7 septembre 1289

Edition : Ernest Langlois, Les registres de Nicolas IV (1288-1292). Recueil des bulles de ce pape publiées ou analysées d’après les manuscrits originaux des archives du Vatican, 1886-1891, n° 1324.

Original: Reg. 44, c. 442, f. 205 r°.

Copie : Collection Périgord, vol. 33, fol. 212 r°

Copie : Collection Périgord, vol. 33, fol. 214 v° (fonds Doat. Copie de 1667 sur un original aux archives de Pau; le vidimus de la bulle date du 1^er juillet 1319).

Edition Langlois

Rieti, 7 septembre 1289.

De contentione inter episcopum et capitulum Petragoricenses et conventum monasterii Brantholmensis, ex una parte, et Bernardum, Geraudum et Helyam de Malomonte, ex altera.

Venerabili fratri ... episcopo Engolismensi.

Illa salubris est est et apostolico digna favore decisio jurgiorum que intervenit pace mutua inter partes vel pacis intercedentibus honeste conciliat dissidentes. Per hanc enim sincerius caritas vulnerata litigio dispositioni ad quam consensu quis ducitur liberius acquiescit. Audivimus siquidem quod inter venerabilem fratrem nostrum ... episcopum et dilectos filios capitulum Petragoricenses et ... priorem et conventum monasterii Brantholmensis, ordinis S. Benedicti, Petragoricensis diocesis, ex parte una, et dilectos filios Bernardum, qui se asserit abbatem dicti monasterii, ac magistros Geraudum et Helyam de Malomonte, capellanos nostros, fratres ipsius Bernardi, super eo quod dictus episcopus abbatem ipsum a regimine abbatie dicti monasterii, episcopo predicto, ut asserrit ipse, subjecti, ex certis causis, auctoritate ordinaria, amovisse; ac idem Bernardus propter hoc ad dilectum filium nostrum J., tituli Sancte Cecilie presbyterum cardinalem, tunc in illis partibus legatum sedis apostolice, appellasse; dictique Bernardus et conventus medietatem castri et castellanie de Burdelia, predicte diocesis, ad monasterium ipsum spectantium, absque legitimo consensu dictorum prioris et conventus, qui in hoc de jure intervenire debebat, eidem magistro Geraudo reinfeudasse dicitur; quodque episcopus et capitulum prefati eidem magistro Helye, quem dictus legatus, sue legationis auctoritate, in Petragoricensem ecclesiam, ubi canonicorum receptio ad episcopum et capitulum prefatos, ut dicitur, communiter spectat, et in qua non est distinctio prebendarum, mandaverat admitti in canonicum, et sibi de prebenda inibi provideri, super receptione ac provisione hujusmodi se opponunt, ad sedem apostolicam propter hoc predictum capitulum appellantes, dicto Bernardo, qui pro abbate se gerit monasterii memorati, ac capellanis prefatis contrarium asserentibus, super hiis et aliis ista tangentibus et emergentibus ab eisdem, ex altera, graves et diverse sunt exorte materie questionum et scandala in illis partibus maxime suscitata. Nos igitur, more regis pacifici, domini Jesu Christi, cujus, licet immeriti, vices tenemus in terris, cujusque nativitas pacem in illis populo nuntiavit, pacem dari omnibus cupientes, tibi, quem credimus pacis et concordie zelatorem, per apostolica scripta mandamus quatenus, ad ipsum Deum erigens mentem tuam, vocatis qui fuerint evocandi, partes ipsas, juxta infusam tibi gratiam de excelsis, ad concordiam diligenter inducas, ac omnes hujusmodi questiones et singulas dependentes ab eis et illas tangentes, opitulante tibi divina gratia, per amicabilis pacis et compositionis tractatum et ordinationem studeas terminare. Quod si forte in hiis compositionem et ordinationem amicabiles provenire contigerit, eas, postquam a partibus fuerint acceptate, ne questiones ipse in recidive contentionis scrupulum relabantur, auctoritate nostra confirmare procures. Datum Reate, VII idus septembris, anno secundo.

