11 mai 1169

Alexandre III confirme les privilèges et possessions de Saint-Sernin de Toulouse.

Mention de Saint-Avit et Saint-Cyprien.

Edition : C. Douais, Cartulaire de l'abbaye Saint-Sernin de Toulouse (844-1200), appendice I, p. 473 et suiv., bulle n° 7, 1887

Original : Bulla in originali in Archives de la Haute-Garonne, fonds de Saint-Sernin, liasse III, titre 7^e, Plomb.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Hugoni, abbati ecclesie Sancti Saturnini que in burgo Tolosano sita est, ejusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis, in perpetuum. Apostolici moderaminis clementie convenit religiosos diligere, et eorum loca pia protectione munire. Dignum namque et honestati conveniens esse cognoscitur ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et a pravorum hominum nequitia tueamur, et apostolice sedis patrocinio foveamus. Ea propter, dilecti in Domino filii vestris justis postulationibus clementer annuimus, et predecessorum nostrorum felicis memorie Urbani, Paschalis, Gelasii et Innocentii, Romanorum pontificum, vestigiis inherentes, prefatam ecclesiam Sancti Saturnini in qua divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes ut ordo canonicus qui secundum Deum et beati Augustini regulam in eadem ecclesia institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia inpresentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum , largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, procurante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis locum ipsum in quo prefata ecclesia sita est, cum omnibus pertinentiis suis; ecclesiam de Artaxona; abbatias Sancti Aviti et Sancti Cipriani; ecclesiam Sancte Marie de Landarror; ecclesiam Sancti Georgii; ecclesiam de Laouag; ecclesiam de Blaniaco; ecclesiam de Mascarano ecclesiam Sancti Saturnini de Tauro; ecclesiam Sancti Quintini; ecclesiam Sancti Saturnini de Poliaco; ecclesiam Sancte Marie de Martiribus; Sanctam Constantiam; capellam de Savarduno; ecclesiam de Baion; ecclesiam de Lisag; ecclesiam Sancte Marie de Asnach; ecclesiam de Cellis; ecclesiam Sancti Petri de Livrach; locum Sancti Salvatoris cum capella et ceteris appendiciis; ecclesiam Sancti Anatholii; ecclesiam Sancti Martini, cum capellania de Phano Jovis; ecclesiam de Petra Pertusa; ecclesiam de Venzano; ecclesiam de Cirzans; ecclesiam de Sancto Juliano; ecclesiam de Sonnach; ecclesiam de Pontins; ecclesiam de Honosde; ecclesiam de Mercus; ecclesiam de Roilons; ecclesiam de Justareth; ecclesiam Sancti Petri de Valeriis; ecclesiam Sancti Benedicti de Taurins; ecclesiam de Merglos; ecclesiam Sancti Johannis, cum hospitali Sancti Ramundi; et omnes ecclesias de Seger et de Sahos cum omnibus ad eas pertinentibus. Porro abbatie, decanie, sacristie, operis ecclesie, capitiscole et cetera ecclesie vestre bona, oblationes altaris et ecclesie archidiaconatus dignitatem, et censum ipsius archidiaconatus, videlicet quadraginta solidos et decem et octo, de illa parte archidiaconatus quam milites violenter tenere consueverant, tertiam partem omnium oblationum et justitiarum ejusdem archidiaconatus, leddam etiam a festo Omnium Sanctorum usque ad festum sancti Saturnini, et censum quem episcopus in festivitate sancti Saturnini ex eadem ecclesia accipere solitus erat, sicut Amelius, episcopus, ecclesie vestre legitime concessit, vobis et eidem ecclesie nichilominus confirmamus; cimiterium similiter, sicut in episcopi et canonicorum Sancti Stephani cirografo continetur. Candelas cereas quas Raimundus Tolosanus comes, in ecclesie dedicatione, felicis memorie predecessore nostro presente Urbano papa, abdicavit, ne quis ulterius exigat interdicimus.

Prohibemus etiam ne quis ejusdem ecclesie claustrum violenter irrumpat aut infra id rapinam aut injuriam audeat cuiquam irrogare. Nec alicui liceat eum qui illic hodie habetur statum ordinis nisi in rnelius commutare. Nec post professionem canonicorum cuiquam facultas sit, aut proprium habere, aut sine abbatis vel congregationis licentia de claustro discedere; quod si discesserit, et commonitus redire contempserit, abbatis intersit, si oportunum viderit, ubilibet a suis officiis interdicere interdictum vero episcoporum vel abbatum, sine ipsius permissione nullus absolvat. Ad hec interdicimus, ne quis in parrochia vestra ecclesiam vel oratorium novum contra voluntatem vestram edificare presumat salvis privilegiis Romane ecclesie fratribus militie templi et hospitalis Jerosolimitani indultis. Sancimus preterea ut nemini liceat ecclesiam vestram interdicto supponere, aut in fratres vestros aliquam sententiam promulgare, nisi de mandato Romani pontificis, aut a legato ipsius ab ejus latere destinato. Cum autem commune interdictum terre fuerit, liberum sit vobis, clausis januis exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, de missa voce divina officia celebrare. Si qui sane clerici, cum episcoporum suorum licentia, conversionis gratia locum ipsum adierint, abbati liberum sit preter episcopi Tolosani contradictionem recipere ut nulla eis erga suum abbatem inobedientie causa et superbiae relinquatur. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a dyocesano suscipiatis episcopo, si quidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem sedis apostolice habuerit, et ea gratis et absque aliqua pravitate vobis voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis catholicum quemcumque malueritis adire antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et beati Augustini regulam, nullius contradictione obstante, providerint eligendum qui nimirum romano pontifici presentetur et, si idoneus fuerit, ab eodem benedicatur. Decernimus ergo ut nulli episcopo nec alicui omnino hominum liceat locum vestrum temere perturbare, gravare, aut possessiones vestras auferre, retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare. Sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Ad indicium autem hujus a sede apostolica percepte protectionis, decem solidos Pictaviensis monete veteris nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona, hanc nostre constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.

Circulus Stus Petrus. Stus Paulus. Monogr. Bene valete.

Alexander papa III. -|- Vias tuas, Domine, demonstra michi.

Ego Alexander, catholice ecclesie episcopus, subscripsi.

-|- Ego Hubaldus, presbiter cardinalis tituli Sancte Crucis in Jerusalem, subcripsi.

-|- Ego Johannes, presbiter cardinalis Sanctorum Johannis et Pauli tituli Pamachii, subscripsi.

-|- Ego Boso, presbiter cardinalis Sancte Pudentiane tituli Pastoris, subscripsi.

-|- Ego Hubaldus, Hostiensis episcopus, subsscripsi.

-|- Ego Bernardus, Portuensis et Sancte Rufine episcopus, subscripsi.

-|- Ego Iacintus, diaconus cardinalis Sancte Marie in Cosmydyn, subscripsi.

-|- Ego Ardicio, diaconus cardina lis Sancti Theodori, subscripsi.

-|- Ego Cinthyus, diaconus cardinalis Sancti Adriani, subscripsi.

-|- Ego Hugo, diaconus cardinalis Sancti Eustachii juxta templum Agrippe, subscripsi.

-|- Ego Vitellus, diaconus cardinalis Sanctorum Sergii et Bachi, subscripsi.

Datum Benevent., per manum Gerardi sancte Romane ecclesie notarii, V idus maii, indictione II, Incarnationis Dominice anno M°.C.LX.VIIII°, pontificatus vero domini Alexandri pape III anno decimo.