21 mars 1211

Référence: Potthast, n° 4200.

Hugone abbate ejusque fratribus petentibus monasterium S. Salvatoris Karoffensis ad exemplar Alexandri II etc. protegendum suscipit ac omnes ejus possessiones fuse enumeratas jubet illibatas permanere. XII kal. aprilis, anno 14°.

Edition: Etienne Baluze, Epistolarum Innocentii III, romani pontificis, libri undecim accedunt, tomus primus, 1682, Liber XIV epistola 18.

François Bosquet, 1635, liber 14, n° 183.

Edition: Migne, Patrologie latine, 1855, CCXVI, 392, n° 18.

Copie : D. Fonteneau, IV, 267, Bibliothèque de Poitiers.

Copie : http://guyenne.fr/ArchivesPerigord/Cartulaires/cartulaire_charroux.htm

Mention: http://www.guyenne.fr/archivesperigord/SHAP/T13_1886/Nontron_T13.htm

Mention: http://www.guyenne.fr/archivesperigord/SHAP/T48_1921/Abbayes_T48.htm

De confirmatione privilegiorum.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Hugoni abbati monasterii Sancti Salvatoris Karroffensis, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum.

Venerabilium locorum cura nos admonet de eorum perpetua securitate tractare, et quae pro ipsorum quiete recte statuta sunt cooperante Domino stabilire. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatum monasterium sancti Salvatoris, in quo divino estis obsequio mancipati, ad exemplar felicis recordationis Alexandri secundi, Urbani secundi, Calixti, Lucii secundi, Anastasii, et Alexandri tertii, praedecessorum nostrorum Romanorum pontificum, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes ut ordo monasticus qui secundum Deum et beati Benedicti regulam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea, quascunque possessiones, quaecumque bona idem monasterium in praesentarium juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant; in quibus haec propriis duximus vocabulis exprimenda. Locum ipsum in quo praefatum monasterium situm est cum omnibus pertinentiis suis, burgum videlicet ipsi coenobio adjacentem cum ecclesiis et parrochiis suis, ecclesiam de Aneis, de Plevilia, de Genuliaco, de Siuriaco, de Lubiliaco, sancti Martini Arsi, de Enerciaco cum terra de Podio calvo, ecclesias de Meleu, de Maslerant, de Marceliaco, de Bellomonte, de Argentunio, de Clareia, de Parisiaco, de Goia, de Chel, de Exactiis, de Malopresbytero, de castro Garnerii, de Solmeria cum Brenaco, de Siurim, de Benajas, de Loa, de Claromonte, de Belloloco, de Camboira, et de Adaco, ecclesias sancti Fermerii, sancti Maxentii, sanctae Mariae, et sanctae Sophiae de Niorto cum parrochia sua, sancti Leodegarii, sancti Cirici, sanctae Mariae de Cornu cum ecclesiis suis et parrochia, sancti Nicolai de Monte Maurilii, sancti Martini de Heremo, de Tursaco et de Basiano. In Lemovicensi episcopatu, monasterium castri Rupe Cavardi cum cimiterio et pertinentiis suis, monasterium sancti Angeli cum castro et ecclesiis sibi pertinentibus, ecclesias de Colongia, de Magnaco et de monasterio, et de Cella, ecclesiam sanctae Mariae de Tellicio cum appendenciis suis, de Oratorio, et de Asneriis, ecclesias sanctae Eulaliae et sancti Vincentii de sancto Germano, cum capella de Insula, castrum de Nuntronio et monasterium cum ecclesiis suis, oratorium sancti Laurentii de Tilia cum villis de Arbergiis, de Pollac, de Gaschonholas, de Brillac et de Campellis cum terris, vineis, decimis, redditibus, nemoribus, et aliis pertinentiis suis, oratorium sancti Nicolai de Aubis cum vineis, terris, pratis, molendinis et aliis pertinentiis suis. In Xantonensi diocesi ecclesiam de Jarniaco cum villa et aliis pertinentiis suis, ecclesias de Marviaco, de Claun, de Cadenaco, de Fornes, de Solunianes, de Cressiaco, de Colunes et de Avia, cum pertinentiis suis, ecclesias sanctae Columbae et sanctae Leverinae cum decimis, redditibus, et aliis pertinentiis suis, ecclesias de Macovilla, de Ribaniaco cum terris et aliis pertinentiis suis, ecclesias sancti Florentii, et sancti Bibiani cum omnibus pertinentiis suis. In episcopatu Petragoricensi, monasterium sancti Petri de Sorziaco, cum villa, terris, vineis, decimis, molendinis et aliis pertinentiis suis, ecclesiam sanctae Mariae de Moscidanio, cum decimis et aliis pertinentiis suis, ecclesiam sancti Medardi cum villa et aliis pertinentiis suis, ecclesiam sanctae Columbae cum pertinentiis suis, ecclesiam novam de Fractojoco, ecclesiam sanctae Mariae de Capella Fulcherii cum pertinentiis suis, ecclesias de Ladas et Sancti Praejecti de Faugas et de Paracollo cum villa et aliis