12 avril 1097
Bulle en faveur de l’abbaye Saint Martial de Limoges.
Mention de Paunat.
Référence : Jaffé-Loewenfeld, 5639 (4220)
Monasterii S. Martialis Lemovicensis abbates ab abbatibus Cluniacensibus creandos esse statuit. Possessiones et privilegia monasterii confirmat, petente Ademaro abbate. Baluzii Misc, II. 178, Bullar. Cluniac. p. 27, Migne 151 p. 462. — « Ad sollicitudinem ».
Bulle mise sous la date du 12 avril 1096
Edition : Ecclesia Cluniacensis, Bullarium
sacri ordinis Cluniacensis, Lyon, 1689, p. 27.
Edition : Miscellanea, lib. 6, pag. 388, Etienne Baluze.
Edition : Stephani Baluzii Tutelensis, Miscellanea, Novo ordine digesta, Joannis Dominici Mansi Lucensis, Lucae, 1761, II, p. 178.
Edition : Patrologie latine, Migne, d’après Mansi. (Migne donne la date du 12 avril 1098; la Table chronologique des diplômes, chartes, etc. par Brequigny, tome II, donne l’année 1097; Urbain II a été élu et intronisé le 12 mars 1088, et l’année 9 de son pontificat commence donc le 13 mars 1097).
Mention : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome34/BnF_T34.htm (fol. 88 r°)
Extrait : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome34/BnF_T34.htm (fol. 103 r°)
Extrait : http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome34/BnF_T34.htm (fol. 104 r°)
Extrait : http://www.guyenne.fr/archivesperigord/bnf/tome77/bnf_tome77_chartes.htm (fol. 79 bis)
Copie: D. Cl. Estiennot, Antiq. benedict. Petrag., ms. latin vol. 12759, fol. 239, Bibliothèque nationale Paris.
Version Bullarium Cluniacensis :
Urbanus episcopus servus servorum Dei dilecto filio Ademaro abbati Lemovicensis coenobii, quod in honore beati Martialis aedificatum est, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum. Ad sollicitudinem ac benignitatem apostolicae sedis pertinet, et religionem augere, et religiosis locis sive personis auxilium suae protectionis impendere. Quamobrem dilectioni tuae, fili in Christo charissime Ademare abbas, non minimum gratulamur, quod in beati Martialis apud Lemovicas monasterio per te potissimum, praecepto scilicet atque industria reverendissimi Hugonis Cluniacensis abbatis, religionis status largiente Domino instauratus est. Quam instaurationem per beati et apostolici confessoris Martialis merita augeri et provehi cupientes, per praesentis decreti paginam stabilimus locum ipsum, sicut hodie est, et sicut ab episcopo atque canonicis Lemovicensis ecclesiae noscitur institutum, semper sub disciplina, dispositione, et custodia Cluniacensis abbatis persistere; et ut obeunte abbate nullus ibi qualibet subreptionis astutia, vel violentia praeponatur, nisi quem praefatus Clunicacensis abbas illic, vel successores ejus et secundum Dei timorem elegerint. Quia vero disponente Domino et sancti ejus dignatione factum est, ut per nos ipsos ejus tumulum visitare, et loci ipsius ecclesiam in honore sancti Salvatoris confectae meruetimus; nos pro ejusdem confessoris apostolici devotione, et reverendissimi confratris nostri Hugonis abbatis dilectione, pro tuae etiam religionis petitione, et monasterium ipsum, et quaecumque ipsius sunt, sub tutela apostolicae sedis perpetuo confovenda suscipimus. In quibus haec propriis nominibus duximus exprimenda. In Lemovicensi pago, monasterium Sanctae Valeriae, S. Valerici, Sanctae Mariae quae vocatur Subterranea. Capellam de Buxo. Ecclesias de Valera, videlicet S. Sulpicii, S. Mariae, S. Marci M., ecclesias S. Martialis de Rociaco, S. Mariae de Claravalle. Apud Pairac, ecclesias