13 décembre 1157

Adrien IV met l’abbaye Saint-Robert de la Chaise-Dieu sous la protection apostolique, et confirme tous ses droits et biens, sous un besant d’or à payer annuellement à la Curie.

Mention de Brantôme.

Référence : Jaffé-Loewenfeld, 10315

Monasterium Casae-dei protegendum suscipit, ejusque possessiones et privilegia confirmat, petente Jordano abbate. Bulla francogallice reddita legitur in Mem. de l'acad. de Clermont-Ferrand, XIX, 88 ;

Mon. pont. Arverniae, p. 236 ; Pflugk-Harttung, Iter, p. 258 : « Cum omnibus ». — « La demande provenant d'une pieuse volonte » (« Piae postulatio voluntatis »).

Edition : Acta pontificum romanorum inedita, III, Urkunden der papste vom jahre c. 590 bis zum jahre 1197, J. v. Pflugk-Harttung, 1886 (N. 174).

Copie : Archivio di Stato à Milan.

Adrianus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Jordano, venerabilis monasterii Case Dei abbati, ejusque fratribus, tam presentibus quam futuris, (canonice) substituendis, in perpetuum. Cum omnibus catholice ecclesie filiis debitores ex injuncto nobis a Deo apostolatus officio existamus, illis enim locis atque personis propensiori nos convenit caritatis studio imminere, quos in vere religionis habitu(m) omnipotenti Deo militare cognoscimus et ad sedem apostolicam noscuntur spetialius pertinere. Dignum namque et honestati conveniens esse cognoscitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen, disponente Domino, assumpti sumus, eis et a pravorum hominum nequitia tueamur et beati Petri atque sacrosancte Romane ecclesie (auctoritate) muniamus. Eapropter, dilecti domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et predecessorum nostrorum, felicis memorie Leonis noni, Alexandri, Urbani, Pascalis, Calixti, et Eugenii, Romanorum pontificum, vestigiis inherentes, beati Roberti monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. Statuentes, ut quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium in presentiarum juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, prestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : abbatiam videlicet Sancti Siccarii Brantosmensis, abbatiam Fraxinorensem et abbatiam Sancti Syxti apud Placentiam, abbatiam sancti Marini Papiensis cum omnibus pertinentiis suis, Sancti Quirici secus Lucam cum ecclesia Sancti Viliani montis Pisani, alias quoque ecclesias vel abbatias sive possessiones ex episcoporum vobis donatione concessas, quas quilibet ex laicorum dono prius tenuisse calumniantur, vobis penitus tamquam ex justiori acquisitione manere sanccimus, nisi eas canonica id est tricenaria (possessione ?) possedisse vel episcopali dono habuisse constiterit aut idoneis testibus aut legalibus scriptis. Preterea suscipientes vos in spetiales Romane ecclesie filios, eo vos sedis apostolice patrocinio per decreti presentis paginam communimus et in legitimum sempiternum statuimus, ut de cetero nulli archiepiscopo vel episcopo liceat, super cenobium vel abbatem aut ejusdem cenobii conventum excommunicationis vel interdictionis manum extendere, set in beati Petri et ejus vicariorum manu(m) semper quieti ac liberi per omnipotentis Dei gratiam maneatis. Digne vero petentibus, qui pro suorum scelerum venia prefati monasterii limina expetierint, ipsum intrare et illic domino sua concedimus vota persolvere; a conjugiis etiam liberos ad monachatum admitti, sine episcoporum contradictione concedimus. Hoc quoque capitulo presenti subjungimus, ut in communi interdicto liceat, fratribus vestris, qui per ecclesias commorantur, clausis januis, non pulsatis tintinnabulis nisi in majori monasterio divina officia celebrare, ita tamen, ut nec excommunicatos nec interdictos admittant. Ad hec adicientes statuimus, ut nulli fas sit, in parrochia vestra novum oratorium absque vestro et diocesani episcopi assensu construere, nec aliquis abbas vel cujuslibet ecclesie prior monachos, de claustro vestro fugientes, suscipiendi vobis invitis aut retinendi habeat facultatem. Preterea liceat vobis, in ecclesiis vestris sacerdotes eligere et electos diocesano episcopo presentare; quibus, si idonei fuerint, episcopus curam animarum committat, et de plebis quidem cura eidem episcopo, de temporalibus autem vobis absque contradictione debeant respondere. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat, supradictum monasterium temere ... usibus omnimodis profutura, salva nimirum apostolice sedis auctoritate. Ad indicium autem hujus a sede apostolica percepte libertatis bizantium unum nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Si qua igitur ... Cunctis autem ... inveniant. Amen. Amen. Amen.

Ego Adrianus catholice ecclesie episcopus ss.

Ego Himarus Tuscu(lanu)s episcopus ss.

Ego Gregorius Sabinensis episcopus ss.

Ego Hubaldus presbiter cardinalis tit. Sancte Praxedis ss.

Ego Hubaldus presbiter cardinalis tit. Sancte Crucis in Jerusalem ss.

Ego Octavianus presbiter cardinalis tit. Sante Cecilie ss.

Ego Gerardus presbiter cardinalis tit. Sancti Stephani in Celio monte ss.

Ego Johannes presbiter cardinalis Sanctorum Johannis et Pauli tit. Pamachii ss.

Ego Odo diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum aureum ss.

Ego Iacinctus diaconus cardinalis Sancte Marie in Cosmydin ss.

Ego Guido diaconus cardinalis Sancte Marie in Porticu ss.

Ego Boso diaconus cardinalis Sanctorum Cosme et Damiani ss.

Datum Laterani, per manus Ro(t)landi, sancte Romane (ecclesie) presbiteri cardinalis et cancellarii, idus decembris, indictione VI, Incarnationis Dominice anno MCLVII, pontificatus vero domni Adriani pape IIII, anno (IV).