3 mai 1050

Privilège par lequel le pape Léon IX prend sous sa protection les droits et les biens de l’abbaye de Charroux (3 mai 1050).

On note le château de Nontron.

Référence : Jaffé-Loewenfeld, 4223 (3210)

Monasterii S. Salvatoris Carofensis patrocinium suscipit, possessionesque et jura confirmat, petente Hugone abbate. Anal. jur. pont. X. 330, Pflugk-Harttung, Acta I. 16.

Edition : Monasterii S. Salvatoris Carofensis patrocinium suscipit, possessionesque et jura confirmat, petente Hugone abbate. Anal. jur. pont., X, 330

Edition : Acta pontificum romanorum inedita, I, Urkunden der papste vom jahre 748 bis zum jahre 1198, J. v. Pflugk-Harttung, 1880-1881. (N. 21)

Edition : Cartulaire de Charroux, par D. P. de Monsabert, dans les Archives historiques du Poitou, vol. XXXIX, 1910

Copie : Collection Moreau, 24, fol. 169, Bibliothèque nationale Paris.

« Cette charte a été copiée sur un vidimus original du 23 novembre 1626. Ce vidimus a été fait non sur la bulle originale de Léon IX mais sur un petit registre, dans lequel était cette bulle avec quelques autres pièces des premiers tems de l'abbaye de Charroux. On ne doit donc pas être surpris, qu'il y ait beaucoup de fautes de copistes dans la charte vidimée. La même bulle se trouve encore dans un petit cartulaire en parchemin, conservé au trésor de la même abbaye, où la bulle originale n'est plus ».

Copie : http://guyenne.fr/ArchivesPerigord/Cartulaires/cartulaire_charroux.htm

Version J. v. Pflugk-Harttung.

Privilège par lequel le Pape Léon IX

prend sous sa protection les droits et les biens de l’abbaye de Charroux.

Leo episcopus, servus servorum Dei, Hugoni religioso abbati, ex monasterio sancti Salvatoris Karroffensis cenobii, suisque successoribus, perpetuam salutem.

Jam quia cunctis Dei ecclesiis Romana ecclesia obtinet dignitatem ac principatum, ideo decet eam pre universis largitate vigere, et tuitione libenti velle modis omnibus enitere. Quoniam cum propria quotidie larga manu ministrat ipsa petentibus, etiam largius movet sua aliis largire quibus est, poscentibus scilicet fidelibus. Itaque petistis a nobis qualiter vobis vestrisque successoribus per vos in monasterio prefato summi Salvatoris in Karroffo tuitionem privilegii faceremus et sub apostolica deffensione eidem pertinencia mitteremus. Quibus aures accomodantes, volumus et apostolica auctoritate expresse decernimus, sicut et antecessores nostri fecerunt vobis, ut cuncta que nunc legaliter possidet locus ipse, vel que a quibuscumque fidelibus tam regibus, quam sacerdotibus, vel aliis quibuslibet personis afferri vel donari ibidem contigerit, a presenti tempore et sine inquietudine in prefato monasterio precipimus conservari, et ea que ablata videntur, eidem loco restitantur. Id est: ecclesia sancti Sulpicii et cuncta que in ejus parrochia eidem loco sunt oblata; id est, aqua cui nomen est Karanta, silva Faia Morant. Ecclesia de Genulliaco, ecclesia de Messeum, et ecclesia de Loubilliaco cum terra de Podio Calvo et alia terra Anarsiaco, et ecclesia de Voherta, et ecclesia de Crissiaco, et ecclesia sancte Marie sanctique Florencii et cuncta que debentur ipsi loco in castro Norto vel in Alniensi pago. Item ecclesia de Columps, et ecclesia sancti Saturnini in pago Andegavo, et castrum Nuntronii, et castrum et monasterium sancti Angeli. Item ecclesia de Colungiis, et ecclesia de Pleux, ecclesia sancte Eulalie, et ecclesia de Fraxineto cum altare suo, et ecclesia sancti Martini. Item illa que in pago Arvernico habentur vel in circuita ejus, que quondam fuereant ablata eidem loco, et moderno tempore sunt restitua ipsi loco per Guillelmum principem Arvernorum et per filios ejus. Id est: castellum sancti Yvonii et quicquid ad ipsum pertinet, et ecclesia Cadiloio, et ecclesia Molangia et ecclesia Nobiliaca, et ecclesia Chrisogilo, et villa Perusia, ecclesia Gadiniacus, et omnia que in his ecclesiis pertinent et ea cuncta que deinceps fuerint comprobata de possessione ipsius monasterii Karroffensis fuisse.

Itemque statuimus ut, obeuntibus abbatibus, non alius ibi quacumque surrectionis actucia ordinetur, nisi quem consensus monachorum, per institutionem regule sancti Benedicti elegerit.