pertinentiis suis, ecclesiam de Cosa cum altaribus et aliis pertinentiis suis. In diocesi Caturcensi, monasterium de Monte Pesato cum decimis et aliis pertinentiis suis, ecclesias de Bonoloco et de Misericordia Dei cum pertinentiis suis. In episcopatu Agennensi, ecclesiam de Vitraco cum appendiciis suis, ecclesias de Artaldo, de Margarola et de Bertinio cum pertinentiis suis. In Engolismensi diocesi, ecclesiam de Voerta cum villis, decimis et aliis pertinentiis suis, ecclesias de Fontaniliis, de Canumet, de Sargucoco, de Donazaco, de Suriaco monasterio et de Caleias cum pertinentiis suis. In Burdegalensi diocesi, ecclesias de Tella, et de Ribaniaco cum pertinentiis suis. In Andegavensi diocesi, ecclesiam Sancti Saturmini cum appendiciis suis. In Belvacensi diocesi, ecclesiam de Fraxineto cum villa, terris, decimis, redditibus et altari suo de Oddonis curte et aliis pertinentiis suis, domum de Audecuria cum villa, vineis et aliis pertinentiis suis. In Remensi diocesi, ecclesiam de Villa dominica cum altari et aliis pertinentiis suis. In Morinensi diocesi, abbatiam quae dicitur Ham, statuentes ut abbatis qui in eodem loco successerit electio Karrofensis abbatis provisione consistat, quia ab ipso pene fundationis exordio Hamensis ecclesia Karroffensi monasterio oblata, Karroffensium fratrum studio et expensis excrevisse cognoscitur, abbatiam de Andria, ecclesiam de Beureria, cum terris, pratis et aliis pertinentiis suis, ecclesiam de Aloannia, cum villa, terris et aliis pertinentiis suis. In Anglia, in episcopatu Lincolniensi, monasterium de Dardunaco cum pertinentiis suis, ecclesias de Tantunaco, de Cantunaco, de Causso et de Canturbeio. In Bituricensi diocesi, ecclesiam sancti Vincentii de Monz cum villa, terris, molendinis et omnibus pertinentiis suis, ecclesiam de Monsterolo cum villa, pratis, molendinis et omnibus pertinentiis suis. In Claromontensi diocesi, castellum sancti Ivonii, abbatiam Uvodorensem, ecclesias de Cadilogio, de Morengia, de Nobiliaco, de Grossogilo, de Perusia, de Gadiniaco et de Plevis, cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam sancti Dionysii de Lascesas, ecclesiam sancti Petri de Noallac, ecclesias de Ambernac, unam beatae Mariae, alteram beati Petri, ecclesiam sancti Martini de Ambazac super fluvium Dronae, ecclesiam de Macovilla, et ecclesiam de Cella, cum omnibus pertinentiis suis. In Rothomagensi diocesi, ecclesiam sanctae Mariae de Alneto cum decimis et aliis pertinentiis suis. In Ambianensi diocesi, ecclesiam de Boaressia cum villa, terris, decimis, nemoribus et ecclesia sanctae Mariae de Formariis cum tertia parte decimarum totius parrochiae. Ad haec supradictorum patrum vestigiis insistentes, interdicimus ne diocesis ipsius episcopus, nisi ab abbate invitatus fuerit, in eodem monasterio missas publicas aut consecrationes vel ordinationes quaslibet agat, neque sanctiones (rationes) indicat, neque paratas vel mansionaticos exinde requirat, salva hospitalitatis gratia competenti. Liceat quoque vobis clericos et laicos liberos et absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere, et eos in vestro monasterio absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum, post factam in loco vestro professionem fas sit absque licentia abbatis sui, nisi obtentu arctioris religionis, discedere. Discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. In parrochialibus vero ecclesiis quas tenetis liceat vobis sacerdotes eligere et episcopis praesentare; quibus, si idonei fuerint, episcopi curam animarum committant, ita ut de plebis quidem cura ipsis, vobis vero pro temporalibus debeant respondere. Interdicimus etiam ne in altare ecclesiae vestrae, quod praedicti antecessoris nostri Urbani manibus consecratum est, secundum constitutionem ejus quisquam praeter apostolicae sedis pontificem vel ejus legatos excommunicationis vel interdictionis audeat proferre sententiam. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptione, astutia, seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et beati Benedicti regulam providerint eligendum; qui a diocesano episcopo benedicatur, siquidem gratiam et communionem apostolicae sedis habuerit, et si benedictionem gratis ac sine pravitate aliqua voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis pro benedictione eadem catholicum quem malueritis adire antistitem. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retiner, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen.