Copie Collection Périgord, t. 33

7 septembre 1289

Arch. du Vatican, reg. cot. Nicol. IIII, Bullar. an. I-II, t. I, fol. 205, ep. 442.

Fonds de Doat, vol. 181, cot. Titres de Foix, fol. 239 et suiv.

Commentaire de Lespine : J’ai pris cette pièce sur la copie de Doat, et je l’ai collationnée sur le registre du pape Nicolas IV.

Ven. fr. episcopo Engolismen.

Illa salubris est, et apostolica digna favore, decisio jurgiorum, que intervenit pace mutua inter partes, vel pacificis (pacis) intercedentibus honeste consiliat dissidentes per hanc enim sincerius caritas vulnerata litigia dispositioni, ad quam consensu quis ducitur libentius acquiescit. Audivimus siquidem quod inter ven. fr. nostrum episcopum, et dil. filios capitulum Petragoricen., et priorum et conventum monasterii Brantholmen., ord. s. Ben. Petragoricen. dioc., ex parte una, et dil. fil. nostrum Bernardum qui se asserit abbatam dicti monasterii, ac magistro Geraudum et Helyam de Malomonte, capellanos nostros, fratres ipsius Bernardi ; super eo quod dictus episcopus abbatem ipsum a regimine abbatie dicti monasterii, episcopo predicto, ut asserit ipse, subjecti ex certis causis, auctoritate ordinaria amovisse ; ac idem Bernardus propter hoc ad dil. fil. nostrum J. tit. s. Cecilie presbiterum cardinalis (a), tunc in illis partibus legatum sedis apostolice, appellasse, dictique Bernardus et conventus medietatem castri et castellanie de Burdelia predicte dioc., ad monasterium ipsum spectantium, absque legitimo consensu dictorum prioris et conventus qui in hoc de jure intervenire debebat, eidem magistro Geraudo re in feudasse dicitur ; quodque episcopus et capitulum prefati eidem magistro Helye, quem dictus legatus, sue legationis auctoritate, in Petragoricen. ecclesia, ubi canonicorum receptio ad episcopum et capitulum prefatum, ut dicitur, communiter spectat, et in qua non est distinctio prebendarum, mandaverat admitti in canonicum, et sibi de prebenda inibi providere super receptione ac provisione hujusmodi se apponunt, ad sedem ipsam propter hoc predictum capitulum appellantes dicto Bernardo, qui pro abbate se gerit monasterii memorati ; ac capellanis prefatis contrarium asserentibus super his et aliis ista tangentibus et emergentibus ab eisdem ex altera, graves et diverse sunt exorte materie questionum et scandala in illis partibus suscitata. Nos igitur, more regis pacifici domini Jesu Christi cujus licet immeriti, vices tenemus in terris, cujusque Nativitas pacem in illis populo nuntiavit pacem dari omnibus cupientes, tibi quem credimus pacis et concordia zelatorem per apostolica scripta mandamus quatenus ipsum Deus erigens mentem tuam, vocatis qui fuerint evocandi partes ipsas juxta infusam tibi gratiam de excelsis ad concordiam diligenter inducas, ac omnes hujusmodi questiones et singulas dependentes ab eis et illas tangentes, opitulante tibi divina gratia per amicabilis pacis et compositionis tractatum et ordinationem studeas terminare. Quod si forte in hiis compositionem et ordinationem amicabiles pervenire contigerit eas, postquam a partibus fuerint acceptate ne questiones ipse in recidive contentionis scrupulum relabantur, auctoritate nostra confirmare procures. Datum Reate VII id. septembris anno secundo.

(a) Jean Cholet, françois, chanoine de l’église de Beauvais, prêtre cardinal du titre de Ste Cécile, et légat en France et en Espagne.