30 mars 1175

Le pape Alexandre III confirme les possessions et privilèges de l’abbaye de Saint-Sernin de Toulouse.

Mention de Saint-Avit et Saint-Cyprien.

Edition : C. Douais, Cartulaire de l'abbaye Saint-Sernin de Toulouse (844-1200), appendice I, p. 473 et suiv., bulle n° 9, 1887

Original : Bulla in originali in Archives de la Haute-Garonne, fonds de Saint-Sernin, liasse III, titre 8^e, Plomb.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Pontio, abbati ecclesie Sancti Saturnini que in burgo Tolosano sita est, ejusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis, in perpetuum. Apostolici moderaminis clementie convenit viros religiosos diligere, et eorum loca pia protectione munire. Dignum namque et honestati conveniens esse dinoscitur, ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus eas et a pravorum hominum nequitia tueamur et apostolice sedis patrocinio foveamus. Ea propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et predecessorum nostrorum felicis memorie Urbani, Pascalis, Gelasii et Innocentii, Romanorum pontificum, vestigiis inherentes, prefatam ecclesiam Sancti Saturnini, in qua divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis si quidem statuentes, ut ordo canonicus qui secundum Deum et beati Augustini regulam in eadem ecclesia institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia inpresentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis locum ipsum in quo ecclesia prefata sita est, cum omnibus pertinentiis suis; ecclesiam de Artaxona; abbatias Sancti Aviti et Sancti Cipriani, quarum priores et canonici obedientiam abbati vestro promittant et professionem faciant, sicut ab antiquo usque nunc est observatum; ecclesiam Sancte Marie de Landarror; ecclesiam Sancti Georgii; ecclesiam de Leonac; ecclesiam de Blaniaco; ecclesiam de Mascarano; ecclesiam Sancti Saturnini de Tauro; ecclesiam Sancti Quintini; ecclesiam Sancti Saturnini de Poliac; ecclesiam Sancte Marie de Martiribus; Sanctam Constantiam; capellam de Savardum; ecclesiam de Baion; ecclesiam de Lisag; ecclesiam Sancte Marie de Asnac; ecclesiam de Cellis; ecclesiam Sancti Petri de Livrach; locum Sancti Salvatoris, cum capella et ceteris apendiciis; ecclesiam Sancti Anatholii; ecclesiam Sancti Martini, cum capella de Phano Jovis; ecclesiam de Petra Pertusa; ecclesiam de Venzano; ecclesiam de Cirzans; ecclesiam de Sancto Juliano; ecclesiam de Sonnach; ecclesiam de Pontinz; ecclesiam de Honosde; ecclesiam de Mercus; ecclesiam de Roilons; ecclesiam de Justareth; ecclesiam Sancti Petri de Valeriis; ecclesiam Sancti Benedicti de Taurins; ecclesiam de Merglos; ecclesiam Sancti Johannis, cum hospitali Sancti Raimundi; et omnes ecclesias de Seger et de Sehos; ecclesiam de Cugolor; ecclesiam de Vilamol; ecclesiam de Lobervila; ecclesiam Sancte Marie de Donzach; ecclesiam de Berinas; ecclesiam de Alma; ecclesiam de Glisolas; ecclesiam Sancti Medardi de Fenoleth; ecclesiam de Castilo; ecclesiam de Vilago; ecclesiam de Leus; ecclesiam de Leirac; ecclesiam de Monmazalger; ecclesiam Sancte Quiterie, cum omnibus ad eas pertinentibus. Porro abbatie, decanie, sacristie, operis ecclesie, capitiscole, et cetera ecclesie vestre bona oblationes altaris et ecclesie, archidiaconatus dignitatem et censum ipsius archidiaconatus, videlicet quadraginta solidos et decem et octo de illa parte archidiaconatus quam milites violenter tenere consueverant, tertiam partem omnium obventionum, oblationum et justitiarum ejusdem archidiaconatus, leddam etiam a festo Omnium Sanctorum usque ad festum sancti Saturnini, et censum quem episcopus Tolosanus a festivitate sancti Saturnini ex eadem ecclesia accipere solitus erat, sicut Amelius, episcopus, ecclesie vestre legitime concessit, vobis et eidem ecclesie nichilominus confirmamus, cimiterium similiter, sicut in episcopi et canonicorum Sancti Stephani cirographo continetur; candelas cereas quas Raimundus, Tolosanus comes, in ecclesie dedicatione, presente felicis memorie predecessore nostro Urbano papa, abdicavit, ne quis ulterius exigat interdicimus. Prohibemus etiam ne quis ejusdem ecclesie claustrum violenter irrumpat, aut infra id rapinam vel injuriam audeat cuiquam irrogare. Nec alicui liceat eum qui illic hodie habetur statum ordinis nisi in melius commutare. Nec post professionem canonicorum cuiquam facultas sit, aut proprium habere, aut sine abbatis vel congregationis licentia nisi strictioris religionis obtentu, de claustro discedere; discedentem vero nullus audeat retinere. Ad hec interdicimus ne quis in parrochia vestra contra voluntatem vestram, aut etiam in parrochiis ecclesiarum vestrarum, et precipue in archidiaconatu vestro, sine diocesani episcopi et vestro assensu, ecclesiam vel oratorium edificare presumat salvis privilegiis et authenticis scriptis Romane ecclesie templariis et hospitalariis indultis. Sancimus preterea ut nemini liceat ecclesiam vestram interdicto supponere, aut in fratres vestros aliquam sententiam promulgare, nisi de mandato Romani pontificis, vel legati ipsius ab ejus latere destinato. Cum autem commune interdictum terre fuerit, liberum sit vobis, clausis januis, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis demissa voce divina officia celebrare. Si qui sane clerici, cum episcoporum suorum licentia, conversionis gratia locum ipsum adierint, abbati liberum sit eos recipere, ut nulla eis erga suum abbatem inobedientie causa vel superbie relinquatur. Crisma vero, oleum sanctum consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi a diocesano suscipiatis episcopo, si quidem catholicus fuerit, et gratiam atque communionem sedis apostolice habuerit, et ea gratis et absque aliqua pravitate vobis voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis catholicum quemcumque malueritis adire antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et beati Augustini regulam, nullius contradictione obstante, providerint eligendum qui nimirum romano pontifici presentetur et, si idoneus fuerit, ab eodem benedicatur. Decernimus ergo ut nulli episcopo nec alicui omnino hominum liceat locum vestrum temere perturbare, gravare, aut possessiones vestras auferre, retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare. Sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Ad indicium autem hujus a sede apostolica percepte protectionis, decem solidos Pictaviensis monete veteris nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona, hanc nostre constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.