S. Martini, et S. Dionysii. S. Dionysii de Murs. S. Mariae de Roera. S. Petri de Parozol. S. Silvani de Castel. Sancti Martialis de Rot. S. Martialis de Roser. S. Petri de Verno. S. Alpiniani de Tarne. S. Martialis de Mananc. Abbatiam S. Petri Vosiensis. Monasterium S. Petri de Arnaco. Capellam de Colrec, et de Monzac. Ecclesias de Syrac. S. Mariae Magdalenae de Quadris. S. Martialis de Cosei. Capellam S. Michaelis, quae dicitur Anteana, et castellum vestro monasterio circumsitum, cum universis pertinentiis, sicut illud religiosus imperator Ludovicus beato Martiali tradidisse cognoscitur. In Sanctonensi, monasterium S. Martialis apud castrum Colesium. S. Petri de Monte Andro. S. Martini de Saliono. S. Salvatoris, quae dicitur Vitae aeterna. S. Petri de Anesio. Ecclesiam de Doaz. In Arvernensi, ecclesiam S. Martini de Vernoil. In Bituricensi, monasterium S. Martialis apud Rofiacum. Ecclesiam S. Leodegarii de Malvera, et S. Martialis de Duno. In Pictavensi, apud castrum Mommordo, ecclesiam S. Martini de Monzac, et juxta castellum novam beati Marcelli ecclesiam. In Ruthenensi, ecclesias de Teuciac. S. Mariae de Panosa. S. Martialis de Rivo Petroso. In Biterrensi, ecclesias de Laurenc, et de Pennoloc. In Narbonensi, ecclesiam S. Cassiani. In Petragoricensi, monasterium S. Martialis apud Palnatum. In Engolismensi, ecclesiam S. Martialis de Multone, et de Cantrazac et capellam in Silva Biarga, et aliam in Bosconigreto, et S. Hilarii in castello de Roca. In Burdegalensi, ecclesias S. Petri de Tortirac, et de Fornel, et de Petraficta. In Diensi, ecclesias S. Mariae de Sermea, et de Soant, cum pertinentiis et appendiciis suis. Quaecumque praterea in praesenti vestrum coenobium juste possidet, sive in futurum juste atque canonice poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere pertubare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Lemovicensis episcopi reverentia; siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit; alioquin quamdiu forte, quod absit, Lemovicensis ecclesia catholico pastore caruerit, vobis vestrisque successoribus liceat, ordinationum, sive consecrationum quarumlibet gratia catholicum, quem malueritis, adire, et ab eo quae sunt opportuna suscipere. Item constituimus, ut secundum antiquae consuetudinis modum, absente episcopo, beati Martialis abbas praecipue cum majoribus canonicis Lemovicensi ecclesiae curam gerat, et episcopalis electio ex ejus potissimum arbitrio disponatur. Praesente quoque episcopo non sine ejusdem abbatis consilio graviora ipsius ecclesiae negotia peragantur. Hoc quoque praesenti capitulo subjungimus, ne pro communi parochiae delicto interdicto, excommunicationive subdatur, sic tamen ut excommunicari illic vel interdicti nequaquam ad divina officia admittantur. Si qua sane ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo, tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri redemptoris Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.
Datum Sanctonis, per manum Johannis S.R.E. diaconi cardinalis, secundo idus aprilis indictione IV, Incarnationis Dominicae anno M.XC.VII, pontificatus autem domni Urbani secundi papae IX.
Version patrologie latine de Migne.
A la date du 12 avril 1098
CLXXXIX
Bulla pro monasterio Sancti Martialis
Lemovicensis.
Urbanus episcopus, servus servorum Dei, dilecto
filio Ademaro, abbati Lemovicensis coenobii quod in honore beati Martialis
aedificatum est ejusque succoribus regulariter substituendis in perpetuum.