Datum Laterani, per manum Johannis sanctae Mariae in Cosmidin diaconi cardinalis sanctae Romanae Ecclesiae cancellarii, XII kal. Aprilis, indictione XIV, Incarnationis dominicae anno MCCX, pontificatus vero domini Innocentii Papae III anno XIV.

Version du cartulaire de Charroux.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Hugoni abbati monasterii sancti Salvatoris ejusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. Venerabilium locorum cura nos admonet de eorum perpetua securitate tractare, et que pro ipsorum quiete recte statuta sunt, cooperante Domino, stabilire. Eapropter, dilectissimi in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et prefatum monasterium sancti Salvatoris in quo divino estis obsequio mancipati, ad exemplar felicis recordationis Alexandri secundi, Urbani secundi, Callixti, Lucii secundi, Anastasii et Alexandri tertii^[2] predecessorum nostrorum Romanorum pontificum, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus. Imprimis siquidem statuentes ut ordo monasticus qui secundum Deum et beati Benedicti regulam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea, quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium in presentarium juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant; in quibus hec propriis duximus vocabulis exprimenda.

Locum ipsum in quo prefatum monasterium situm est cum omnibus pertinenciis suis, burgum videlicet ipsi cenobio adjacentem cum ecclesiis et parochiis suis, ecclesiam de Aneis, de Plevilla, de Genuliaco, de Sivriaco, de Lubiliaco, de Enerciaco cum terra de Podio Calvo, ecclesias de Meleu, de Maslerent, de Marceliaco, de Bellomonte, de Argentinno, de Clareia, de Parisiaco, de Goia, de Chel, de Exantis, de Malopresbytero, de castro Garnerii, de Solmeria cum Brenaco, de Suirim, de Benaias, de Loa, de Claromonte, de Belloloco, de Camboira, de Adaco, ecclesias sancti Fermerii, sancti Maxentii, sancte Marie et sancte Sophie de Niortho cum parochia sua, sancti Leodegarii, sancti Cyrici, cancte Marie de Coruim cum ecclesiis suis et parochia, sancti Nicholai de Monte Maurilii, sancti Martini Arsi, sancti Martini de Heremo, de Tursaco et de Basiano.

In Lemovicensi episcopatu, monasterium castri Rupecavardi cum cimiterio et pertinenciis suis, monasterium sancti Angeli cum castro et ecclesiis sibi pertinentibus, ecclesias de Colongia, de Magnaco et de monasterio de Cella, ecclesiam sancte Marie de Tellicio cum appendenciis suis, de Oratorio et de Asneriis, ecclesias sancte Eulalie et sancti Vincenti de sancto Germano cum capella de Insula, castrum de Nuntronio et monasterium cum ecclesiis suis, oratorium sancti Laurentii de Tilia cum villis de Arbegiis, de Polac, de Guastonholas, de Brilhac et de Capellis cum terris, vineis, decimis, redditibus, nemoribus, et aliis pertinenciis suis, oratorium sancti Nicholai de Aubis cum vineis, pratis, molendinis et aliis pertinenciis suis.

In Xanctonensi diocesi ecclesiam de Gerniaco cum villa et aliis pertinenciis suis, ecclesias de Marinaco, de Clavin, de Cadenaco, de Fornes, de Solumanes, de Cressiaco, de Cobrives et de Alia, ecclesiam sancte Columbe et sancte Levernie cum decimis, redditibus, et aliis pertinenciis suis, ecclesias de Macovilla, de Ribaniaco cum terris et aliis pertinenciis suis, ecclesias sancti Florentii, sancti Bibiani cum omnibus pertinenciis suis.

In episcopatu Petragoricensi, ecclesiam sancti Petri de Sorciaco, cum villa, terris, vineis, decimis, molendinis et aliis pertinenciis suis, ecclesiam sancte Marie de Mosldanio, cum decimis et aliis pertinenciis suis, ecclesiam sancti Medardi cum villa et aliis pertinenciis suis, ecclesiam sancte Columbe cum pertinenciis suis, ecclesiam novam de Fracto joco, ecclesiam sancte Marie de Capella Fulgerii cum pertinenciis suis, ecclesia de Ladas et Sancti Projecti de Faugerias et de Paracollo cum villa et aliis pertinenciis suis, ecclesiam de Cosa cum altaribus et aliis pertinenciis suis.

In diocesi Caturcensi, monasterium de Montepesato cum decimis et aliis pertinenciis suis, ecclesias de Bono loco et Misericordia Dei cum pertinenciis suis.