Circulus Stus Petrus. Stus Paulus. Monogr. Bene valete.

Alexander papa III. -|- Vias tuas, Domine, demonstra michi.

Ego Alexander, catholice ecclesie episcopus subscripsi.

-|- Ego Johannes, presbiter cardinalis Sanctorum Johannis et Pauli, tituli Pamachii, subscripsi.

-|- Ego Johannes, presbiter cardinalis tituli Sancte Anastasie, subscripsi.

-|- Ego Albertus, presbiter cardinalis Sancti Laurentii in Lucina, subscripsi.

-|- Ego Wus, tituli Sancti Petri ad vincula presbiter cardinalis, subscripsi.

-|- Ego Bosus, presb. card. Sancte Pudentiane tituli Pastoris, subscripsi.

-|- Ego Theodinus, presb. card. Sancti Vitalis tituli Vestine subscripsi.

-|- Ego Petrus, presb. card. tituli Sancte Susanne, subscripsi.

-|- Ego Hubaldus, Hostiensis episcopus, subscripsi.

-|- Ego Bernardus, Portuensis et Sancte Rufine episcopus, subscripsi.

-|- Ego Iac. diaconus cardin. Sancte Marie in Cosmidyn, subscripsi.

-|- Ego Cimthy. diac. card. Sancti Adriani, subscripsi.

-|- Ego Hugo, diac. card. Sancti Eustachii juxta templum Agrippe, subscripsi.

-|- Ego Laborans, diac. card. Sancte Marie in Porticu, subscripsi.

-|- Ego Rainerius, Sancti Georgii ad vellum aureum diaconus cardinalis, subscripsi.

Datum Anagnie per manum Gratiani, sancte Romane ecclesie subdiaconi et notarii, VIII kal. aprilis, indictione VIIII, Incarnationis Dominice anno M°.C°.LXXV°, pontificatus vero domni Alexandri pape III anno septimo decimo.