Ad sollicitudinem ac benignitatem apostolicae sedis pertinet et religionem augere et religiosis locis sive personis auxilium suae protectionis impendere. Quamobrem devotioni tuae, fili in Christo charissime Ademare abbas, non minimum gratulamur quod in Beati Martialis apud Lemovicas monasterio per te potissimum, praecepto scilicet atque industria reverentissimi Hugonis Cluniacensis abbatis, religionis status largiente Domino instauratus est. Quam instaurationem per beati et apostolici confessoris Martialis merita augeri et provehi cupientes, per praesentis decreti paginam stabilimus locum ipsum sicut hodie est, et sicut ab episcopo atque canonicis Lemovicensis ecclesiae noscitur institutum, semper sub disciplina, dispositione et custodia Cluniacensis abbatis persistere, et ut obeunte abbate nullus ibi qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur nisi quem praefatus Cluniacensis abbas illic vel successores ejus secundum Dei timorem elegerint. Quia vero disponente Domino et sancti ejus confessoris dignatione factum est ut per nos ipsos ejus tumulum visitare et loci ipsius ecclesiam in honore sancti Salvatoris consecrare meruerimus, nos pro ejusdem confessoris apostolici devotione et reverentissimi confratris nostri Hugonis abbatis dilectione, pro tuae etiam religionis petitione, et monasterium ipsum et quaecunque ipsius sunt sub tutela apostolicae sedis perpetuo confovenda suscipimus; in quibus haec propriis nominibus duximus exprimenda. In Lemovicensi pago monasterium Sanctae Valeriae, Sancti Valerici, Sanctae Mariae, quae vocatur Subterranea, capellam de Buxo, ecclesias de Valera, videlicet Sancti Sulpitii, Sanctae Mariae, Sancti Martini, ecclesiam Sancti Martialis de Rociaco, Sanctae Mariae de Claravalle, apud Pairac ecclesias Sancti Martini et Sancti Dionysii, item Sancti Dionysii de Murs, Sanctae Mariae de Roera, Sancti Petri de Parazol, Sancti Silvani de Castel, Sancti Martialis de Rot, Sancti Martialis de Roser, Sancti Petri de Vernol, Sancti Alpiniani de Tarne, Sancti Martialis de Manave, abbatiam Sancti Petri Vosiensis, monasterium Sancti Pardulfi de Arnaco, capellas de Colret et de Monzac, ecclesiam de Sirac, Sanctae Mariae Magdalenae de Quadris, Sancti Martialis de Cosei, capellam Sancti Michaelis quae dicitur Anteana, et castellum vestro monasterio circumsitum cum universis pertinentiis suis, sicut illud religiosus imperator Hlodouvicus beato Martialis tradidisse cognoscitur. In Santonensi monasterium Sancti Martialis apud castrum Colesium, Sancti Petri de Monte Andro, Sancti Martini de Saliono, Sancti Salvatoris, quae dicitur Vita aeterna, Sancti Petri de Anesio, ecclesiam de Doaz. In Arvenensi ecclesiam Sancti Martini de Vernojol. In Bituricensi monasterium Sancti Martialis apud Rosiacum, ecclesiam Sancti Leodegarii de Malvera, Sancti Martialis de Duno. In Pictaviensi apud castrum Monmorde ecclesiam Sancti Martini de Monzac, et juxta castellum novum beati Martialis ecclesiam. In Rutenensi ecclesiam de Teuciac, Sanctae Mariae de Panesa, Sancti Martialis de Rivo petroso. In Biterrensi ecclesias de Laurenc et de Paimolo. In Narbonensi ecclesiam Sancti Cassiani. In Petrogoricensi monasterium Sancti Martialis apud Palnatum. In Engolismensi ecclesiam Sancti Martialis de Multene et de Cantrazac, et capellam in silve Biarga, et aliam in bosco Nigreto, et Sancti Hilarii in castello de Roca. In Burdegalensi ecclesias Sancti Petri de Tortirac et de Fornel et de Petraficta. In Diensi ecclesias Sanctae Mariae de Sermea et de Soant cum pertinentiis et appendiciis suis. Quaecunque praeterea in presenti vestrum coenobium juste possidet, sive in futurum juste atque canonice poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant.
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt usibus omnimodis profutura. Salva Lemovicensis episcopi canonica reverentia, siquidem catholicus fuerit et gratiam et communionem apostolicae sedis habuerit. Alioquin quandiu forte, quod absit, Lemovicensis ecclesia pastore caruerit, vobis vestrisque successoribus liceat ordinationum sive consecrationum quarumlibet gratia catholicum quem malueritis episcopum adire et ab eo quae sunt opportuna suscipere. Item constituimus ut secundum antiquae consuetudinis modum, absente episcopo, Beati Martialis abbas praecipue cum majoribus canonicis Lemovicensis ecclesiae curam gerat, et episcopalis electio ex ejus potissimum arbitrio disponatur. Praesente quoque episcopo, non sine ejusdem abbatis consilio graviora ipsius ecclesiae negotia peragantur. Hoc quoque praesenti capitulo subjungimus ne pro communi parochiae interdicto vel excommunicatione monasterium vestrum interdicto excommunicationive subdatur, ut tamen excommunicati illic vel interdicti nequaquam ad divina officia admittantur. Si qua sane ecclesiastica saecularisce persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissime corpore ac sanguine Dei et Domini nostri redemptoris Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.
Datum Sanctonis per manum Joannis, sanctae Romanae ecclesiae diaconi cardinalis, II idus aprilis, indictione IV, anno Dominicae Incarnationis MXCVII, pontificatus autem domni Urbani secundi papae IX.