Hic eciam iungimus ut avariciam excludamus, nullus de regibus, nullus de sacerdotibus vel comitibus, pro se suppositamve personam de ordinatione ejusdem loci aut consecratione vel de quacumque comoditate spiritualis aut temporalis obsequii, quibuscumque causis illic pertinentibus, quicquam presumere vel affere, vel pravos usus imponere audeat, ne hac occasione ea que a fidelibus pie loco offeruntur vel etiam que oblata sunt consumantur, neque episcopus civitatis ipsius parochie, nisi ab abbate ipsius monasterii invitatus, ibidem publicas missas agat, neque sanctiones in eodem cenobio indicet, ne servorum Dei quies quoquomodo populari conventu valeat perturbari, neque paratas vel mansiones exinde presumat requirere, sed id sub apostolica deffensione illesum semper valeat permanere. Susceptio autem fidelium atque benefaciencium, quam jubet Apostolus cunctis exibendam, non modo ibidem non denegamus, sed etiam ut fiat suademus. Si quis suo sacerdotum vel secularium hanc conscriptionis nostre paginam agnoscens contra eam temptaverit, potestatis honorisque sui dignitate privatus, apostolico anathemate feriatur, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et nisi ea que ab illis ablata sunt restituerint, vel presumpta correxerint, vel digna penitencia illicite acta defleverint, a sacratissimo corpore domini ac redemptoris nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in eterno examine districte ulcioni subjaceat. Cunctis autem servantibus jus ejusdem loci sit pax domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bone operationis recipiant, et apud districtum judicem premium eterne pacis inveniant. Datum quinto nonas maii per manus Petri diachoni bibliothecarii et cancellis sancte apostolice sedis. Anno domni Leonis noni pape secundo, indictione tercia.

Autre version Anal. jur. pont., X, 33a.

Leo episcopus servus servorum Dei Hugoni, religioso abbati ex monasterio sancti Salvatoris Karroffensis cenobii, ejusque successoribus perpetuam salutem.

Jam quia cunctis Dei ecclesiis Romana ecclesia obtinet dignitatem ac principatum, ideo decet eam prae universis largitate vigere, et tuitione libenti velle modis omnibus enitere. Quoniam cum propria quotidie larga manu ministrat ipsa petentibus etiam largius monet, sua aliis largire, quibus est poscentibus, scilicet fidelibus. Itaque petistis a nobis qualiter vobis vestrisque successoribus per vos in monasterio prefato summi salvatoris in Karroffo tuitionem privilegii faceremus et sub apostolica defensione universa eidem monasterio pertinencia mitteremus. Quibus aures accomodantes, volumus et apostolica auctoritate expresse decernimus, sicut et antecessores nostri fecerunt vobis, ut cuncta, quae nunc legaliter possidet locus ipse vel, quae a quibuscumque fidelibus tam regibus, quam sacerdotibus vel aliis quibuslibet personis afferri vel donari ibidem contigerit, a presenti tempore et sine inquietudine in praefato monasterio precipimus conservari, et ea quae ablata videntur, eidem loco restituantur, id est ecclesia sancti Sulpicii et cuncta, quae in ejus parrochia eidem loco sunt oblata, id est aqua, cui nomen est Karanta, silva Faia Morant, ecclesia de Genulliaco et ecclesia de Mesdeum et ecclesia de Loubilliaco cum terra de Podio Calvo et alia terra Anarsiaco et ecclesia de Vouherta et ecclesia de Cressiaco et ecclesia sanctae Mariae sanctique Florentii et cuncta, quae debentur ipsi loco in castro Niorto vel in Alniensi pago. Item ecclesia de Collumpo et ecclesia sancti Saturnini in pago Andegavo et castrum Nuntronii et castrum et monasterium sancti Angeli, item ecclesia de Colungis et ecclesia de Plevix et ecclesia sanctae Eulaliae et ecclesia de Fraxineto cum altari suo et ecclesias sancti Martini, itemque illa, quae in pago Arvernico habentur, vel in circuitu ejus, quae quondam fuerant ablata eidem loco et moderno tempore sunt restituta ipsi loco per Guillelmum principem Arvernorum et per filios ejus, id est castellum sancti Yvonii et quicquid ad ipsum pertinet, et ecclesia Cadilloco et ecclesia Mollangia et ecclesia Nobiliacus et ecclesia Chrosogilo et villa Perusia et ecclesia Gadiniacus et omnia, quae in his ecclesiis pertinent, et ea cuncta, quae deinceps fuerint comprobata, de possessione ipsius monasterii Karroffensis fuisse. Itemque statuimus, ut, obeuntibus abbatibus, non alius ibi quacumque subreptionis actutia ordinetur, nisi quem consensus monachorum per institutionem regulae sancti Benedicti elegerit. Hic etiam jungimus, ut avaritiam excludamus, nullum de regibus, nullum de sacerdotibus vel comitibus per se suppositamve personam de ordinatione ejusdem loci aut consecratione vel quacumque commoditate spiritualis aut temporalis obsequii, quibuscumque causis illic pertinentibus, quicquam presumere vel auffere, vel pravos usus imponere audeat, ne hac occasione ea quae a fidelibus pio loco offeruntur, vel etiam, quae oblata sunt, consumantur, neque episcopus civitatis ipsius parochiae, nisi ab abbate ipsius monasterii invitatus, ibidem publicas missas agat neque sanctiones in eodem cenobio indicet, ne servorum Dei quies quoquo modo populari conventu valeat perturbari, neque paratas vel mansiones exinde presumat requirere, sed id sub apostolica defensione illesum semper valeat permanere. Susceptio autem fidelium atque benefacientium, quam jubet apostolus cunctis exhibendam non modo ibidem denegamus sed etiam, ut fiat, suademus. Si quis vero sacerdotum vel secularium, hanc conscriptionis nostrae paginam agnoscens, contra eam venire temptaverit, potestatis honorisque sui dignitate privatus, apostolico anathemate feriatur reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et nisi ea, quae ab illis ablata sunt, restituerit vel presumpta correxerit vel digna penitencia illicite acta defleverit, a sacratissimo corpore domini ac redemptoris nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem servantibus jus ejusdem loci sit pax domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonae operationis recipiant et apud districtum judicem premium eternae pacis inveniant.

Datum quinto nonas maii per manus Petri diaconi bibliothecarii et cancellarii sanctae apostolicae sedis. Anno domni Leonis noni papae secundo. Indictione tercia.