In episcopatu Agennensi, ecclesiam de Vitraco cum appendiciis suis, ecclesias de Arcaldo, de Margarona et de Vertino cum pertinenciis suis.

In Engolismensi diocesi, ecclesiam de Voerta cum villis, decimis et aliis pertinenciis suis, ecclesias de Fontaniliis, de Camunet, de Sargnerco, de Donazaco, de Sivraco monasterio et de Callias cum pertinenciis suis.

In Burdegalensi diocesi, ecclesias de Tilla, de Ribaniaco cum pertinenciis suis.

In Andegavensi diocesi, ecclesiam Sanci Saturmi (sic) cum appendiciis suis.

In Belvacensi diocesi, ecclesiam de Fraxineto cum villa, terris, decimis, reditibus et altari de Odonis curte et aliis pertinenciis, domum de Audecuria cum villa et vineis et aliis pertinenciis suis, ecclesiam de Boazeza cum villa, terris, decimis, nemoribus, et aliis pertinenciis suis.

In Remensi diocesi, ecclesiam de Villa dominica cum altari suo et aliis pertinenciis suis.

In Morinensi diocesi, abbatiam que dicitur Ham, statuentes ut abbatis qui in eodem loco successerit electionem Karrofensis abbatis provisione consistat, quod ab ipso pene fundationis exordio Hamensis ecclesia monasterio Karrofensi oblata, Karrofensium fratrum studio expensis excrevisse cognoscitur, abbatiam de Andria, ecclesiam de Beureria cum terris, pratis et aliis pertinenciis suis, ecclesiam de Aloamma, cum villa, terris et aliis pertinenciis suis.

In Anglia, in episcopatu Lincolmensi, monasterium de Bardunaco cum pertinenciis suis, ecclesias de Tntunaco, de Cantunaco, de Causo et de Timturbeio.

In Bituricensi diocesi, ecclesiam de sancti Vincentii de Monz cum villa, terris, molendinis et omnibus pertinenciis suis, ecclesiam de Monsterolo cum villa, pratis, molendinis et aliis pertinenciis suis.

In Claromontensi diocesi, castellum sancti Yvonii, abbatiam Uticiodorensem, ecclesias de Cadilogio, de Molenregia, de Nobiliaco, de Grossogillo, de Perusia, de Gadiniaco et de Plevix cum omnibus pertinenciis suis, ecclesiam sancti Dionysii de Lastesas, ecclesiam sancti Petri de Noalac, ecclesias de Ambernac, unam beate Marie, alteram beati Petri, ecclesiam sancti Martini de Amberac super fluvium Drone, ecclesiam de Macovilla, ecclesiam de Cella cum omnibus pertinenciis suis.

In Rothomagensi diocesi, ecclesiam sancte Marie de Alneto cum decimis et aliis pertinenciis suis.

In Ambianensi diocesi, ecclesiam de Boaressia cum villa, terris de cujus nemoribus (sic) et ecclesiam sancte Marie de Formariis cum tercia parte decimarum totius parochie.

Ad hec supradictorum patrum vestigiis insistentes, interdicimus ne diocesis ipsius episcopus nisi ab abbate invitatus fuerit, in eodem monasterio missas publicas aut consecrationes vel ordinationes quaslibet agat, neque sanctiones indicat, neque paratas vel mansionaticos exinde requirat, salva hospitalis gratia competenti. Liceat quoque vobis clericos et laïcos liberos et absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere, et in vestro monasterio absque contradictione retinere. Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum, post factam in loco vestro professionem, fas sit absque licentia abbatis sui nisi obtenetu arctioris religionis discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. In parochialibus vero ecclesiis quas tenetis, liceat vobis sacerdotes eligere et episcopis praesentare quibus si idonei fuerint, episcopi curam animarum committant, ita ut de plebis quidem cura ipsis, vobis vero pro temporalibus debeant respondere. Interdicimus etiam ne in altare ecclesie vestre, quod predicti antecessoris nostri Urbani manibus consecratum est, secundum constitutionem ejus legatos excommunicationis vel interdictionis audeat proferre sententiam. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptione, astutia, seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et beati Benedicti regulam providerint eligendum, qui a diocesano episcopo benedicatur, si quidem gratiam et communionem apostolice sedis habuerit, et si benedictionem gratis ac sine pravitate aliqua voluerit exhibere, alioquin liceat vobis pro benedictione eadem catholicum quem malueritis adire antisitem. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retiner, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Si quis igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen.

Datum Lateran, per manum Johannis sancte Marie in Cosmedin diaconi cardinalis sancte Romane Ecclesie cancellarii, duodecimo kal. Aprilis, indictione decima quarta, Incarnationis dominice anno millesimo ducentesimo decimo, pontificatus vero domni Innocentii Pape tercii anno quarto decimo.