte tua, predicte abbas Brantholmensis, ab audientia dicti episcopi extitit appellatum, questio vertebatur, de quo in predictis litteris nostris nulla prorsus mentio facta fuerat, propter que tanquam veritate tacita et falsitate suggesta obtente carere debebant robore firmitatis. Nos autem ea que tam vos quam procuratores episcopi et capituli necnon prioris et conventus predictorum coram nobis proponere voluistis primo audivimus diligenter, et demum dilecto filio nostro Petro, tituli Sancti Marci presbytero cardinali, commisimus oraculo vive vocis ut vos et procuratores predictos audiret cum diligentia iterato, et que proponerentur coram eo nobis referre curaret. Cum igitur predictus Petrus cardinalis ea que coram ipso fuere proposita hinc et inde audiverit et plenius intellexerit, ipsaque nobis et predictis fratribus nostris fideliter duxerit referenda, nos, de fratrum eorumdem consilio, ab hujusmodi personali citatione vos presentium auctoritate absolvimus et esse decernimus absolutos. Volumus tamen quod super contentis in predictis litteris nostris, super quibus coram ipso legato judicium non est ceptum, seu que non dependent ab ipsis, constituatis procuratores ydoneos ad respondendum pro vobis in romana curia quantum tenemini et de jure fuerit faciendum. Datum Rome, apud Sanctam Mariam Majorem, idibus martii, anno secundo.