20 juillet 1096
Urbain II confirme les possessions, encore peu nombreuses, de l’abbaye de Saint-Sernin de Toulouse.
Mention de Saint-Avit et Saint-Cyprien.
Référence : Jaffé-Loewenfeld, 5658
Diffinitionem inter canonicos ecclesiae S. Saturnini et (Isnardum) episcopum Tolosanum super oblationibus quibusdam factam confirmat. Ecclesiae S. Saturnini possessiones et privilegia approbat. (« Acta est hujusmodi negotii definitio apud Nemausum V. idus Julii »; « Datum XIII. kal. Aug. ») Anal. jur. pont. X. 551. — « Factum est cum ».
Edition : C. Douais, Cartulaire de l'abbaye Saint-Sernin de Toulouse (844-1200), appendice I, p. 473 et suiv., bulle n° 3, 1887
Edition : Analecta juris pontificii, X, 551.
Mention : Catel, Histoire des comtes de Tolose, pp. 135, 176
Original : Bulla in originali in Archives départementales de la Haute-Garonne, fonds de Saint-Sernin, liasse III, Titre 2e
Urbanus papa
secundus ecclesiae Sancti Saturnini possessiones et privilegia confirmat.
Urbanus episcopus servus servorum Dei. Factum est, cum in partes Gallie pro negotiis ecelesiasticis venissemus, disponente Domino, nos per beati Saturnini ecclesiam, que Tolose sita est, pertransire. Ibi pro oblationum ecclesie parte quarta inter episcopum et loci ipsius canonicos questio vehemens agebatur. Canonici siquidem apostolice sedis privilegio, quod eis apostolice memorie Gregorius septimus papa concesserat, nitebantur quod videlicet privilegium assensu suo factum, sicut in scripture tenore ostendebatur, cum episcopus denegaret, canonici privilegium omnino verum esse, nec additum, vel deminutum aliquid pontificali sententiae, jurejurando firmarunt. Ad hec cum episcopus in animi sui pertinacia permaneret, multis cum eo modis actum est, ut pacifice preberet assensum. Postquam vero de episcopi concordia desperatum est, cepit negocium idem ad justicie judicium provocari. Statutis quibusdam judicii terminis, episcopus non affuit. Ne qua tamen occasione gravatum se injuste quereretur episcopus, nos, contra fratrum etiam qui nobiscum aderant voluntatem, negotium ipsum ad concilii audientiam distulimus, quod, largiente Domino, apud Nemausum, VIII idus julii, celebravimus. Ibi, cum tractatu multo Beati Saturnini causa et clericorum status: discussus fuisset, constitit usque ad Petrum Rogerii, Tolosanum episcopum, Beati Saturnini clericos ecclesie oblationibus libere et seculari licentia functos; qui videlicet Petrus Rogerii universas ecclesie ipsius oblationes causa edificande nove basylice recollegit. Cum igitur pro capitulo hoc, sanctorum canonum sanctionibus recitatis, multa in concilio tractatio atque consultatio fuisset exacta id novissime convenit et constituit quartam illam oblationum ecclesie partem canonicis regularibus possidendam, si quidem certum fieri posset ante ipsarum oblationum collectionem secularem Beati Saturnini clericos omnes ecclesie oblationes integras tenuisse. Judicium itaque ecclesiasticum fratres illi qui in Beati Saturnini ecclesia Domino regulariter serviebant vivaciter executisunt, et predecessores suos qui citra canonicam disciplinam in eadem ecclesia vixerant et quartam et omnes oblationum partes obtinuisse legitimis qui audierant et viderant testibus probaverunt, quod illis temporibus ita actum etiam ante probationem testium ipse episcopus asserebat. Unde etiam in prepositi manu partem illam quam tenuerat nobis presentibus, refutavit; et ut id nostro privilegio firmaretur suppliciter exoravit. Synodali igitur judicio confirmato, ab eodem episcopo, presentibus nostris fratribus exorati, et quartam et ceteras oblationum altaris vel ecclesie partes in integrum canonicis Beati Saturnini regulariter viventibus auctoritate apostolica confirmamus et ne quis episcopus eas deinceps exigere debeat interdicimus. Preterea quoniam, largiente Domino, Beati Saturnini ecclesiam nostris manibus consecravimus, et sanximus et sancimus ne quis episcopus, aut archiepiscopus, sine nostra vel legati nostri audientia, interdictionis aut excommunicationis in locum ipsum audeat proferre sententiam. Nec alicui liceat eum qui illic hodie habetur statum ordinis commutare nec post professionem canonicorum cuiquam facultas sit aut proprium habere, aut sine prepositi vel congregationis licentia de claustro discedere. Quod si discesserit et commonitus redire contempserit, prepositi intersit, si oportunum viderit eum ubilibet a suis officiis interdicere. Interdictum vero episcoporum vel abbatum sine ipsius permissione nullus absolvat. Obeunte ejusdem loci preposito, nullus ibi qualibet surreptionis astutia vel violentia preponatur nisi quem fratres regulares communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem providerint regulariter eligendum. Si qui sane clerici cum episcoporum suorum licentia, conversionis gratia locum ipsum adierint, preposito liberum sit, preter omnem contradictionem episcopi Tolosani suscipere, ut nulla eis erga prepositum suum inobedientie causa et superbie relinquatur. Porro prepositure, decanie, sacristie, capitiscole bona omnia eisdem Beati Saturnini canonicis confirmamus; archidiaconatus etiam dignitatem et cymiterium, sicut in episcopi et canonicorum Sancti Stephani cyrografo continetur. Candelas quoque cereas, quas filius noster Raimundus, Tolosanus comes, in ecclesie dedicatione, nobis presentibus, abdicavit, ne quis ulterius exigere audeat interdicimus. Prohibemus etiam ne quis ejusdem ecclesie claustrum violenter insilire aut infra id rapinam aut injuriam cuiquam audeat irrogare. Ad hec ecclesias Beati Petri de Valeris, de Artaxona, abbatias Sancti Aviti et Sancti Cypriani, ecclesiam Sancti Petri de Blaniaco; quicquid preterea eadem ecclesia juste possidet, sive in futurum juste atque canonice poterit adipisci, ipsis ipsorumque successoribus regulariter viventibus confirmamus. Si qua igitur in crastinum ecclesiastica secularisve persona hujus decreti paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen.
Facta est hujus negotii definitio apud Nemausum, V. idus julii, presentibus archiepiscopis Hugone Lugdunensi, Guidone Viennensi, Hugone Bisuntino, Radulfo Turonensi, Gipelino Arelatensi, Amato Burdegalensi, [Lantelmo] Ebridunensi, Berengario Tarraconensi, Bernardo Toletano et episcopis seu abbatibus LXXXVI. Scriptum et relectum est, presentibus episcopis Brunone Signino, Gualterio Albanensi, Daiberto Pisano, cardinalibus vero presbiteris Rangerio ex titulo Sancte Susanne, Teuzione ex titulo sanctorum Johannis et Pauli, Alberto ex titulo Sancti Sabine, Odilone, abbate Sancti Egidii.
Circulus Stus Petrus. Stus
Paulus. Monogr. Bene valete.
Urbanus papa II. -|- Legimus. Firmavimus. Amen.
Datum apud Vallem Flavianam in monasterio
Sancti Egidii, per manum Johannis, sancte Romane ecclesie diaconi cardinalis,
XIII kal. augusti, Incarnationis Dominice anno M° XC° VII°, pontificatus autem
domni Urbani secundi pape IX°.